1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

7.2. Skanerlarlar
 Skanerlar (Scanners) - qog’ozdagi matnli va grafik ma’lumotlarni, tasvirlarni, xar xil rasmlarni o’qib kompyuterga kirituvchi qurilmalardir. Ularning rangli va oq-qora (monoxrom) tasvirlarni kirituvchi 260 dan ortiq turi ishlab chiqilgan. Tuzilishiga va skanerlash usuliga ko’ra quyidagi turlarga bo’linadi: qo’l skanerlari, varaqli skanerlar, planshet skanerlari, barabanli skanerlar, formalar skaneri, shtrix-skanerlar.
 Qo’l skanerlari (Hand-scanners) - portativ skanerlardan bo’lib, skanerlash jarayoni qurilmani ma’lumotlar yozilgan qog’oz ustida qo’l bilan harakatlantirish orqali kechadi. Skanerlarning eng oddiy va eng arzonidir. Asosiy kamchiligi skanerlash sohasining torligi (bir varaq qog’ozdagi ma’lumotlarni kiritish uchun uni qog’oz sathi bo’ylab bir necha marta harakatlantirishga to’g’ri keladi) va skanerlangan tasvirlarning sifatsizligidir. CHunki, qo’lning salgina titrashi ham skanerlash sifatiga ta’sir qiladi. SHuning uchun ham bunday skanerlar faqat qog’ozdagi matnlarni kiritishga yaraydi. CHizma va tasvirlarni kiritishga uncha qulay emas.
 Varaqli skanerlar (Leaf-scanners) - birdaniga standart o’lchamli varaqdagi ma’lumotlarni kirita oladi. Skanerlarning korpusi harakatsiz turgan holda, maxsus valiklar varaqni o’ziga tortib oladi va skanerlaydi (xuddi printerlardagidek). Skanerlash sifati juda yaxshi. Asosiy kamchiligi - har bir varaqni alohida skanerlashidir. Varaqlarni navbat bilan qurilmaga avtomatik ravishda uzatib beruvchi vositasi yo’q.
 Planshet skanerlar (Flatbed - scanners) - kseronusxa oluvchi qurilmaga o’xshash bo’lib, hujjatlarni, chizma va suratlarni kompyuterga kirituvchi eng qulay va sifatli skanerlardir. Skanerlash muddati bir necha sekundni tashkil qiladi.
 Barabanli skanerlar (Drum scanners) - shaffof materiallardagi ma’lumotlarni (slaydlarni, negativlarni va h.k.) kiritishga mo’ljallangan. Bunday skanerlarda o’quvchi qurilmasi harakatsiz holda bo’lib, katta tezlikda aylanayotgan maxsus tslindrik barabanlar tasvirli materiallarni o’ziga o’rab oladi va shu ma’lumotlarni satrlar bo’yicha o’qib, kompyuterga kiritadi.
 Formalar skanerlari (Form - scanners) - to’ldirilgan blankalardagi, anketalardagi, saylov byulletenlaridagi ma’lumotlarni kiritishga mo’ljallangan maxsus skanerlardir. Varaqli skanerlarning bir turi bo’lib, faqat bunda qog’ozlarni avtomatik ravishda skanerga uzatuvchi vositaga ega. SHuning uchun ham ish unumi juda yuqori.
 Shtrix-skanerlar (Trait-scanners) - qo’l skanerlarining bir turi bo’lib, mahsulotlarning qutilaridagi yoki etiketkalaridagi shtrix-kodlarni o’qib, kompyuterga kiritishga va ularni maxsus dastur yordamida dekodlashga (ya’ni matnli ma’lumotlarga aylantirishga) xizmat qiladi. SHu bilan birga bunday skanerlar kredit kartochkalari va smartkartalardagi kodlarni ham o’qish imkonini beradi.
 Asosan Canon, HP va Microtek firmalarining mahsulotlari keng qo’llanilmoqda.