1. Ishlab chiqarishni avtomatlashtirishda qo’llaniladigan dasturlarni ahamiyati Tеxnologik jarayonlar va uni boshqarish bo’yicha asosiy tushunchalar

 

Moslashuvchan avtomatlashtirish dasturlashtirilgan avtomatlashtirishning bir turidir. Dasturlashtirilgan avtomatlashtirish yangi mahsulotning har bir seriyasi uchun ishlab chiqarish uskunalarini qayta dasturlash va o'zgartirishga vaqt talab qiladi. Ushbu ishlab chiqarish vaqti yo'qotdi, bu qimmat. Moslashuvchan avtomatlashtirishda mahsulotning soni cheklangan, shuning uchun uskunalarning almashinuvi juda tez va avtomatik tarzda amalga oshirilishi mumkin. Jihozni moslashuvchan avtomatlashtirishda qayta dasturlash jarayoni kompyuter uskunasida ishlab chiqarish uskunasidan foydalanmasdan amalga oshiriladi. Moslashuvchan avtomatlashtirish turli xil mahsulotlarning aralashmasini boshqasidan keyin ishlab chiqarish imkonini beradi.

• 
  Moslashuvchan avtomatlashtirish dasturlashtirilgan avtomatlashtirishning bir turidir. Dasturlashtirilgan avtomatlashtirish yangi mahsulotning har bir seriyasi uchun ishlab chiqarish uskunalarini qayta dasturlash va o'zgartirishga vaqt talab qiladi. Ushbu ishlab chiqarish vaqti yo'qotdi, bu qimmat. Moslashuvchan avtomatlashtirishda mahsulotning soni cheklangan, shuning uchun uskunalarning almashinuvi juda tez va avtomatik tarzda amalga oshirilishi mumkin. Jihozni moslashuvchan avtomatlashtirishda qayta dasturlash jarayoni kompyuter uskunasida ishlab chiqarish uskunasidan foydalanmasdan amalga oshiriladi. Moslashuvchan avtomatlashtirish turli xil mahsulotlarning aralashmasini boshqasidan keyin ishlab chiqarish imkonini beradi.
  

​Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish — mashinalashtirilgan i.ch. ni nazorat qilish va boshqarish ishlarini avtomatik qurilmalar zimmasiga yuklash; i.ch. ni mexanizatsiyalashtirishning yuqori bosqichi. Fan va texnika taraqqiyotinnng asosiy yoʻnalishlaridan biri. Mehnat unumdorligi, maqsulot sifati, mehnat madaniyati va b. omillar i.ch. Ko'rsatkichlarini yuqori darajaga ko'tarish imkonini beradi. I.ch.a. ning qisman (lokal), yalpi (kompleks) va to'la avtomatlashtirish bosqichlari mavjud. Qisman avtomatlashtirish bosqichida i.ch. ning alohida ish turlari (suyuklik sathi balandligi, bosim va b.) ni rostlab turish ishlari avtomatlashtiriladi. Yalpi avtomatlashtirish bosqichida bir necha qisman’ av-tomatlashtirilgan ish turlari bo'lim, sex, korxona miqyosida o'zaro bog'langan bo'ladi, yagona avtomatik majmua sifatida muayyan dastur bo'yicha boshq-ariladi. Boshqarish ishlari odam (operator) nazorati ostida o'tadi. To'la avtomatlashtirish bosqichida esa i.ch. jarayonining barqarorligi, ish turlari o'zgarmasligi ishning yuqori samarali bo‘lshini ta'minlaydi. Odam uchun xavfli i.ch. sharoitlarida to'la av-tomatlashtirishdan foydalanish ayniqsa o'rinli bo'ladi.

• 
  ​Ishlab chiqarishni avtomatlashtirish — mashinalashtirilgan i.ch. ni nazorat qilish va boshqarish ishlarini avtomatik qurilmalar zimmasiga yuklash; i.ch. ni mexanizatsiyalashtirishning yuqori bosqichi. Fan va texnika taraqqiyotinnng asosiy yoʻnalishlaridan biri. Mehnat unumdorligi, maqsulot sifati, mehnat madaniyati va b. omillar i.ch. Ko'rsatkichlarini yuqori darajaga ko'tarish imkonini beradi. I.ch.a. ning qisman (lokal), yalpi (kompleks) va to'la avtomatlashtirish bosqichlari mavjud. Qisman avtomatlashtirish bosqichida i.ch. ning alohida ish turlari (suyuklik sathi balandligi, bosim va b.) ni rostlab turish ishlari avtomatlashtiriladi. Yalpi avtomatlashtirish bosqichida bir necha qisman’ av-tomatlashtirilgan ish turlari bo'lim, sex, korxona miqyosida o'zaro bog'langan bo'ladi, yagona avtomatik majmua sifatida muayyan dastur bo'yicha boshq-ariladi. Boshqarish ishlari odam (operator) nazorati ostida o'tadi. To'la avtomatlashtirish bosqichida esa i.ch. jarayonining barqarorligi, ish turlari o'zgarmasligi ishning yuqori samarali bo‘lshini ta'minlaydi. Odam uchun xavfli i.ch. sharoitlarida to'la av-tomatlashtirishdan foydalanish ayniqsa o'rinli bo'ladi.