1. Иккинчи жaҳoн уруши йиллaридa прoкурaтурa oргaнлaрининг фaoлияти

18. Prokuratura organlaridagi lavozimlarga tayinlanadigan shaxslarga nisbatan qо‘yiladigan talablar? Prokuratura organlariga ishga qabul qilish ayrim majburiy talablarga asosan amalga oshiriladi. Bunda ishga kirmoqchi bо‘lgan shaxslar О‘zbekiston Respublikasi fuqarosi bо‘lishi, oliy yuridik ma’lumotga ega bо‘lish shart. Departament organlarida xizmat qilish uchun esa, oliy yuridik, iqtisodiy, moliyaviy ma’lumot, tegishli, zarur kasbiy fazilatlarga ega bо‘lish, sog‘lig‘i unga yuklatiladigan xizmat majburiyatlarini bajara oladigan darajada bо‘lishi talab etiladi. Prokuratura organlari xodimlari haq tо‘lanadigan boshqa biron-bir faoliyat turi bilan shug‘ullanishi mumkin emas. Ular ilmiy, о‘qituvchilik va ijodiy faoliyat bilan faqat asosiy ishdan bо‘sh vaqtda shug‘ullanishlari mumkin. Prokuratura organlariga xizmatga mamlakatning oliy yuridik о‘quv muassasalari bitiruvchilari, shuningdek, huquqni muhofaza qiluvchi organlar, sudlar, boshqa tashkilot va korxonalardan qabul qilinadilar. Prokuratura organlariga ilk bor ishga qabul qilingan xodimlar belgilangan tartibda qasamyod qabul qiladilar. Prokuratura organlariga ishga qabul qilishda birinchi navbatda prokuratura organlarida mehnat qilayotgan oliy ma’lumotli texnik xodimlar hamda prokurorlarning jamoatchi yordamchilari safidan munosiblarini tanlashga alohida etibor beriladi41. Jamoatchi yordamchi sifatida ishga qabul qilish Bosh prokuror tomonidan tasdiqlangan ”Prokurorning jamoatchi yordamchilari tо‘g‘risida”gi Nizom bilan tartibga solinadi48. Xizmatga sudlanganligi mavjud bо‘lgan shaxslar qabul qilinmaydilar. Ishga qabul qilishda irqi, millati, jinsi, tili, ijtimoiy kelib chiqishi, mulkiy ahvoli, diniy e’tiqodi va boshqa holatlarga qarab har qanday cheklashlarga qonun bilan yо‘l qо‘yilmaydi.
19. О‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasida prokuratura organlarining huquqiy maqomini bayon eting? О‘zbekiston Respublikasi Konstitusiyasining 118- moddasiga kо‘ra О‘zbekiston Respublikasi hududida qonunlarning aniq va bir xilda bajarilishi ustidan nazoratni О‘zbekiston Respublikasining Bosh prokurori va unga bо‘ysunuvchi prokurorlar amalga oshiradilar. Bu prokuratura organlari faoliyatida nazoratning barcha yо‘nalishlari va sohalarini butunligicha, shuningdek, prokurorlik faoliyatining alohida jihatlarini ham qamrab oladi. Uzbekiston Respublikasi Konstitusiyasida prokuratura davlat hokimiyatining tashkil etilishi bо‘limiga kiritilganligi uning mustaqil strukturaga ega ekanligini bildiradi. Hokimiyatning qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi va sud hokimiyatiga taqsimlanishi, boshqa mustaqil huquqiy institutlarning mavjudligini aslo inkor etmaydi. Bunday huquqiy institutlardan asosiysi bu prokuraturadir. U kim tomondan qonun buzilishidan qat’iy nazar ularni bartaraf qiladi va tegishli jazoni qо‘llaydi. Prokuraturaning ijro etuvchi yoki sud hokimiyatiga bо‘ysunishi davlat tizimini tubdan о‘zgartirib, qonunlarning buzilish xavfini kuchaytirib yuborar edi. Yuqoridagilardan kelib chiqib shuni aytish kerakki, prokuratura davlat organlari strukturasida muhim zfin egallaydi. Prokuraturaning munosabati ijro etuvchi hokimiyat bilan aloqada yaqqol kо‘rinadi. Bu asosan boshqa huquqni muhofaza qiluvchi, shuningdek, nazorat qiluvchi organlar bilan munosabatiga tegishlidir. Hamma huquqni muhofaza qiluvchi, nazorat qiluvchi organlar cheklangan huquqiy munosabatlar doirasida qonunlarga - rioya etilishi ustidan nazoratni amalga oshiradi. Prokuraturaning vakolatlari universal xarakterga ega bо‘lib, huquqiy munosabatlarning butun doirasiga qо‘llaniladi.