1§. Jamiyatni axborotlashtirish va kompyuterlashtirish muammolari

Parallel portlar (parallel ports). O’lchamlariga ko’ra ketma-ket portlarga qaraganda katta bo’lgan 25 kontaktli trapetsiya shaklidagi port bo’lib, ma’lumotlarni parallel ravishda bir nechta qurilmalarga uzatish uchun xizmat qiladi. Ko’p kompyuterlarda ularning soni bitta bo’lib, unga asosan printerlar ulanadi. LPT porti ham deyiladi (masalan, LPT1 porti). Quyidagi standartlarga bo’linadi: SPP, BPP, EPP, ECP.
SPP (Standart Parallel Port - standart parallel port) - ma’lumotlarni faqat kompyuterdan tashqi qurilmalarga (masalan, printerlarga) uzatuvchi port.
BPP (Bidirectional Parallel Port -ikki tomonlama parallel port) - ma’lumotlarni har ikkala yo’nalish bo’yicha, ya’ni kompyuterdan tashqi qurilmalarga va tashqi qurilmalardan kompyuterga uzatishga imkon beruvchi port.
EPP (Enhanced Parallel Port - kengaytirilgan parallel port) - Zip diskovodlari, videokameralar va boshqa tashqi qurilmalar bilan kompyuter o’rtasida ma’lumot almashishga xizmat qiluvchi port. BPP portning takomillashgan shakli.
ECP (Extended Cfpfbilities Port - imkoniyatlari kengaytirilgan port) - EPP portning takomillashgan shakli bo’lib, ma’lumotlarni o’n marta tezroq uzatadi.
O’yin porti (game port). Trapetsiya shaklidagi 15 kontaktli port bo’lib, shakli jihatidan parallel portdan kichikroq va ketma-ket portdan kattaroqdir. unga kompyuter o’yinlarini boshqaruvchi qurilmalar (masalan, joystik) ulanadi. Zamonaviy turlari MIDI portning ham vazifasini bajarishi mumkin.
MIDI (Music Instrument Digital Interface) porti. Kompyuterdan musiqa sintezatori sifatida foydalanishga imkon beruvchi port. Elektromusiqa asboblari ulanadi.
Videoport (vidio port). 15 kontaktli port bo’lib, unga videoadapterlarga ulanuvchi qurilmalarning kabellari ulanadi (masalan, monitorlar). Asosan VGA va SVGA monitorlariga mo’ljallangan. Agar kompyuterga boshqa tipdagi monitor va videoadapter (masalan, suyuq kristalli) o’rnatish zarurati tug’ilsa, buning uchun maxsus videoport ham ajratilgan.