1. Inflyatsiya mohiyati, turlari va uning kelib chiqishi sabablari Inflyatsiya



Download 103,65 Kb.
bet2/10
Sana11.01.2022
Hajmi103,65 Kb.
#339216
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
Reja

Inflyatsiya turlari ijtimoiy-iqtisodiy siyosat va inflyatsiyaga qarshi chora-tadbirlarning tabiati bog'liq bo'lgan darajasi bilan belgilanadi:



Talab inflyatsiyasi modeli yalpi taklifning ma'lum hajmi uchun yalpi talabning o'sishi narxlarning yuqori darajasiga olib kelishini ko'rsatadi. Shu bilan birga, tadbirkorlar ishlab chiqarishni kengaytirib, qo‘shimcha ishchi kuchini jalb qilmoqda. Nominal ish haqi oshirilmoqda.

Inflyatsiya modeli ishlab chiqarish xarajatlarining o'sishi bilan bog'liq, uning paydo bo'lishining 2 sababini tan oladi:

Yoqilg'i, xomashyo tannarxining ko'tarilishi, import narxlarining oshishi, ishlab chiqarish sharoitlarining o'zgarishi, transport xarajatlarining oshishi hisobiga;

Kasaba uyushmalari bosimi ostida ish haqining oshishi natijasida.

Agar ish haqining oshishi ba'zi bir qarama-qarshi omillar (masalan, mehnat unumdorligini oshirish) bilan muvozanatlashtirilmasa, u holda o'rtacha xarajatlar ortadi. Ishlab chiqaruvchilar ishlab chiqarish hajmini qisqartirishni boshlaydilar. Doimiy talab bilan taklifning kamayishi narxlarning oshishiga olib keladi. Ishsizlik ortib bormoqda.

Inflyatsiyaning monetar va nomonetar sabablari bor.

Pul bo'lmagan sabablar:

· Iqtisodiyotdagi nomutanosibliklar;

· Harbiy-sanoat kompleksining (harbiy-sanoat kompleksining) haddan tashqari rivojlanishi;

· Importga kuchli qaram bo'lgan kichik eksport sektori;

· YaIMning pasayishi (yalpi ichki mahsulot);

· Aholining inflyatsion kutilmalari.

So'nggi o'n yilliklarda inflyatsion kutilmalarga katta ahamiyat berildi. Iqtisodiyot nazariyasida kutish tushunchasidan foydalanishni J.Xiks “Qimmat va kapital” asarida asoslab bergan. Kutishlarning egiluvchanligi deganda mahsulot qiymatidagi kutilayotgan va real o'zgarishlar o'rtasidagi nisbat tushunilgan.

Inflyatsiyaning zamonaviy nazariyalarida ikkita tushuncha mavjud:

§ moslashuvchan kutishlar;

§ oqilona taxminlar.

Moslashuvchan kutishlar prognoz xatosini hisobga olgan holda tuziladi, bu o'tgan davr uchun kutilgan va real inflyatsiya sur'atlari o'rtasidagi farq sifatida aniqlanadi.

Lekin har bir narx oshishi inflyatsiya belgisi emas. Narxlar quyidagi sabablarga ko'ra ko'tarilishi mumkin:

· Mahsulot sifatini oshirish;

· yoqilg'i va xom ashyoni qazib olishning yomonlashishi;

· Ijtimoiy ehtiyojlarning o'zgarishi.

Ammo bu inflyatsiya emas.

2-REJA

G'arb mamlakatlarida bozor iqtisodiy tizimining deyarli ajralmas atributiga aylandi. Bu nafaqat oqibatlar haqida, balki inflyatsiyaning ba'zi o'ziga xos funktsiyalari haqida gapirishga imkon beradi.

Buyuk Britaniyada yillik inflyatsiya darajasi 2021-yil oktabr oyida 4,2 foizga ko‘tarildi, bu 2011-yil dekabridan beri eng yuqori ko‘rsatkich va bozor prognozlaridan 3,9 foiz yuqori.

AQShda yillik inflyatsiya darajasi 2021-yil oktabr oyida 6,2 foizga o‘sdi, bu 1990-yil noyabridan beri eng yuqori ko‘rsatkich va prognozlardan 5,8 foizdan yuqori. Yuqori bosim keng qamrovli bo'lib, energiya xarajatlari eng katta daromadni qayd etdi

3-REJA

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019 yil 18 noyabrdagi PF-5877-sonli “Inflyasion targetlash rejimiga bosqichma-bosqich o‘tish orqali pul-kredit siyosatini takomillashtirish to‘g‘risida”gi farmoniga muvofiq, ilg‘or xorij tajribasiga tayangan holda, inflyasion targetlash rejimini joriy etish uchun O‘zbekiston Respublikasi Markaziy banki va Vazirlar Mahkamasining muvofiqlashtirilgan tayyorgarlik ishlarini amalga oshirish vazifasi qo‘yildi. O'zbekiston Respublikasi Markaziy banki tomonidan inflyatsion targetlash rejimiga bosqichma-bosqich o’tilayotgan bo'lib, 2023 yilda 5 foiz darajadagi inflyatsion maqsad (target)ga erishish rejalashtirilgan.


Download 103,65 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish