1. Йўлдошев Н.Қ., Набоков В. И. Менежмент назарияси. Дарслик. Т.: Тдиу, 2013,-433 6

Evristik mehnat 

- bu hammadan 

avval rahbarlar va mutaxasislarning 

mehnatidir.

Mazmuniga ko'ra 

evristik mehnat 

operatsiyalarning 

ikkita turidan tashkil topadi: tahliliy va konstruktiv.

- Tahliliy operatsiyalar qarorlar qabul qilish 

uchun zaruriy axborotlarni qabul qilish va idrok 

etishdan iboratdir.

- Konstruktiv operatsiyalar har 

xil turdagi qarorlarni tayyorlash 

va qabul qilish bilan bog'liqdir. 

---

Ma'muriy mehnat 

- bu aqliy mehnatning o'ziga 

xos turi bo'lib, uning vazifaviy belgilanishi 

odamlar harakati va hulqini ularning mehnat 

faoliyatlari jarayonida bevosita boshqarishdan 

iborat bo'ladi.

11

Operator mehnati 

- bu asosan texnik 

ijrochilarning ishlab chiqarish va boshqaruv 

jarayonlarini axborotli ta'minlash uchun zarur 

bo'lgan stereotipli (bir xildagi), takrorlanuvchi 

operatsiyalarni bajarish bo'yicha mehnatidar.

---

7.2. Boshqaruv mehnatini ilmiy 

tashkil qilish

12

---

Boshqaruv xodimlari mehnatini ilmiy tashkil 

qilish - fan yutuqlari va ilg'or tajriba, xo'jalik 

yuritishning ilg'or shakllaridan foydalanish, 

texnik vositalarni qo'llashga asoslanadi. 

13

Mehnatni ilmiy tashkil qilishning maqsadi

mehnat unumdorligini ishlovchilarning

sog'liklarini saqlab qolgan holda oshirishdan

iboratdir.

---

Boshqaruv mehnatini ilmiy tashkil qilish o'z ichiga quyidagi 

yo'nalishlarni oladi:



xodimlar mehnatini taqsimlanishi va ularni ham korxona 

ko'lamlarida, va ham har bir bo'linmalar doirasida 

kooperatsiyalashuvi;



xodimlarni tanlash va joy joylariga qo'yish va lavozimli vazifalarga 

muvofiq ularning malakalari darajasini ta'minlash;



boshqaruv xodimlarining ularni boshqarish bo'yicha ishlab 

chiqarish jamoasi tarkibidagi va uni muxandisi-texnik ta'minlash 

bo'yicha faoliyatini tashkil qilish;



ish joylarini tashkil qilish va jihozlash;



ishning ilg'or usullaridan foydalanish;



mehnatning qulay sharoitlarini yaratish;



mehnatni me'yorlashtirish;



boshqaruvning texnik vositalari, axborot texnologiyalari, shaxsiy 

kompyuterlardan foydalanish;



mehnatni rag'batlantirish.

14

---

15

Usul

Qo'llashning maqsadga 

muvofiqligi

Afzalliklari

Foydalanishdagi 

qiyinchiliklari va 

kamchiliklari

Ish vaqtini o'zini 

o'zi suratga olish 

(mehnat ele 

mentlarining 

ro'yxatisiz)

Ishni tashkil qilishning 

bo shlang'ich o' rga 

nishida. Mehnatning 

mazmuni va ish vaqti 

sarfla

nishini bir 

vaqtda o'rganishda. 

Anketa surovlari 

elementlariga ega 

tadqiqotlarning kichik 

ko'lamlarida

Tejamli 

Ma'lumotlarni

guruh

larga ajratish va ishlab

chiqishdagi murakkablik.

Natijalarning

yetarlicha

aniq emasligi. Xodimning

aybi bo'yicha ish vaqtini

yo'qotilishini

to'liq

aniqlamaydi.

Ish vaqtini o'zini 

o'zi suratga olish 

(mehnat 

elementlarining 

ro'yxati bilan ish 

vaqtini suratga 

olish)

Mehnatning mazmunini 

oldindan o'rganish 

sharoitlarida. 

Tadqiqotlarning kattaroq 

ko'lamlarida. Mehnatning 

mazmunini oldindan 

o'rganish sharoitlarida 

Ko'p mehnat talab qilmaydi, 

tejamli ma'lumotlarni ishlab 

chiqishda qulay. 

Natijalarning o'zini o'zi 

suratga olishga qaraganda 

kattaroq aniqligi Boshqa 

usullar bilan olingan ma' 

lumotlarni nazorat qilish 

uchun foyd alanish mumkin

Natijalarning

yetarlicha

aniq emasligi. Xodimning

aybi bo'yicha ish vaqtini

yo'qotilishini

to'liq

aniqlamaydi.

Tejamli

emas,

o'tkazish

ko'p

mehnat talab qiladi, xo

dimlarga qoniqarsiz ta'sir

ko'rsatadi