1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

Tashkil qilingan shpionaj – ko’pincha, korxonaning vijdonsiz xodimlari tomonidan amalga oshiriladi. Ular katta mablag’ evaziga buyurtmachiga shu korxonaning ma’lumotlar bazasidagi muhum va maxfiy ma’lumotlarni o’g’irlab berishi mumkin.
Uyushgan jinoiy guruhlar – tashkil qilingan shpionajga qaraganda keng ko’lamda, uyushgan holda harakat qilib, davlat miqiyosidagi maxfiy ma’lumotlarni chet eldagi buyurtmachilarga juda katta mablag’lar evaziga etkazib berish bilan shug’ullanishadi.
Siyosiy dissidentlar – axborot tizimlaridan xalq orasida davlatga qarshi chaqiriqlarni, ma’lumotlarni tarqatish bilan shug’ullanuvchi shaxslardir.
Terroristik guruhlar – axborot tizimlaridan aholini qo’rqitish, ular orasida vahima tarqatish, davlatga yoki davlat korxonalariga shantaj o’tkazish maqsadida foydalanuvchi shaxslardir.
Harbiy, siyosiy va iqtisodiy shpionaj – axborot tizimlariga kirib, davlat siri hisobangan harbiy, siyosiy va iqtisodiy ahamiyatga ega bo’lgan ma’lumotlarni o’g’irlashga qaratilgan xatti-harakatlardir.
Axborot manbalariga strategik hujumlar – ko’pincha, bir-biri bilan urush holatida bo’lgan davlatlarning bir-biriga nisbatan amalga oshiriluvchi axborotiy hujumlaridir. Bunday harakatlarning asosiy maqsadi, raqib davlatning harbiy ahamiyatga ega bo’lgan axborot tizimlariga kirib borib, ularni ishdan chiqarish yoki ularda saqlanayotgan strategik ma’lumotlarni o’g’irlash va yo’qotishdir.
Quyidagi jadvalda keyingi yillarda jahon axborot tizimlariga qilingan eng yirik hujumlar va ular kelirgan zararlar to’g’risida ba’zi ma’lumotlar keltirilgan.
17.1-jadval

N

Axborot tizimiga hujum qilgan manba

Ishdan chiqqan axborot tizimi