|
1-жорий назорат учун ёзма назорат саволлари.
Bajardi: To'lanova Nigoraxon
GURUH: 17-69
Солиқларнинг иқтисодий моҳияти деганда нимани тушунасиз?
Жавоб:
Солиқ салоҳиятининг иқтисодий моҳияти иқтисодиётнинг ресурслар билан таъминланганлиги ёки умуман ресурслар бўйича аниқланаётганда солиққа тортиладиган базалар асос қилиб олинади. Унинг моҳияти такрор ишлаб чиқариш жараёнларидан келиб чиқиб талқин қилинаётганда “ресурслар – шарт-шароитлар – натижалар” схемасига мувофиқ тадқиқ этилади. Шунингдек, бу жараёнда унинг иқтисодий тизим ривожланишининг эришилган даражаси билан ўзаро боғлиқлигини таъминлашга ҳам эътибор қаратилади.
Мазкур ёндашувларга мувофиқ равишда солиқ салоҳияти минтақа солиқ ресурсларини бюджетнинг солиқли даромадларига айлантириш билан боғлиқ бўлган молиявий муносабатларнинг йиғиндисини ифодаловчи иқтисодий категория сифатида қаралади. Солиқ салоҳиятининг қай даражада эканлиги иқтисодиёт ривожланишининг эришилган даражаси ва институционал ташкил этилиши шароитларида солиққа тортишнинг фискал ва тартибга солиш функцияларининг баравар амал қилиш даражаси билан белгиланади.
Солиқ салоҳиятининг иқтисодий моҳияти натижавий ёндашиш доирасида аниқланганда у муайян минтақа доирасида фаолият кўрсатаётган солиқ тизимини солиққа тортишнинг мавжуд шароитларида бюджетни солиқ даромадлари билан таъминлаб туриш қобилияти сифатида аниқланади. Иқтисодий категория сифатида унинг энг муҳим белгилари такрор ишлаб чиқариш ва эҳтимолий характерида (бу солиқ салоҳияти солиқ тушумларининг ҳақиқатдаги ҳажми эмас, балки эришиши мумкин бўлган ҳажмини кўрсатишда ифодаланади), иқтисодий тизимнинг институционал ташкил этилишига боғлиқликда ўз аксини топади.
Солиқларнинг объектив зарурлиги нималарда кўринади?
Javob:
Soliqlarning obyektiv zarurligini jahon moliyaviy iqtisodiy inqirozi sharoitida ikki holat bilan ifodalash mumkin: birinchidan, davlatning qator vazifalarini mablag` bilan ta`minlash zarurligi , ikkinchidan, bozor iqtisodiyoti qonun qoidalari. Davlatning bajaradigan funksiyalari va vazifalari ko`p va bozor iqtisodiyoti rivojlana borishi bilan bazi ijtimoiy himoyalangan bozor munosabatlariga mos kelmaydigan vazifalar yoqolib borsa, yangi vazifalar payd bo`ladi. Bularga bizning respublikamizda kam ta`minlanganlarga ijtimoy yordam ko`rsatish, bozor iqtisodiyoti infratuzilmasin tashkil qilish kiradi.
Солиқлар белгиларининг моҳиятини тушунтириб беринг.
Javob :
Soliq belgilaring quyidagicha belgilari mavjuddir;
Majburiylik - soliqlar va yig`imlar majburiy bo`lib , bunda davlatsoliq to`lovchilarning bir qism daromadlarini majburiy badal sifatida budjetga olib qo`yadi.
Qaytarilmaslik - davlatga to`langan soliq summasi to`lovchining o`ziga to`liq qaytmaydi ya`ni u ekvivalentsiz pul tolovidir.
Muntazamlilik - soliqlar muntazam to`linib boriladi
Budjetga yo`naltirilganlilik - soliqlar davlat budjetiga tushadi
Солиқларнинг фискал функциясини тушунтириб беринг?
Javob :
soliqlarning funksiyalaridan biri bu fiscal funksiya hisoblanib ushbu funksiya xazinani to`ldirish degan ma`noni anglatadi. Ushbu funksiya orqali davlat o`ziga yuklatilgan vazifalar:iqtisodiy, ijtimoiy, mudofaa va boshqalarni jamlanishini amalga oshiradi. Ushbu funksiyaning maqsadi bu davlat moliyaviy resurslarini o`z muddaosida shakllantirish hisoblanadi.
Солиқларнинг тартибга солувчилик функциясини тушунтириб беринг?
Javob;
Ushbu funksiyani amalga oshirishda soliqlar daromadlar, baholar, foizlar, aksiyalar kursi dinamikasi va tariflar bilan o`zaro bog`liq holda faoliyat ko`rsatadi. Ushbu funksiya yordamida davlat mamlakat iqtisodiyotidagi hamda jamiyat ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlariga bevosita ta`sir ko`rsatadi.
Солиқларнинг рағбатлантирувчи функциясини тушунтириб беринг?
Javob:
rag`batlantiruvchi funksiya sifatida u o`ziga xos rag`baatlantiruvchi shakllar va elementlar hisoblangan soliqlar boyicha imtiyozlar tizimi va rag`batlantirish, cheklovchi stavkalar hamda faoliyatni to`xtatib qo`yish yoki dastaklardan foydalaniladi. shuni aytish joiz ki, bazi iqtisodchi olimlar soliqlarning rag`batlantirish funksiyasini doimiy harakterga emas degan qarash asosida uni mustaqil funksiya sifatida tan olmaydi.
Солиқларнинг назорат функциясини тушунтириб беринг?
Javob:
soliqlarning nazorat funksiyasi oz mohiyatiga ko`ra himoya funksiyasini , ya`ni davlat va soliq to`lovchilar ortasidagi soliq munosabatlarini olib borilishini ta`minlash hamda vakolatli davlat organlarining amaldagi qat`iy faoliyatini bajarilishini amalga oshiradi. Soliqlarning nazorat funksiyasi amaldagi qonun va huquqlarga asoslangan holda soliq to`lovchilarni qonunchilikka bo`ysunushga , unga rioya qilinishii qonun kuchi asosida majburiy amalga oshiradi.
Солиқларнинг ахборот билан таъминлаш функциясини тушунтириб беринг?
Javob ;
ushbu funksiya amaldagi qonun hujjatlariga muvofiq buxgalteriya hisobini yuritishga majbur bo`lmagan shaxslarning soliq majburiyatlarini to`g`ri hisoblashuchun zaruriy soliq axborotini to`plash va qayta ishlash imkonini beradi.
Солиқ кодексида белгилаб берилган солиқ тамойилларининг моҳиятини тушунтиринг?
Javob :
o`zbekiston respublikasi soliq kodeksining 1-11 moddalarida soliqqa tortishning quyidagi tamoyillari belgilab qo`yilgan:
Majburiylik tamoyili – 1-6-12 moddalarda takidlab o`tilgan; bu har biir shaxs ushbu kodeksda ko`rsatilgan soliqlar va majburiy to`lovlarni to`lashi shart
Aniqlilik va soliq organlari bilan hamkorlik tamoyili – 2 va 7 moddalarda blgilab qoyilgan; soliqlar va boshqa majbriy to`lovlar aniq bo`lishi kerak.
Yagonalik tamoyili – soliq tizimi o`zbekiston respublikasi butun hududlarida barcha soliq to`lovchilarga nisbatan yagonadir. 9-moddada takidlab o`tilgan.
Oshkoralik tamoyili – soliq solish masalalarini tartibga soluvchi normative-huquqiy hujjatlar rasmiy nashrlarda e`ln qilinishi shart. 10-moddada aytib o`tilgan.
Soliq to`lovchining haqligi prezumpsiyasi- soliq to`g`risidagi qonun hujjatlaridagi bartaraf etib bolmaydigan barcha qarama 0-qarshiliklar va noaniqlillar soliq to`lvchining foydasiga talqin qilinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
