1. Informaciya almasıw signalları Analog Sanli Ózgertiwshiler hám olardıń zárúrli tárepleri

Analoglı Sanli Ózgertiwshiler hám olardiń zárúrli tárepleri.

ASÓ lar analog signallardı (kernew, tok, quwatlılıq) sanlı signallarǵa ózgertiwge mólsherlengen elektron qurılmalar esaplanadı. Kóbinese tiykarınan shıǵıw signalları kernew U esaplanadi. Sonı esapqa alıp signallardı sanli signalǵa ótkeriwden aldın onı kernew kórinisine keltirip alınadı. Buǵan sebep seriyali islep shıǵarılatuǵın kóp mikrosxemalar tiykarınan U kernew menen islewge mólsherlengen.

Ulıwma halda U kernew belgili bir waqıtda iye bolıwı múmkin bolǵan mánisi menen bahalanadı. Biraq kernew haqqında aytılǵanda onıń belgili T waqıt aralıǵında ortasha erisken mánisiniń hám kóp jaǵdaylarda túsiniledi.

Joqarıdaǵı qatınastan kelip shıǵıp ASÓ lardı eki gruppaǵa boliwimiz múmkin belgili bir waqıttaǵı (máwrit) kernewdiń mánisi menen islewshi ASÓ hám kernewdiń ortasha mánisi menen islewshi ASÓ ler. Kernewdiń ortasha mánisin esaplaw kernewdiń bir zamatlıq mánislerin integrallaw jolı menen alınıwın esapqa alǵan bul gruppanı INTEGRALLAW toparı dep ataladı.

Kernewdi sanli kodlarǵa aylandırıwda bir-biri menen baylanisli bolmaǵan úsh basqıshda orinlanadi: DISKRETLEW, KVANTLAW hám KODLAW. Analog signallardi sanli signalǵa ótkeriw protsessi waqıt boyınsha úzliksiz U (t) funktsiyanı U(t_n ) - belgili bir t waqıtta erisken mánisin sanlar izbe-izligi menen ańlatıwdan ibarat

n =0, 1, 2, 3, ……..

Analoglı informaciyani sanli kóriniske aylandırıw ushın onı kvantlaydı, yaǵnıy waqıt boyınsha úzliksiz signal oniń belgili noqatlarındaǵı diskret bahaları menen almastırıladı. Keyin berilgen signal keyingi diskret mánisine sáykes túrde san beriledi. Signal diskret dárejeleri sanlar izbe-izligi menen almastırıw protsessi kodlaw dep ataladı. Alınǵan sanlar izbe-izligi signal kodı dep ataladi.

- birinshi protsess signaldı diskretlew

Kvantlaw protsessi U(t) úzliksiz funktsiyanı U*n (t), funktsiya kórinisinde ańlatıwdan ibarat:

Bunda U(t) funktsiyanı pútkil diapazon boyınsha D=U(t) _max-U(t) _min N sandaǵı basqıshlarǵa (urevenlerge) bólinedi hám hár bir waqıt aralıǵindaǵı U_n(t) nıń mánisi U*_n (t) funktsiyanı eń jaqın kórinisge shekem jaqınlastıradı.

- ekinshi process signaldı kvantlaw

Bul jerde h=D/N shama kvantlaw qádemi dep ataladı, hám nátiyjede analog kórinisindegi U (t) signal U*_n (t) kórinisindegi diskret signalǵa aylanadı.

-Úshinshi process kodlaw bunda U*_n(t), diskret signallar belgili bir nizamlıq tiykarinda 0 hám 1 den ibarat sanli signallar izbe-izligine aylandırıladı.

Eger diskret xabar elementlerin izbe-izligin ekilik sanlar izbe-izligi menen almastırsaq, olardı baylanıs kanalı arqalı jetkerip beriw ushin tek ǵana eki 1 hám 0 kod simvolın jetkerip beriw jetkilikli boladı. Mısal ushın : 0 hám 1 sanları túrli jiylikli terbelisler yamasa túrli polyuslı (“+” yamasa “-“) turaqlı tok izbe-izligin jetkerip beriw arqalı ámelge asırıw múmkin. Ózıniń ápiwayılıǵı menen ekilik tiykarda kodlaw túrli baylanıs sistemalarında hám esaplaw texnikasında keń qollanılmaqda.

SAÓ tiykarǵi xarakteristikaları hár qanday SAÓ júdá quramali elektron qurılmaları esaplanadı, hám olar júdá quramalı mikrosxema kórinisinde yamasa júdá kóp elektron qurılmalar kompleksinen ibarat bolıwı múmkin. Sonıń ushın SAÓ tiykarǵi xarakteristikaları na tek ǵana oniń dúzilisinen, bálkim ol tayarlanǵan elementlerdiń óz-ara qatınaslarına baylanıslı boladı. Sonday bolıwına qaramastan SAÓ lerdi bahalawda ólshew shamalarına qaray eki gruppaǵa bólinedi, bular statistikalıq hám dinamikalıq.

SAÓ dıń statistikalıq xarakteristikalarına signallardiń shıǵıwdaǵı absolyut anıqlıq mánisin belgilese SAÓdıń dinamikalıq xarakteristikası belgili bir qurılmanıń signallarǵa islew beriw tezligin bildiredi.

Ayırım bir parametirlerdi tereńirek kórip shıǵatuǵın bolsaq. SAÓdıń tiykarǵı xarakteristikalarına anıqlay alıw qábileti bolıp tabıladı bul signallardiń shıǵıw daǵı maksimal kod kombinaciyalari menen bahalanadı. Anıqlay alıw qábiletin procent kórinisinde de ańlatıw múmkin mısalı: 10 razryadlıq SAÓ dıń anıqlay alıw qábileti (1024)^-1 ≈10^-3=0,1%. Eger kernewdiń mánisi 10 volt bolsa Anıqlay alıw qábiletinıń absolyut mánisi 10 mV boladı.

Analog hám sanli ózgertkishdiń ámeldegi aniqlıǵı teoriyalıq jaqtan esaplanǵan shamadan bir qansha parıq qıladı. Analog hám Sanli Ózgertkishdiń anıqlıǵı differentsial hám integral sızıqlı emesligi aljasıqlardiń absalyut mánisi menen parıq qıladı.

ASÓdiń differentsial sızıqlı emesligi - (DNL) eki qarama-qarsı signallardiń ayırmashılıqları menen ańlatıladı yaǵniy kvantlardiń (qádemleriniń) ayırmashılıǵı menen:


DNL = h_i-h_i+1 differentsial sızıqlı bolmaǵan jaǵdaydı anıqlaw 1- súwretde kórsetilgen.