1. «Jarayonlar va qurilmalar» fanining mazmuni

Ne = f / 
m w
(1)
Ikkinchi teorema Bekingem, Federman va Afanaspyeva - Erenfest tomonidan isbotlangan. Bu 
teoremaga asosan, biror jarayonga ta’sir etuvchi o‘zgaruvchan parametrlarning bog‘lovchi 
differensial tenglamalarining yechimini o‘xshashlik mezonlarining o‘zaro bog‘liqliklari orqali 
ifodalash mumkin.
Uchinchi teorema M.V.Kirpichyov va A.A.Guxman tomonidan aniqlangan. Bu teoremaga 
asosan, son jixatdan teng aniqlovchi mezonlarga ega bo‘lgan xodisalar o‘xshash xisoblanadi. 

Bu mezon o‘xshash oqimlardagi suyuqlikning gidrostatik bosimi na inersiya kuchlari 

orasidagi o‘zaro bog‘lanishni va trubalarda suyuqlik xarakat qilganda o‘lchamsiz bosimning 
yo‘qolishini ifodalaydi.
Frud mezoni:
w
2 
Fr= 
(4) 
gl
bu yerda 
g—
erkin tushish tezlanishi, m/s
2
.
Kutateladze mezoni fazaning o‘zgarish issiqligini birorta fazaning to‘yinish 
xaroratiga nisbatan o‘ta qizitish yoki o‘ta sovitish issiqligiga nisbatini ifodalaydi.
Uchinchi guruxga, yaoni diffuzion o‘xshashlik mezonlari qatoriga Nusselpt, Prandtl, 
Furpye, Bio, Pekle mezonlari kiradi;
Nu’= 
l
(15)
D v
Rr’=
(16)
D
Fo’=
l
D
2
(17)
Bi’= 
lк
Dк

---

Re’=
l
(19)
D
Bu yerda - modda berish koeffisenti, m/s; D- diffuziya koeffisiyenti m
2
/s; Dk- 
qattiq jismdagi diffuziya koeffisiyenti, m
2
/s
 
Modellashtirish mavjud yoki tashqil qilinishi lozim bo‘lgan oboyekt
(original)ning shunday o‘rganish usuli bo‘lib, bunda asl oboyekt model o‘rniga uning 
o‘rnini bosish mumkin bo‘lgan boshqa oboyekt — model o‘rganiladi, olingan natijalar esa 
originalni xisoblashda foydalaniladi. Modellashtirishning asosiy maqsadi modelda o‘lchab 
olingan parametrlar asosida ishlab chiqarish sharoitdagi originalda yuz berish mumkin 
bo‘lgan xolatni oldindan aniqlab berishga karatilgan.