1-jadval Tuproqdagi organizm turlari Ekologik guruhlari

 
3.Antropogen omillar ta’sirida qanday global muammolar yuzaga keladi? 
Odam va uning xoʻjalik faoliyatining oʻsimlik, hayvon va boshqa tabiat komponentlariga taʼsiri bilan bogʻliq 
omillar guruhi. Odam tabiatga taʼsir koʻrsatib, uni oʻz ehtiyojlariga moslashtirib, Yerning beqiyos keng 
hududlarida fauna va florani oʻzgartiradi, bu esa oʻsimliklarning kamayishi, ayrim oʻsimlik va hayvon turlarining 
qirib yuborilishi, oʻsimliklar introduksiyasi va boshqalarga olib keladi. Odamning tabiatga bilvosita taʼsiri 
iqlimni, atmosfera va suv havzalarining fizik holati va kimyoviy tarkibini, yerning ustki qatlamini, tuproq 
strukturasi va boshqalarni oʻzgartirish yoʻli bilan amalga oshiriladi. Qoʻriqerlarni oʻzlashtirish, monokulturali (bir 
ekinli) agrotsenozlar barpo etish va boshqa tadbirlar tabiiy biotsenozlarnit oʻzgarishiga katta taʼsir koʻrsatadi. 
Atom sanoatining rivojlanishi, ayniqsa atom qurollarini sinash, suv, atmosfera va tuproqni ifloslantiruvchi sanoat 
chiqindilarining koʻpayib borishi muammolari muhim boʻlib bormoqda. Odam madaniy oʻsimliklar va uy 
hayvonlari uchun maʼlum darajada yangi sharoit yaratdi, ularning zotlarini yaxshiladi va mahsuldorligini oshirdi, 
ekinzorlarning hosildorligini juda koʻpaytirdi, lekin tabiat qonunlarini chuqur bilmasdan tabiiy muvozanatda 
buzilishlarga olib keladigan faoliyat kutilmagan salbiy oqibatlarga olib kelishi mumkin. Ekinlarni notoʻgʻri 
sugʻorish yerning shoʻrlanishi va eroziyaga olib keladi; yerni ortiqcha quritish oʻsimliklar qoplamini oʻzgartiradi. 
Hozirgi zamon fani va texnikasi insonning tabiatga keng miqyosda aralashishiga qulay sharoitlar yaratib berib, 
oʻz navbatida atrof muhitni muhofaza qilishni muhim muammoga aylantirdi. 
4-topshiriq. Quyidagi jadvalni to’ldiring 
Muhofaza hududlari 
Maqsadi 
Vazifasi 
Buyurtmalar 
Respublika va mahalliy toifalarga 
bo’linadi. Davlat tabiat 
buyurtmalari xo’jalik yuritishdan 
to’liq ajratilmaydi, biroq 
hududdagi xo’jalik yurituvchi 
sub’ektlar o’rnatilgan tartibni 
saqlashlari lozim. Buyurtmalar 
doimiy bo’lmasligi mumkin. 
Ular alohida hayvon va o’simlik 
turlarini muhofaza qilish uchun 
tashkil etiladi. Respublikada 
mavjud 11 ta buyurtmaning 
umumiy maydoni – 1716200 ga. 
Ularning tashkil etilish muddati 
cheksiz, ma’lum muddatli – 5 va 
undan ko’p yoki 5 yildan kam 
muddatli bo’lishi mumkin. 
Milliy bog’lar 
Hududni muhofaza qilish va 
foydalanish o’ziga xos rejimga 
asoslanadi. Milliy tabiat bog’lari 
bioxilma-xillikni saqlash va 
Respublikada 3 ta milliy tabiat 
bog’ mavjud. 

---

tabiatdan foydalanishning 
oqilonaligi va nazoratliligiga 
tayanadi.