1. Fuqarolik qonunchiligi. Tadbirkorlik / Majburiyat huquqi

xarid qilish tartib-taomili — davlat xaridi bo‘yicha xatti-harakatlar majmui;

ekspert — xulosa berish uchun maxsus bilimlarga ega bo‘lgan jismoniy shaxs;

elektron davlat xaridlari — elektron do‘kon va boshlang‘ich narxni pasaytirish uchun o‘tkaziladigan auksion kabi maxsus axborot portalining dasturiy-texnik kompleksi orqali axborot-kommunikatsiya texnologiyalari vositasida davlat xaridlarini amalga oshirish usullari;

e’lon — davlat xaridlarini amalga oshirish usuli, ushbu xaridlarning talablari va shartlari, takliflarni taqdim etish muddatlari hamda tartibi ko‘rsatilgan, davlat buyurtmachisi tomonidan maxsus axborot portaliga joylashtiriladigan bo‘lajak davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborot.

4-modda. Davlat xaridlarining asosiy prinsiplari

Davlat xaridlarining asosiy prinsiplari quyidagilardan iborat:

davlat buyurtmachisining kasbiy mahorati;

asoslanganlik;

moliyaviy mablag‘lardan foydalanishning oqilonaligi, tejamkorligi va samaradorligi;

ochiqlik va shaffoflik;

tortishuv va xolislik;

mutanosiblik;

davlat xaridlari tizimining yagonaligi va yaxlitligi;

korrupsiyaga yo‘l qo‘ymaslik.

Davlat xaridlarining asosiy prinsiplari davlat xaridlari jarayonining barcha bosqichlarida qo‘llanilishi kerak.

5-modda. Davlat buyurtmachisining kasbiy mahorati prinsipi

Davlat buyurtmachisining kasbiy mahorati tegishli bo‘linmalar xodimlariga nisbatan soha bo‘yicha ma’lumoti bo‘lishi, malakasini muntazam ravishda oshirishi hamda bosqichma-bosqich amaliy tajribaga ega bo‘lib borishi to‘g‘risida talablar belgilash yo‘li bilan ta’minlanadi.

Davlat buyurtmachisi xarid qilish tartib-taomillarini tashkil etish va o‘tkazish uchun javobgar bo‘lgan shaxsni belgilashi shart.

Manfaatlar to‘qnashuvi mavjud bo‘lgan taqdirda, xarid qilish tartib-taomillarini tashkil etish va o‘tkazish uchun javobgar bo‘lgan shaxs bajariladigan vazifalardan chetlashtirilishi lozim.

 LexUZ sharhi

Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Korporativ, loyiha boshqaruvi va davlat xaridlari sohasida kadrlarni tayyorlash, qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini takomillashtirish bo‘yicha qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida”gi qarori.

6-modda. Asoslanganlik prinsipi

Davlat xaridlari davlat buyurtmachisining o‘z oldida turgan vazifalarni hal etishni ta’minlaydigan haqiqiy talablari va ehtiyojlarini samarali qanoatlantirish uchun davlat xaridlarini o‘tkazishning maqsadga muvofiqligi va zarurligi, tovarni (ishni, xizmatni) tanlashning, uning iste’mol xususiyatlarining (tavsifining), sifat ko‘rsatkichlari va qiymatining asoslanganligi hisobga olingan holda amalga oshirilishi kerak.

7-modda. Moliyaviy mablag‘lardan foydalanishning oqilonaligi, tejamkorligi va samaradorligi prinsipi

Davlat xaridlari:

davlat buyurtmachisining davlat xaridlarini o‘tkazish xarajatlarini va tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) qiymatini hisobga olish;

davlat xaridlari uchun ajratilgan mablag‘lardan samarali foydalanish, shu jumladan tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) olishdan ko‘rilgan naf, ularning sifati va qiymati o‘rtasidagi maqbul nisbatni (foydalanish davri xarajatlarini hisobga olgan holda) ta’minlash;

davlat xaridlarini maqbul muddatlarda o‘tkazish imkonini beradigan oqilona va tejamkor usulda amalga oshirilishi kerak.

8-modda. Ochiqlik va shaffoflik prinsipi

Davlat xaridlarining ochiqligi va shaffofligi:

tegishli davlat organlariga, davlat xaridlari subyektlariga va jamoatchilikka davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborotdan qonun hujjatlarida belgilangan tartibda to‘liq, o‘z vaqtida, erkin va bepul foydalanish imkoniyatini ta’minlagan holda uni maxsus axborot portaliga joylashtirish, bundan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar mustasno;

xarid qilish tartib-taomillariga doir hujjatlarni va hisobotlarni tuzish hamda but saqlashni ta’minlash orqali amalga oshiriladi.

9-modda. Tortishuv va xolislik prinsipi

Davlat xaridlaridagi tortishuv xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilari o‘rtasida tortishuv, xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilarining takliflarini ko‘rib chiqishda hamda xolis va asosli mezonlar asosida eng maqbul variant foydasiga yakuniy qaror qabul qilishda beg‘arazlik va shaffoflik mexanizmlaridan foydalanish hisobidan qo‘llab-quvvatlanadi.

Davlat xaridlarining xolisligi xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilarining takliflarini ko‘rib chiqishdagi va eng maqbul variant foydasiga yakuniy qaror qabul qilishdagi beg‘arazlikni nazarda tutadi.

Davlat xaridlarining xolisligi:

xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilariga teng imkoniyatlarni ta’minlashga;

davlat xaridlari subyektlari o‘rtasida raqobatni va ularga nisbatan beg‘arazlikni ta’minlaydigan shart-sharoitlarni yaratishga;

davlat xaridlari jarayonida shikoyatlar, nizolar va kelishmovchiliklarni ko‘rib chiqishning hamda tegishli chora-tadbirlar ko‘rishning ochiq, oshkora va tortishuv mexanizmlariga asoslanadi.

10-modda. Mutanosiblik prinsipi

Davlat xaridlarida mutanosiblik:

davlat xaridlarini amalga oshirish usulining tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) xavf-xatariga, qiymatiga, xususiyatiga va murakkabligiga;

talablarning xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilari malakasiga oid ma’lumotlarga, takliflarni baholash mezonlari va usullarining tovarlarga (ishlarga, xizmatlarga);

davlat xaridlari subyektlarining huquqlari, majburiyatlari va javobgarligi ularning o‘z vazifalariga mosligi bilan ta’minlanadi.

11-modda. Davlat xaridlari tizimining yagonaligi va yaxlitligi prinsipi

Davlat xaridlari maqsadlar, prinsiplar va yondashuvlarning yagonaligiga, davlat xaridlari jarayoni barcha bosqichlarining yaxlitligi va o‘zaro aloqadorligiga hamda davlat xaridlari barcha subyektlarining hamkorligiga asoslanadi.

Davlat xaridlarining yagonaligi va yaxlitligi:

davlat xaridlarini tartibga soluvchi yagona va yaxlit normativ-huquqiy baza hamda uni bir xilda qo‘llash;

davlat xaridlarining davlat xaridlari to‘g‘risidagi barcha axborotni to‘plash, unga ishlov berish va uni tahlil qilishni hamda barcha manfaatdor shaxslarga undan foydalanishni ta’minlaydigan yagona, yaxlit va kompleks axborot tizimi mavjudligi;

davlat xaridlarini amalga oshirish mexanizmlari, tartib-taomillari va usullarini birxillashtirish;

davlat xaridlariga oid hujjatlarni birxillashtirish;

tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) yagona milliy klassifikatorini joriy etish;

davlat xaridlarini rejalashtirish va amalga oshirishni, davlat xaridlari to‘g‘risidagi shartnomalarni (bundan buyon matnda shartnoma deb yuritiladi) tuzish va ijro etishni, monitoringni va nazoratni amalga oshirishni, nizolar hamda kelishmovchiliklar ustidan shikoyat qilish va ularni ko‘rib chiqishni, davlat xaridlari subyektlarining kasbiy mahorati darajasini va mas’uliyatini oshirishni tashkil etish imkonini beradigan yagona infratuzilmaning mavjudligi bilan ta’minlanadi.

12-modda. Korrupsiyaga yo‘l qo‘ymaslik prinsipi

Xarid qilish tartib-taomillarini tashkil etish va o‘tkazishga doir talablar davlat xaridlari sohasida korrupsiyaga oid huquqbuzarliklarga yo‘l qo‘ymasligi kerak. Bunda korrupsiyaning oldini olishga qaratilgan chora-tadbirlar ustuvor bo‘ladi.

2-bob. Davlat xaridlari sohasini davlat tomonidan tartibga solish

13-modda. Davlat xaridlari sohasini davlat tomonidan tartibga solishning asosiy maqsadlari

Davlat xaridlari sohasini davlat tomonidan tartibga solishning asosiy maqsadlari:

davlatning strategik maqsadlari va vazifalariga erishish;

rivojlantirish davlat dasturlarini ijro etish;

davlatning ijtimoiy vazifalarini bajarish;

davlat xizmatlari ko‘rsatish;

budjet tashkilotlarining, budjet mablag‘lari oluvchilarning tovarlarga (ishlarga, xizmatlarga) bo‘lgan ehtiyojlarini ta’minlash uchun davlat xaridlari subyektlariga qulay muhitni shakllantirishdan, shuningdek davlat xaridlarini amalga oshirishda korrupsiyaga va qonun hujjatlarining boshqacha buzilishlariga qarshi kurashishdan iborat.

Davlat xaridlarini amalga oshirishda ijtimoiy-iqtisodiy siyosat ustuvorliklari, shu jumladan yuqori texnologik va innovatsion ishlab chiqarishlarning yaratilishi, qulay ekologik vaziyatning saqlanishi hisobga olinadi.

14-modda. Davlat xaridlari sohasidagi vakolatli organ

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi (bundan buyon matnda vakolatli organ deb yuritiladi) davlat xaridlari sohasidagi vakolatli organdir.

Vakolatli organ davlat xaridlari sohasini davlat tomonidan tartibga solishni amalga oshiradi.

Vakolatli organ:

davlat xaridlari sohasida davlat siyosatini amalga oshiradi;

davlat xaridlarini tashkil etish va o‘tkazish tizimini rivojlantirish bo‘yicha davlat dasturlarini ishlab chiqish hamda ro‘yobga chiqarishning samaradorligi va shaffofligini oshirish bo‘yicha choralar ko‘radi;

maxsus axborot portalining operatorini va uning davlat xaridlarini tashkil etish hamda o‘tkazish borasidagi faoliyati qoidalarini belgilaydi;

taklifni baholash va taqqoslash usullarini hamda mezonlarini, shuningdek davlat xaridlarini amalga oshirish usulini tanlash tartibini va ularning tartib-taomilini belgilaydi;

iqtisodiy jihatdan eng foydali taklifni baholash usulini qo‘llash tartibini (baholashning narxga asoslanmagan mezonlarini) belgilaydi;

davlat xaridlari bo‘yicha axborotni joylashtirish, oshkor qilish va undan foydalanish tartibini hamda hajmlarini, shuningdek tovarga (ishga, xizmatga) hamda davlat xaridlarini amalga oshirish usuliga qarab e’lon qilishga doir qo‘shimcha talablarni belgilaydi;

xarid qilish tartib-taomillarini o‘tkazish to‘g‘risidagi e’lonlarning, xabarning, xarid qilish hujjatlarining, xarid qilish tartib-taomili ishtirokchisi taklifining, xarid qilish tartib-taomilida ishtirok etish uchun buyurtmanomalarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasining namunaviy nusxalarini tasdiqlaydi;

Insofsiz ijrochilarning yagona reyestrini shakllantirish tartibini belgilaydi;

davlat xaridlaridagi shartnoma majburiyatlarini bajarish masalalariga doir nizolar va kelishmovchiliklarni, Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiyaga kelib tushgan shikoyatlarni ko‘rib chiqish tartibini belgilaydi.

Vakolatli organ qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.

15-modda. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining vakolatlari

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:

davlat xaridlari sohasida budjet tizimi budjetlari mablag‘laridan oqilona foydalanishni ta’minlash bo‘yicha chora-tadbirlarni amalga oshiradi;

xarid qilish tartib-taomillari turlarini takomillashtirish va ularning qo‘llanilishini kengaytirish bo‘yicha kichik tadbirkorlik subyektlarining keng ishtirokini nazarda tutuvchi takliflar tayyorlanishini muvofiqlashtiradi;

vakolatli organ bilan birgalikda davlat va xo‘jalik boshqaruvi organlarining davlat xaridlari sohasidagi ishlarini muvofiqlashtiradi hamda ularga yo‘nalish beradi, ularning faoliyati ustidan nazoratni ta’minlaydi.

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatlarni ham amalga oshirishi mumkin.

3-bob. Davlat xaridlarining subyektlari

16-modda. Davlat buyurtmachilari

Ushbu Qonun maqsadlari uchun davlat buyurtmachilari deganda quyidagilar tushuniladi:

1) budjet buyurtmachilari:

davlat organlari;

budjet tashkilotlari;

xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirish uchun yo‘naltiriladigan budjet mablag‘larini oluvchilar;

davlat maqsadli jamg‘armalari;

2) korporativ buyurtmachilar:

davlat korxonalari;

ustav fondida (ustav kapitalida) davlat ulushi 50 foiz va undan ortiq bo‘lgan yuridik shaxslar;

ustav fondining (ustav kapitalining) 50 foizi va undan ortig‘i 50 foiz va undan ortiq miqdorda davlat ulushiga ega yuridik shaxsga tegishli bo‘lgan yuridik shaxslar.

Davlat buyurtmachisi:

mustaqil ravishda yoki ixtisoslashgan tashkilotni jalb etgan holda tovarning (ishning, xizmatning) boshlang‘ich narxini belgilash, bundan qonun hujjatlarida belgilangan hollar mustasno;

 LexUZ sharhi

Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi loyiha boshqaruvi milliy agentligining “Davlat xaridlarini o‘tkazish bo‘yicha xizmatlarni ko‘rsatish huquqiga ega bo‘lgan ixtisoslashgan tashkilotlar to‘g‘risidagi nizomni tasdiqlash haqida”gi buyrug‘i.

davlat xaridlarini amalga oshirishda o‘z rasmiy veb-saytiga yoki o‘zining yuqori turuvchi organi rasmiy veb-saytiga, shuningdek ommaviy axborot vositalariga e’lon joylashtirish;

xarid qilish tartib-taomillarining barcha ishtirokchilariga tatbiq etiladigan takliflarni taqdim etish muddatlarini uzaytirish;

qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilari takliflarining amal qilish muddatini muayyan davrga uzaytirish to‘g‘risidagi taklif bilan ularga murojaat qilish;

ikkinchi bosqich yakunlari bo‘yicha tender tarzida xarid qilish tartib-taomilini o‘tkazishda g‘olib bilan narxni pasaytirish to‘g‘risida muzokaralarga kirishish huquqiga ega.

Davlat buyurtmachisi qonun hujjatlariga va o‘zi tuzgan shartnomalarga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.

Davlat buyurtmachisi:

ushbu Qonunga muvofiq xarid qilish tartib-taomili turini tanlash to‘g‘risida qaror qabul qilishi;

qonun hujjatlarida belgilangan tartibda davlat xaridlarini amalga oshirishi;

davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborotni qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va muddatlarda maxsus axborot portaliga joylashtirishi;

xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchilarining tovarlar (ishlar, xizmatlar) va davlat xaridlarining tartib-taomillari bilan bog‘liq so‘rovlari bo‘yicha ularga qonun hujjatlariga muvofiq tushuntirishlar berishi;

xarid qilish tartib-taomillarining g‘olib deb topilgan ishtirokchilari bilan shartnomalar tuzishi, shuningdek ularning ijro etilishini ta’minlashi;

bo‘lajak davlat xaridlari to‘g‘risidagi e’lonlarni faqat moliyalashtirish manbalari va miqdorlari mavjudligi tasdiqlangan taqdirdagina maxsus axborot portaliga va boshqa ommaviy axborot vositalariga joylashtirishi shart.

Davlat buyurtmachisining zimmasida qonun hujjatlariga va o‘zi tuzgan shartnomalarga muvofiq boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.

17-modda. Xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchisi

Qonun hujjatlarida belgilangan tartibda xarid qilish tartib-taomilida davlat xaridlarini ijro etish uchun talabgorlar sifatida ishtirok etayotgan O‘zbekiston Respublikasi rezidentlari va norezidentlari xarid qilish tartib-taomillari ishtirokchisi (bundan buyon matnda ishtirokchi deb yuritiladi) bo‘lishi mumkin.

Ishtirokchi:

davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborotdan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hajmda foydalanish;

muayyan davlat xaridlari tartib-taomillari, ularni o‘tkazish talablari va shartlari bo‘yicha so‘rovlar berish va tushuntirishlar olish;

xarid komissiyasi tomonidan takliflar ochilayotganda belgilangan tartibda ishtirok etish;

xarid qilish tartib-taomillari buzilgan taqdirda davlat xaridlari natijalari ustidan belgilangan tartibda shikoyat qilish;

davlat xaridlari tartib-taomillarida ko‘rsatilgan hollarda qonun hujjatlariga muvofiq takliflarga o‘zgartishlar kiritish yoki ularni qaytarib olish huquqiga ega.

Ishtirokchi:

davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari talablariga rioya etishi;

davlat xaridlari to‘g‘risidagi hujjatlar talablariga muvofiq bo‘lgan takliflar va hujjatlarni taqdim etishi hamda taqdim etilgan axborotning ishonchliligi uchun javobgar bo‘lishi;

g‘olib deb topilgan taqdirda davlat buyurtmachisi bilan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda va muddatlarda shartnoma tuzishi shart.

Ishtirokchi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi va uning zimmasida boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.

18-modda. Davlat xaridlari ijrochisi

Xarid qilish tartib-taomillari yakunlari bo‘yicha g‘olib deb topilgan va u bilan shartnoma tuzilgan ishtirokchi davlat xaridlari ijrochisidir (bundan buyon matnda ijrochi deb yuritiladi).

Ijrochi:

davlat buyurtmachisi bilan tuzilgan shartnomani ijro etish jarayonida tushuntirishlar olish uchun unga murojaat qilish;

yetkazib berilgan tovar (ish, xizmat) uchun haq olish;

shartnoma shartlariga muvofiq va (yoki) qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda shartnomani bekor qilish huquqiga ega.

Ijrochi:

davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari talablariga rioya etishi;

shartnomani uning shartlariga muvofiq ijro etishi;

shartnomani ijro etish jarayonida davlat buyurtmachisiga yoki vakolatli davlat organiga uning so‘rovi bo‘yicha tushuntirishlar va axborot berishi shart.

Ijrochi qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi va uning zimmasida boshqa majburiyatlar ham bo‘lishi mumkin.

19-modda. Xarid komissiyasi

Xarid komissiyasi xarid qilish tartib-taomillari g‘olibini tanlash to‘g‘risida qarorlar qabul qilish vakolatiga ega bo‘lgan kollegial organdir.

Xarid komissiyasi ishining asosiy maqsadi ishtirokchilarning takliflarini buyurtmaga muvofiqlik darajasi bo‘yicha xolis baholashdan va tartibga solishdan hamda davlat xaridlari raqobatlashuv usullari orqali amalga oshirilganda g‘olibni (g‘oliblarni) tanlashdan iborat.

Xarid komissiyasi davlat buyurtmachisi huzurida doimiy faoliyat ko‘rsatadigan, davlat buyurtmachisining tegishli qarorlari bilan shakllantiriladigan va tarqatib yuboriladigan organdir.

Xarid komissiyasi toq sonli a’zolardan iborat bo‘ladi, uning a’zolari tarkibi va soni xarid qilish tartib-taomilining turiga bog‘liq bo‘ladi hamda olinayotgan tovarning (ishning, xizmatning) xususiyatlari inobatga olingan holda o‘zgartirilishi mumkin.

Xarid komissiyasi a’zolari xolis bo‘lishi va xarid qilish tartib-taomili g‘olibini tanlashdan shaxsan manfaatdor bo‘lmasligi kerak.

Xarid komissiyasining ishiga rais rahbarlik qiladi, u xarid komissiyasi majlislarini chaqiradi va olib boradi, ovozga qo‘yishni va xarid komissiyasi tomonidan qabul qilingan qarorlarni e’lon qiladi, shuningdek xarid komissiyasi majlislarining bayonnomalarini imzolaydi. Xarid komissiyasi raisi yo‘qligida uning vazifalarini o‘rinbosari bajaradi.

Xarid komissiyasining tezkor faoliyatini uning mas’ul kotibi tashkil etadi.

Xarid komissiyasining har bir a’zosi ovoz berishda yoqlab ovoz berishi, qarshi ovoz berishi yoki unda ishtirok etishdan bosh tortishi mumkin. Xarid komissiyasining raisi ovoz berishda ishtirok etishdan bosh tortish huquqiga ega emas.

Xarid komissiyasining majlislari yuzma-yuz yoki sirtdan (so‘rov orqali, barchaning ishtirokisiz) o‘tkazilishi mumkin. Yuzma-yuz majlislar konferensiyalar (videokonferensiyalar va hokazo) shaklida o‘tkazilishi mumkin.

Oldingi tahrirga qarang.

Majlis o‘tkazilgan sanada bir davlat xaridi bo‘yicha qiymati bazaviy hisoblash miqdorining besh ming baravaridan kam miqdordagi tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridi bo‘yicha xarid komissiyasining qarorlari xarid komissiyasining sirtdan o‘tkaziladigan majlisida, qiymati bazaviy hisoblash miqdorining besh ming baravaridan ortiq miqdordagi davlat xaridi bo‘yicha xarid komissiyasining qarorlari esa xarid komissiyasining faqat yuzma-yuz majlisida qabul qilinishi mumkin.

(19-moddaning o‘ninchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Oldingi tahrirga qarang.

Qiymati bazaviy hisoblash miqdorining besh ming baravaridan ortiq miqdordagi davlat xaridlari o‘tkazilganda xarid komissiyasi tarkibiga davlat buyurtmachisining vakillaridan tashqari O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar bo‘yicha davlat qo‘mitasining, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi “O‘zinjiniring” respublika loyihalashtirish institutining vakillari kiritiladi.

(19-moddaning o‘n birinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Vakolatli organ xarid komissiyasining majlisiga o‘z vakilini kuzatuvchi sifatida ishtirok etish uchun yuborishga haqlidir.

Xarid komissiyasining yuzma-yuz majlisi o‘tkazilishi uchun xarid komissiyasi a’zolari umumiy sonining yarmidan ko‘pi ishtirok etishi zarur.

Qaror xarid komissiyasi a’zolari umumiy sonining ko‘pchilik ovozi bilan qabul qilinadi.

Xarid komissiyalari a’zolarida ishtirokchilar bilan affillanganlik xususiyatiga ega aloqalar mavjud bo‘lgan taqdirda, xarid komissiyasining bunday a’zosi bu masala ko‘tarilgan majlisda o‘zini o‘zi rad etishi va mazkur masala bo‘yicha ovoz berishda ishtirok etmasligi kerak, bu haqda bayonnomada qayd etiladi.

Agar xarid komissiyasiga mazkur komissiya a’zosining affillanganligi mavjudligi tegishli masala yuzasidan qaror qabul qilinguniga qadar ma’lum bo‘lib qolgan bo‘lsa, uning o‘zi esa o‘zini o‘zi rad etmagan bo‘lsa, bunday a’zoning mazkur masala bo‘yicha ovoz berishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

Agar xarid komissiyasiga tegishli masala bo‘yicha ovoz bergan mazkur komissiya a’zosining affillanganligi mavjudligi qaror qabul qilinganidan keyin ma’lum bo‘lib qolgan bo‘lsa, bunday a’zoning ovozi mazkur masala bo‘yicha ovoz berish natijalaridan chiqarib tashlanadi.

Xarid komissiyasi quyidagi vazifalarni bajaradi:

tanlov (tender) hujjatlarini kelishadi;

takliflar qabul qilinadigan muddatlarni belgilaydi;

takliflarni ochish tartib-taomillarini belgilaydi;

takliflarni baholash mezonlarini belgilaydi;

taklif kiritish tartibini, hajmini va uni ta’minlash shaklini belgilaydi;

xarid qilish tartib-taomili ishtirokchilarining takliflarini ochishni amalga oshiradi;

malaka tanlovini o‘tkazadi, agar tanlov (tender) hujjatlari shartlarida bu nazarda tutilgan bo‘lsa;

xarid qilish tartib-taomillarini qonun hujjatlariga muvofiq amalga oshiradi;

xarid qilish tartib-taomillarining raqobatlashuv turlari ijrochisini va zaxira ijrochisini belgilaydi yoki savdoni amalga oshmagan deb topadi.

Xarid komissiyasi ijrochini aniqlash tartib-taomillari davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari talablariga muvofiqligi, o‘zi qabul qilayotgan qarorlarning asosliligi va beg‘arazligi uchun javobgar bo‘ladi.

Xarid komissiyasi davlat xaridlarining boshqa subyektlari tomonidan amalga oshiriladigan harakatlar uchun javobgar bo‘lmaydi.

Xarid komissiyasi tomonidan o‘z vakolati doirasida qabul qilinadigan qarorlar barcha ishtirokchilar uchun majburiydir.

Xarid qilish tartib-taomillari:

xo‘jalik faoliyati doirasida o‘tkazilganda xarid komissiyasi davlat buyurtmachisining vakillari orasidan, zarur bo‘lgan taqdirda ovoz berish huquqiga ega ekspertlar jalb etilgan holda shakllantiriladi;

loyiha faoliyati doirasida o‘tkazilganda xarid komissiyasi vazifalarini belgilangan tartibda tashkil etiladigan loyihani amalga oshiruvchi guruh bajaradi, u xarid qilish tartib-taomillarini o‘tkazish natijalari to‘g‘risida qarorlar qabul qiladi.

20-modda. Maxsus axborot portali operatori

Maxsus axborot portali operatori:

maxsus axborot portalining uzluksiz ishlashini, unga joylashtirilgan axborotning but saqlanishini va bir butunligini, mazkur portalning tegishli davlat boshqaruvi organlarining rasmiy veb-saytlari va axborot tizimlari bilan belgilangan tartibda uyg‘un ishlashini ta’minlaydi;

qonun hujjatlariga muvofiq axborotning elektron shaklda saqlanishini, shu jumladan elektron hujjatlar va elektron xabarlar saqlanishini ta’minlaydi;

maxsus axborot portalida davlat boshqaruvi organlari o‘rtasida axborot almashinuvini tashkil etadi;

maxsus axborot portalini O‘zbekiston Respublikasi hududidagi apparat-texnika vositalariga joylashtiradi;

vakolatli organ, O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar bo‘yicha davlat qo‘mitasi, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi “O‘zinjiniring” respublika loyihalashtirish instituti bilan hamkorlikni amalga oshiradi.

Maxsus axborot portali operatori qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vazifalarni ham bajarishi mumkin.

Maxsus axborot portali operatori:

ishtirokchi, ijrochi sifatida davlat xaridlarida ishtirok etishga, ularning affillangan shaxsi bo‘lishga;

davlat xaridlarini amalga oshirish va narx belgilash jarayoniga aralashishga, kontragentlarni tanlashda va shartnomalar tuzishda davlat xaridlari subyektlarining erkinligini cheklashga, shuningdek davlat xaridlari subyektlarining huquqlarini boshqacha tarzda cheklashga, bundan qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollar mustasno;

o‘tkazib beriladigan, olinadigan va saqlanadigan elektron hujjatlar hamda elektron xabarlarning ishonchliligini, shuningdek agar qonun hujjatlarida yoki shartnomada boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, ularning qonun hujjatlariga muvofiqligini nazorat qilishga yoki tekshirishga;

davlat xaridlari subyektlari tomonidan joylashtiriladigan elektron hujjatlar va elektron xabarlarning mazmunini o‘zgartirishga haqli emas.

Maxsus axborot portali operatori davlat xaridlari subyektlarining ushbu operatorga beriladigan elektron hujjatlari va elektron xabarlarining, shu jumladan bo‘lajak davlat xaridlari to‘g‘risida maxsus axborot portalida joylashtiriladigan axborotning mazmuni bilan bog‘liq huquqiy oqibatlar uchun javobgar bo‘lmaydi.

 LexUZ sharhi

Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi direktorining 2018-yil 15-maydagi 186-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Maxsus axborot portali operatorining davlat xaridlarini tashkil etish hamda o‘tkazish borasidagi faoliyati to‘g‘risidagi nizom”.

4-bob. Davlat xaridlari jarayoniga doir umumiy talablar

21-modda. Davlat xaridlari jarayoni

Davlat xaridlari jarayoni quyidagi bosqichlarni o‘z ichiga oladi:

davlat xaridlarini rejalashtirish;

xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirish;

shartnomani tuzish va bajarish;

davlat xaridlari monitoringi.

22-modda. Davlat xaridlarini rejalashtirish

Davlat xaridlarini rejalashtirish davlat buyurtmachisi tomonidan amalga oshiriladi va xaridlarni tizimlashtirishdan, davlat xaridlarini rejalashtirish hamda budjet va investitsiya jarayonlaridagi rejalashtirish o‘rtasida o‘zaro aloqani ta’minlashdan iborat bo‘ladi.

23-modda. Xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirish turlari

Xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirish turlari quyidagilardan iborat:

elektron do‘kon;

boshlang‘ich narxni pasaytirish uchun o‘tkaziladigan auksion;

tanlov;

tender;

yagona yetkazib beruvchi bilan amalga oshiriladigan davlat xaridlari.

Davlat xaridlari elektron shaklda amalga oshirilishi mumkin.

Xarid qilish tartib-taomillarini tashkil etish va o‘tkazish tartibi vakolatli organ tomonidan belgilanadi.

 LexUZ sharhi

Qarang: Xarid qilish tartib-taomillarini tashkil etish va o‘tkazish tartibi to‘g‘risidagi nizom (26.05.2018-y.,, ro‘yxat raqami 3016).

24-modda. Davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborot

Davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborot jumlasiga quyidagilar kiradi:

davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari;

davlat xaridlarining reja-jadvallari;

davlat xaridlari to‘g‘risidagi e’lonlar;

hujjatlarning shakllari;

xarid qilish tartib-taomillarida ishtirok etish uchun zarur bo‘lgan namunaviy shartnomalar;

davlat xaridlarining yakunlari to‘g‘risidagi axborot;

Insofsiz ijrochilarning yagona reyestri;

Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiyaning qarorlari;

davlat xaridlari bo‘yicha statistik axborot.

Davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborot maxsus axborot portalida e’lon qilinadi.

Davlat xaridlari to‘g‘risidagi ma’lumotlar to‘liq, xolis va ishonchli bo‘lishi kerak.

25-modda. Baholash mezonlari va tartib-taomillariga taalluqli qoidalar

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridlariga taalluqli baholash mezonlari:

narx;

yetkazib berish bazisi;

yetkazib berish muddatlari;

tavsifnomalar va sifat ko‘rsatkichlari;

to‘lov va kafolatlar shartlari;

muayyan davrda foydalanish, ekspluatatsiya qilish va ta’mirlash xarajatlarini nazarda tutadi.

Davlat buyurtmachisi tomonidan belgilanadigan davlat xaridi shartlarida quyidagilar bo‘lishi kerak:

ushbu moddaning birinchi qismida belgilangan barcha baholash mezonlari;

barcha baholash mezonlarining nisbiy qimmati;

baholash tartib-taomillari doirasida baholash mezonlarini qo‘llash tartibi.

G‘olib bo‘lgan taklifni baholash va aniqlashda davlat buyurtmachisi faqat xarid qilish hujjatlarida ko‘rsatilgan baholash mezonlari va tartib-taomillaridan foydalanadi hamda bu mezonlar va tartib-taomillarni ushbu hujjatlarda bayon etilgan tartibda qo‘llaydi.

26-modda. Davlat xaridlari qiymatini baholashga taalluqli qoidalar

Davlat xaridlari qiymatining bozor narxlariga muvofiqligini baholash uchun davlat buyurtmachisi ochiq axborot manbalaridagi ma’lumotlardan foydalanadi.

27-modda. Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridlari tavsifiga va shartnoma shartlariga taalluqli qoidalar

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridi tavsifi xolis, funksional va umumiy xususiyatga ega bo‘ladi. Tavsifda tovarlar (ishlar, xizmatlar) davlat xaridining tegishli texnik, sifat va ekspluatatsiya qilinish xususiyatlari ko‘rsatiladi.

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridlari tavsifi tasniflarni, rejalarni, chizmalarni, eskizlarni, talablarni hamda sinovlar va sinov usullari, qadoqlash, tamg‘alash haqidagi yoki muvofiqlik sertifikati, shuningdek shartli belgilar va atamalar to‘g‘risidagi axborotni o‘z ichiga olishi mumkin.

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridi tavsifiga aniq tovar belgisiga yoki nomiga, patentga, konstruksiyaga yoki modelga, u mansub bo‘lgan muayyan manbaga yoki ishlab chiqaruvchiga doir talablar yoki havolalar kiritilmasligi kerak, bundan tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridi xususiyatlarini ta’riflashning boshqa yetarlicha aniq usuli mavjud bo‘lmagan hollar mustasno va bunda tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) boshqa bir ishlab chiqaruvchining ekvivalent tovarlari (ishlari, xizmatlari) bilan almashtirish imkoniyati to‘g‘risidagi eslatma kiritilishi kerak.

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridi tavsifida quyidagilar bo‘lishi kerak:

tovarlarning soni;

bajarilishi (ko‘rsatilishi) kerak bo‘lgan ishlar (xizmatlar);

tovarlar yetkazib berilishi lozim bo‘lgan yoxud ishlar bajarilishi yoki xizmatlar ko‘rsatilishi kerak bo‘lgan joy;

tovarlarni yetkazib berish, ishlarni bajarish yoki xizmatlar ko‘rsatishning maqbul yoki talab etilgan muddatlari, agar ular mavjud bo‘lsa.

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridiga doir hujjatlarda xarid qilinadigan tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat buyurtmachisi tomonidan belgilangan talablarga muvofiqligini aniqlash imkonini beradigan ko‘rsatkichlar bo‘lishi kerak. Bunda shunday ko‘rsatkichlarning eng ko‘p va (yoki) eng kam qiymatlari, shuningdek o‘zgartirilishi mumkin bo‘lmagan ko‘rsatkichlarning qiymatlari ko‘rsatiladi.

Zarur bo‘lgan hollarda davlat buyurtmachisi tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) kafolat muddatiga va (yoki) ularning sifatiga beriladigan kafolat hajmiga, tovarga kafolat xizmati ko‘rsatishga, tovardan foydalanish xarajatlariga, tovarni montaj qilish va sozlashning majburiyligiga, tovardan foydalanuvchi va unga xizmat ko‘rsatuvchi shaxslarni o‘qitishga doir talablarni belgilaydi.

Mashinalar va asbob-uskunalarni yetkazib beruvchi ijrochi aniqlangan taqdirda davlat buyurtmachisi davlat xaridiga doir hujjatlarda tovarning kafolat muddatiga va (yoki) uning sifatiga beriladigan kafolat hajmiga, tovarga kafolat xizmati ko‘rsatishga, tovarga kafolat muddati mobaynida xizmat ko‘rsatish xarajatlariga, shuningdek tovarni montaj qilish va sozlashga, agar bu tovarning texnik hujjatlarida nazarda tutilgan bo‘lsa, talablar belgilaydi. Yangi mashinalar va asbob-uskunalarni yetkazib beruvchi ijrochi aniqlangan taqdirda davlat buyurtmachisi davlat xaridi to‘g‘risidagi hujjatlarda ushbu tovarni ishlab chiqaruvchining va (yoki) yetkazib beruvchining kafolatini taqdim etishga hamda bunday kafolatning amal qilish muddatiga nisbatan qo‘shimcha ravishda talablar belgilaydi. Bunday kafolatni berish ushbu tovar bilan birga amalga oshiriladi.

Agar tovarlarning davlat xaridi tavsifida boshqacha qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, yetkazib berilayotgan tovar yangi bo‘lishi kerak.

Tovarni ishlab chiqaruvchiga, ishtirokchiga doir talablarni, shu jumladan ishtirokchining malakasiga qo‘yilgan talabni tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridi to‘g‘risidagi hujjatlarga (shu jumladan tovarning, ishning yoki xizmatning sifatiga, texnik xususiyatlariga doir talablar, tovarning funksional xususiyatlariga (iste’mol qilish xususiyatlariga) doir talablar shaklida) kiritishga yo‘l qo‘yilmaydi.

28-modda. Davlat xaridlarining tili

Davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborot davlat tilida, shuningdek davlat buyurtmachisining ixtiyoriga ko‘ra boshqa tillarda e’lon qilinadi va tarqatiladi.

29-modda. Ishtirokchilarga qo‘yiladigan talablar

Ishtirokchilar quyidagi mezonlarga muvofiq bo‘lishi kerak:

shartnomani bajarish uchun zarur texnikaviy, moliyaviy, moddiy, kadrlar resurslarining hamda boshqa resurslarning mavjudligi;

shartnoma tuzish uchun qonuniy huquqqa egalik;

soliqlar va boshqa majburiy to‘lovlarni to‘lash bo‘yicha qarzdorlikning mavjud emasligi;

o‘ziga nisbatan joriy etilgan bankrotlik tartib-taomillarining mavjud emasligi;

Insofsiz ijrochilarning yagona reyestrida qayd etilmaganligi.

30-modda. Ishtirokchilarga qo‘shimcha talablar qo‘yiladigan davlat xaridi

Davlat buyurtmachisi zarur bo‘lganda tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) o‘ziga xos xossalaridan yoki xususiyatlaridan kelib chiqqan holda ishtirokchilarga qo‘shimcha talablar belgilashga haqli.

Ishtirokchilarga qo‘yiladigan qo‘shimcha talablar ushbu Qonunda belgilangan prinsiplarga zid bo‘lmasligi kerak.

Ishtirokchilarga qo‘yiladigan qo‘shimcha talablar davlat xaridi to‘g‘risidagi axborotda u e’lon qilingan paytda ko‘rsatilgan bo‘lishi kerak.

Ishtirokchilarga qo‘shimcha talablar qo‘yiladigan davlat xaridida ishtirok etish uchun ishtirokchilar akkreditatsiya tartib-taomilidan o‘tadi.

Ishtirokchilarni akkreditatsiyadan o‘tkazish tartibi vakolatli organ tomonidan belgilanadi.

31-modda. Birgalikdagi davlat xaridlari

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) birgalikdagi davlat xaridlarini shakllantirish ikki va undan ortiq davlat buyurtmachisining davlat xaridlari bo‘yicha rejalariga ko‘ra amalga oshiriladi.

Tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) birgalikdagi davlat xaridlarini shakllantirish bir davlat dasturida yoki loyihalar portfelida ishtirok etayotgan davlat buyurtmachilarida amalga oshirilishi kerak.

32-modda. Takliflarni ta’minlash

Davlat buyurtmachisi xarid qilish tartib-taomiliga nisbatan ishtirokchilar tomonidan takliflarning garov, kafolat, zakalat tarzida yoxud qonun hujjatlarida nazarda tutilgan boshqa usulda ta’minlanishi zarurligi to‘g‘risida talab belgilashga haqli.

Xarid qilish tartib-taomiliga nisbatan ishtirokchilar tomonidan takliflarning ta’minlanishi zarurligi tarzidagi talab barcha ishtirokchilarga taalluqli bo‘ladi va davlat xaridlarining shartlarida ko‘rsatiladi.

Davlat buyurtmachisi xarid qilish tartib-taomiliga nisbatan ishtirokchilar tomonidan takliflarning ta’minlanishi zarurligi tarzida talab belgilagan taqdirda, takliflar yuborilguniga qadar ishtirokchi ta’minotning maqbulligini tasdiqlash to‘g‘risida so‘rov yuborishga haqli. Davlat buyurtmachisi bunday so‘rovga darhol javob beradi.

Davlat buyurtmachisi taklifni ta’minlash summasi to‘lanishini talab qilmaydi va ta’minlash to‘g‘risidagi hujjatni darhol qaytaradi yoki quyidagi voqealardan biri yuz berganidan keyin uning qaytarilishini ta’minlaydi:

taklifni ta’minlashning amal qilish muddati tugashi;

davlat xaridlari to‘g‘risidagi shartnomaning kuchga kirishi va ushbu shartnomaning bajarilishi ta’minlanishi, agar bunday ta’minlash davlat xaridi shartlarida talab etilsa;

davlat xaridlarining bekor qilinishi;

takliflarni yuborishning oxirgi muddati tugaguniga qadar taklifning chaqirib olinishi, agar davlat xaridi shartlarida bunday qaytarib olishga yo‘l qo‘yilmasligi aytib o‘tilmagan bo‘lsa.

33-modda. Muzokaralar olib borishni taqiqlash

Xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirishda davlat buyurtmachisining maxsus axborot portali operatori bilan va maxsus axborot portali operatorining ishtirokchi bilan muzokaralar olib borishiga yo‘l qo‘yilmaydi.

34-modda. Ishtirokchini xarid qilish tartib-taomillarida ishtirok etishdan chetlatish shartlari

Davlat buyurtmachisi yoki maxsus axborot portali operatori quyidagi hollarda ishtirokchini xarid qilish tartib-taomillarida ishtirok etishdan chetlatadi, agar:

ishtirokchi davlat xaridlari jarayonida davlat buyurtmachisi tomonidan biror-bir xatti-harakatning bajarilishiga, qaror qabul qilinishiga yoki biror-bir xarid qilish tartib-taomilining qo‘llanilishiga ta’sir o‘tkazish maqsadida davlat buyurtmachisining yoki boshqa davlat organining istalgan hozirgi yoki sobiq mansabdor shaxsiga yoki xodimiga har qanday shakldagi haqni, ishga yollash to‘g‘risidagi taklifni yoxud istalgan boshqa qimmatbaho ashyoni yoki xizmatni bevosita yoxud bilvosita taklif qilsa, bersa yoki berishga rozilik bildirsa;

ishtirokchi raqobatlashuvda adolatsiz ustunlikka ega bo‘lsa yoki qonun hujjatlarini buzgan holda manfaatlar to‘qnashuvini keltirib chiqarsa.

Davlat buyurtmachisining yoki maxsus axborot portali operatorining ishtirokchini xarid qilish tartib-taomillarida ishtirok etishdan chetlatish to‘g‘risidagi qarori va buning sabablari xarid qilish tartib-taomillari to‘g‘risidagi hisobotga kiritiladi hamda ular haqida tegishli ishtirokchiga darhol xabar beriladi.

35-modda. G‘olib bo‘lgan taklifning aksepti hamda aksept uchun asoslar

Davlat buyurtmachisi o‘tkazilgan xarid qilish tartib-taomillari yakunlari bo‘yicha g‘olib bo‘lgan taklifning aksepti to‘g‘risida bir ish kuni ichida qaror qabul qiladi.

G‘olib bo‘lgan taklifning aksepti quyidagi hollarda amalga oshirilishi mumkin, agar:

davlat xaridlari bekor qilinmagan bo‘lsa;

g‘olib bo‘lgan taklifni yuborgan ishtirokchi chetlatilmagan bo‘lsa;

xarid qilish tartib-taomili buzilmagan bo‘lsa.

36-modda. Davlat xaridini bekor qilish

Davlat buyurtmachisi g‘olib bo‘lgan taklif akseptiga qadar istalgan vaqtda davlat xaridini bekor qilish huquqiga ega. Davlat xaridi bekor qilingan taqdirda davlat buyurtmachisi maxsus axborot portalida mazkur qarorning asoslantirilgan sabablarini e’lon qiladi.

Davlat buyurtmachisi davlat xaridi bekor qilinganligi uchun javobgar bo‘lmaydi, bundan davlat xaridi davlat buyurtmachisining g‘ayriqonuniy harakatlari (harakatsizligi) oqibatida bekor qilingan hollar mustasno.

37-modda. Maxfiylik

Davlat buyurtmachisining yoki maxsus axborot portali operatorining xodimi o‘zining ijrochilar yoki istalgan shaxs bilan munosabatlarida, agar axborotni oshkor etmaslik davlat xavfsizligi manfaatlarini himoya qilish uchun zarur bo‘lsa yoki bunday axborotning oshkor etilishi qonunga zid bo‘lsa, qonun hujjatlariga rioya etilishini ta’minlashga to‘sqinlik qilsa, ijrochilarning qonuniy tijorat manfaatlariga zarar yetkazsa yoxud insofli raqobatga to‘sqinlik qilsa, vakolatli organ bu axborotni oshkor etish to‘g‘risida qaror qabul qilmasa, hech bir axborotni fosh etmaydi. Vakolatli organ bunday axborotni oshkor etish to‘g‘risida qaror qabul qilgan taqdirda ushbu qaror shartlariga rioya etiladi.

Ishtirokchi xarid qilish tartib-taomilida ishtirok etib, taklifda o‘zi ko‘rsatgan barcha ma’lumotlarning, takliflarini qabul qilish muddati tugaganidan keyin e’lon qilinishiga rozilik bildiradi.

38-modda. Odob-axloq qoidalari

Davlat buyurtmachilari va maxsus axborot portali operatori davlat xaridlarini o‘tkazish uchun Odob-axloq qoidalarini qabul qilishi kerak, unda quyidagilar nazarda tutiladi:

manfaatlar to‘qnashuvining oldini olish chora-tadbirlari;

kasbiy tayyorgarlikni tekshirish tartib-taomillari va unga doir talablar.

Davlat buyurtmachilari, maxsus axborot portali operatori xodimlarining, xarid komissiyasi a’zolarining odob-axloqi qoidalarida kasbga doir va xizmatdan tashqari faoliyatda odob-axloqning yagona prinsiplari va qoidalari, kasbiy tayyorgarlikka doir yagona talablar belgilanadi.

Davlat buyurtmachisining va maxsus axborot portali operatorining mas’ul shaxslari, xarid komissiyasi a’zolari tomonidan ishtirokchilar hamda ijrochilardan moddiy va nomoddiy boyliklarni olish taqiqlanadi.

Odob-axloq qoidalari davlat buyurtmachilarining yoki ularning yuqori turuvchi organlarining rasmiy veb-saytlarida e’lon qilinishi lozim.

39-modda. Manfaatlar to‘qnashuvi

Davlat buyurtmachisining, maxsus axborot portali operatorining mansabdor shaxslari va boshqa xodimlari, shuningdek xarid komissiyasining a’zolari xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirishda o‘z ishtirokidagi davlat xaridlariga doir bitimning natijasi bo‘lishi mumkin bo‘lgan istalgan shaxsiy nafni bevosita yoki bilvosita olish huquqiga ega emas.

Ushbu moddaning birinchi qismida ko‘rsatilgan shaxslar:

shaxsiy manfaatdor emasligini, shuningdek o‘z oila a’zolarining manfaatdor emasligini kafolatlashi kerak, aks holda shaxsiy manfaatdorlik hamda boshqa ishtirokchilarning huquqlari va qonuniy manfaatlari o‘rtasida ziddiyat yuzaga keladi yoki kelishi mumkin;

manfaatlarning istalgan potensial, taxmin qilinayotgan yoki mavjud to‘qnashuvi haqidagi axborotning oshkor etilishini kafolatlashi kerak.

Mavjud yoki taxmin qilinayotgan manfaatlar to‘qnashuvi to‘g‘risida xabar topgan, ushbu moddaning birinchi qismida ko‘rsatilgan shaxslar bu haqda bevosita rahbarga xabar qilib, bir vaqtning o‘zida vakolatli organni xabardor etishi shart. Manfaatlar to‘qnashuvi mavjudligi to‘g‘risida ma’lumotlar olgan rahbar uning oldini olish yoki uni bartaraf etish bo‘yicha o‘z vaqtida choralar ko‘rishi shart.

40-modda. Davlat xaridlari jarayonidagi cheklovlar

Davlat xaridlari jarayonida quyidagilarga yo‘l qo‘yilmaydi:

ishtirokchilarni kamsitishga, boshqa ishtirokchilarga zarar yetkazgan holda bir ishtirokchiga imtiyozlar yoki preferensiyalar berishga;

manfaatlar to‘qnashuviga;

davlat xaridlarini amalga oshirishning raqobatga asoslanmagan usullarini qonunga xilof ravishda tanlashga, davlat xaridlari subyektlariga ta’sir o‘tkazishga, davlat xaridlarida ishtirokchilarning ishtirok etishi to‘g‘risidagi axborotni oshkor etishga, ularning sonini asossiz ravishda cheklashga yoki ularning malakasiga qo‘yilgan talablarni oshirishga, raqobatga yo‘l qo‘ymaslikning, uni cheklashning yoki bartaraf etishning boshqa shakllariga, bundan qonun hujjatlarida belgilangan hollar mustasno;

narxlarni yoki ishtirokchilarni saralash natijalarini buzib ko‘rsatish maqsadida ishtirokchilarning oldindan til biriktirishiga;

ishonchsiz yoki buzib ko‘rsatilgan axborotni taqdim etish yoki tarqatishga, shuningdek davlat xaridlari to‘g‘risidagi axborotdan foydalanishni asossiz ravishda cheklashga;

davlat xaridlarini amalga oshirishning raqobatga asoslangan usullarini chetlab o‘tish maqsadida davlat xaridlari hajmini qismlarga bo‘lib tashlashga;

ishtirokchilarning sun’iy tarzda pasaytirilgan narxlar bo‘yicha takliflar berishiga, keyinchalik shartnomani imzolashni yoki uni tegishli tarzda ijro etishni rad etishiga;

davlat xaridi tarkibiga texnologik va funksional jihatdan o‘zaro bir-biri bilan bog‘liq bo‘lmagan tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) kiritishga;

firibgarlik, soxtalashtirish va korrupsiyaning namoyon bo‘lishiga;

moliyalashtirish manbalari va hajmlari mavjudligi to‘g‘risida tasdiqlarga ega bo‘lmagan yoki ajratilgan mablag‘lar hajmidan ortiq miqdordagi davlat xaridlarini amalga oshirishga.

41-modda. Davlat buyurtmachilari bilan tuzilgan shartnomalar reyestri

Maxsus axborot portali operatori maxsus axborot portalidan foydalanish vositasida davlat buyurtmachilari tomonidan tuzilgan shartnomalar reyestrini (bundan buyon matnda shartnomalar reyestri deb yuritiladi) yuritadi.

Shartnomalar reyestriga quyidagi hujjatlar va axborot kiritiladi:

davlat buyurtmachisining nomi;

moliyalashtirish manbasi;

ijrochini aniqlash usuli;

xarid qilish tartib-taomilining natijalari sarhisob qilinadigan sana va shartnoma tuzish asoslarini tasdiqlovchi hujjatning rekvizitlari;

shartnoma tuzilgan sana;

tovar (ish, xizmat), shartnoma bahosi va uni ijro etish muddati, tovar (ish, xizmat) birligining narxi, u kelib chiqqan mamlakatning nomi hamda ijro etilgan shartnomaga doir tovarni ishlab chiqaruvchi to‘g‘risidagi axborot;

ijrochi soliq to‘lovchining nomi, firma nomi (agar mavjud bo‘lsa), joylashgan yeri (yuridik shaxs uchun — pochta manzili), familiyasi, ismi, otasining ismi (agar mavjud bo‘lsa), yashash joyi (jismoniy shaxs uchun), identifikatsiya raqami yoki chet ellik shaxs uchun tegishli chet davlatning qonun hujjatlariga muvofiq ijrochi soliq to‘lovchining o‘xshash identifikatsiya raqami, bundan tarixiy, badiiy yoki boshqa madaniy ahamiyatga ega bo‘lgan va davlatning muzey, axborot-kutubxona, arxiv fondlarini, kino fondlarini, fotosuratlar fondlarini va shunga o‘xshash fondlarni to‘ldirish uchun mo‘ljallangan madaniy qimmatliklarni, shu jumladan muzey ashyolarini va muzey kolleksiyalarini, shuningdek noyob va qimmatbaho nashrlarni, qo‘lyozmalarni, arxiv hujjatlarini (shu jumladan ularning ko‘chirma nusxalarini) yetkazib beradigan jismoniy shaxs to‘g‘risidagi axborot mustasno;

shartnomani o‘zgartirish to‘g‘risidagi axborot, shartnomaning o‘zgartirilgan shartlari ko‘rsatilgan holda;

shartnomani ijro etish to‘g‘risidagi axborot, shu jumladan shartnoma uchun haq to‘lash, shartnomada nazarda tutilgan majburiyatlarni tegishli tarzda bajarmaganlik munosabati bilan moliyaviy sanksiyalar (jarimalar, penyalar) hisoblanishi to‘g‘risidagi axborot;

shartnomani bekor qilish to‘g‘risidagi axborot, bekor qilish sabablari va asoslari ko‘rsatilgan holda.

Shartnomalar reyestridagi axborot to‘lov undirilmagan holda tanishib chiqish uchun ochiq bo‘lishi kerak.

Shartnomalar reyestrini yuritish tartibi vakolatli organ tomonidan belgilanadi.

Qaysi shartnomalar to‘g‘risidagi axborot shartnomalar reyestriga kiritilmagan bo‘lsa, o‘sha shartnomalar uchun haq to‘lanmaydi.

42-modda. Insofsiz ijrochilarning yagona reyestri

Insofsiz ijrochilarning yagona reyestri vakolatli organ tomonidan shakllantiriladigan ro‘yxatdan iborat bo‘lib, unga quyidagi ma’lumotlar kiritiladi:

xarid qilish tartib-taomillari yakunlari bo‘yicha belgilangan shartlarda davlat buyurtmachisi bilan shartnoma tuzishni va davlat xaridlarini amalga oshirishni rad etgan yoki boshqacha usulda bo‘yin tovlagan xarid qilish tartib-taomillari g‘oliblari to‘g‘risidagi;

majburiyatlarni bajarmaganlikda yoxud tegishli tarzda bajarmaganlikda belgilangan tartibda aybdor deb topilgan ijrochilar haqidagi, bundan majburiyatlar bartaraf etib bo‘lmaydigan kuchlar oqibatida bajarilmagan yoki tegishli tarzda bajarilmagan hollar mustasno;

sudning qaroriga ko‘ra firibgarlik, soxtalashtirish va korrupsiya bilan bog‘liq jinoyatlarni sodir etganlikda aybdor deb topilgan ijrochilar to‘g‘risidagi.

Insofsiz ijrochilarning yagona reyestriga kiritilgan ijrochi uch yil davomida davlat xaridlarida ishtirok eta olmaydi, bu muddat tamom bo‘lgach ijrochi Insofsiz ijrochilarning yagona reyestridan chiqarib yuborilgan hisoblanadi.

Ijrochilar Insofsiz ijrochilarning yagona reyestriga kiritish to‘g‘risidagi qaror ustidan sud tartibida shikoyat qilishga haqli.

[OKOZ:

1.12.00.00.00 Axborot va axborotlashtirish / 12.03.00.00 Axborot resurslari. Axborot resurslaridan foydalanish / 12.03.02.00 Axborotni hujjatlashtirish. Elektron hujjat aylanishi / 12.03.02.02 Elektron tijorat]

[TSZ:

1.Iqtisodiyot / Axborot va axborotlashtirish. Elektron tijorat (hujjat aylanishi)]

5-bob. Elektron do‘kon

43-modda. Elektron do‘kon tushunchasi

Elektron do‘kon maxsus talablar tatbiq etilmaydigan iste’mol tovarlarining va boshqa tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridlarini amalga oshirish uchun mo‘ljallangan maxsus axborot portalidagi maxsus maydonchadir.

Elektron do‘konda quyidagi davlat xaridlari amalga oshirilishi mumkin:

Oldingi tahrirga qarang.

bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining ikki yuz ellik baravaridan (budjet buyurtmachilari uchun bazaviy hisoblash miqdorining yigirma besh baravaridan) oshmaydigan, biroq bir yilda bir davlat buyurtmachisi uchun bazaviy hisoblash miqdorining ikki ming besh yuz baravari miqdordagi summadan ko‘p bo‘lmagan tovarlar;

(43-modda ikkinchi qismining ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Oldingi tahrirga qarang.

bir davlat buyurtmachisi uchun bazaviy hisoblash miqdorining yigirma besh baravaridan oshmaydigan miqdordagi ishlar, xizmatlar.

(43-modda ikkinchi qismining uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

44-modda. Elektron do‘konning ishlash va undan foydalanish tartibi

Elektron do‘kon ishtirokchilarning takliflaridan shakllantiriladi. Ishtirokchining elektron do‘konga qo‘yilgan taklifi davlat buyurtmachilariga yuborilgan ommaviy ofertadir.

Ishtirokchi elektron do‘konga joylashtirilgan o‘z taklifida quyidagilarni ko‘rsatadi:

taklif etilayotgan tovarning nomi;

sotish narxi;

tovarning eng ko‘p va eng kam to‘pi;

tovarning rusumi va texnik parametrlari (texnik pasport yoki boshqa hujjat asosida);

tovarning fotosurati;

tovar yetkazib beriladigan (ish bajariladigan, xizmat ko‘rsatiladigan) hudud;

tovarni ishlab chiqaruvchi va tovar kelib chiqqan mamlakat to‘g‘risidagi axborot;

kafolat shartlari va muddati to‘g‘risidagi axborot;

tovar ishlab chiqarilgan yil;

tovarning yaroqlilik muddati;

ishni bajarish, xizmatni ko‘rsatish muddati;

zarur bo‘lganda, litsenziya, ruxsat etish xususiyatiga ega boshqa hujjat yoki sertifikat mavjudligi to‘g‘risidagi axborot.

Davlat buyurtmachisi elektron do‘konda ishtirokchilarning ofertalarini o‘rganish yo‘li bilan o‘zi uchun zarur bo‘lgan tovarni (ishni, xizmatni) tanlaydi va tovar (ish, xizmat) tanlangach, narxlar so‘rovi mexanizmidan foydalanadi.

Maxsus axborot portali avtomatik rejimda, narxlar so‘rovi mexanizmini amalga oshirgan holda elektron do‘konda o‘xshash tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) taklif etayotgan barcha ishtirokchilarga xarid qilish tartib-taomilida ishtirok etish to‘g‘risida takliflar yuborilishini ta’minlaydi.

Ishtirokchilar narxlar so‘rovida ishtirok etish to‘g‘risidagi taklif maxsus axborot portali tomonidan yuborilgan paytdan e’tiboran qirq sakkiz soat ichida o‘z takliflarini berishga haqli.

Ishtirokchilarning manziliga yuborilayotgan narxlar so‘rovida ishtirok etish to‘g‘risidagi taklif davlat buyurtmachisi tomonidan tanlangan ishtirokchining ofertasiga havolani o‘z ichiga oladi.

Xarid qilish tartib-taomilida ishtirok etish taklifini olgan ishtirokchi davlat buyurtmachisi tomonidan tanlangan oferta narxidan pastroq narx bo‘yicha taklif kiritishga haqli.

Ishtirokchilar tomonidan berilgan narx bo‘yicha takliflarni taqqoslash maxsus axborot portali tomonidan avtomatik rejimda amalga oshiriladi.

Maxsus axborot portali davlat buyurtmachisi va eng past narxni taklif qilgan ijrochi o‘rtasida tuzilgan bitimni ro‘yxatdan o‘tkazadi.

Ishtirokchilar to‘g‘risidagi ma’lumotlardan davlat buyurtmachisi yoki ishtirokchilar yakunlar sarhisob qilinguniga qadar foydalana olmaydi. Ijrochining nomi g‘olib aniqlangan paytda maxsus axborot portalida aks ettiriladi.

Maxsus axborot portali shartnomani davlat buyurtmachisi tomonidan tanlangan ishtirokchining ofertasida bayon etilgan shartlarga muvofiq hamda ishtirokchilar tomonidan taklif etilgan eng past narxda shakllantiradi.

Agar maxsus axborot portalida ro‘yxatdan o‘tkazilgan ishtirokchilarning hech biri dastlabki taklifdan pastroq narxni taklif qilmasa, maxsus axborot portali davlat buyurtmachisi va ijrochi o‘rtasidagi bitimni ro‘yxatdan o‘tkazadi.

Agar xarid qilish tartib-taomili yakuniga ko‘ra elektron do‘konda tovar (ish, xizmat) mavjud emasligi sababli shartnoma tuzilmagan bo‘lsa, davlat buyurtmachisi mustaqil ravishda tanlangan yetkazib beruvchi bilan shartnoma tuzish orqali to‘g‘ridan to‘g‘ri xaridni amalga oshirishga haqli. Bunda ushbu Qonunning 43-moddasida belgilangan davlat xaridlarining summalarga oid mezonlari amal qiladi. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xarid natijasida tuzilgan shartnoma u tuzilgan sanadan e’tiboran uch kundan kechiktirmay maxsus axborot portaliga joylashtirilishi lozim. To‘g‘ridan-to‘g‘ri xarid uchun javobgarlik davlat buyurtmachisining zimmasida bo‘ladi.

 LexUZ sharhi

Qarang: Prezidentining 2018-yil 27-sentabrdagi PQ-3953-sonli qarori bilan tasdiqlangan “Davlat buyurtmachilari tomonidan to‘g‘ridan to‘g‘ri shartnomalar bo‘yicha xarid qilinadigan tovarlar (ishlar, xizmatlar) ro‘yxati”.

6-bob. Boshlang‘ich narxni pasaytirish uchun o‘tkaziladigan auksion

45-modda. Boshlang‘ich narxni pasaytirish uchun o‘tkaziladigan auksion tushunchasi

Boshlang‘ich narxni pasaytirish uchun o‘tkaziladigan auksion (bundan buyon matnda auksion deb yuritiladi) davlat xaridlarining raqobatli usuli bo‘lib, uni tashkil etishda narx ishtirokchini tanlashning yagona mezoni bo‘ladi va bunda mazkur norma tovarlarni belgilangan sifat standartlariga muvofiq holda yetkazib berish talabini bekor qilmaydi.

Tovarni e’londa bayon etilgan shartlar asosida eng past narx bo‘yicha yetkazib berishni taklif qilgan ishtirokchi auksionning g‘olibi bo‘ladi.

46-modda. Auksionni o‘tkazish mezonlari

Auksion vositasidagi davlat xaridi quyidagi shartlar bir vaqtning o‘zida bajarilgan taqdirda amalga oshiriladi:

tovarning standart xususiyatlarga ega bo‘lishi;

tovarning texnik, ekspluatatsiya qilinish xususiyatlarini va boshqa xususiyatlarini baholash hamda taqqoslash zaruratining mavjud emasligi;

xizmatlarning, ishlarning davlat xaridi obyekti bo‘lmasligi;

Oldingi tahrirga qarang.

tovarning qiymati bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining besh ming baravaridan kam bo‘lishi. Budjet buyurtmachilari uchun auksiondagi davlat xaridlari bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining ikki ming besh yuz baravaridan ortiq bo‘lmasligi kerak.

(46-modda birinchi qismining beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

47-modda. Auksion o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon

Auksion faqat elektron shaklda o‘tkaziladi.

Auksionda ishtirok etish uchun davlat buyurtmachisi maxsus axborot portaliga e’lon joylashtiradi.

Auksion o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon auksion amalga oshirilishidan kamida o‘n kun avval joylashtirilishi kerak.

Auksion o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’londa quyidagi ma’lumotlar bo‘lishi kerak:

davlat buyurtmachisining nomi va manzili;

auksionning birinchi va oxirgi kuni (auksion o‘tkaziladigan davr);

auksion predmetining boshlang‘ich narxi;

auksion predmetining xususiyatlari (auksion predmetining tasnifi);

auksion predmetini lotlar bo‘yicha bo‘lib chiqish va har bir lotning hajmi;

tovarlarni yetkazib berish muddatlari va shartlari;

tovarlar yetkazib beriladigan joy (manzil);

litsenziya yoki ruxsat etish xususiyatiga ega hujjatning mavjudligi haqida talab (zarur bo‘lganda);

tovarning o‘ziga xos xususiy parametrlarini ifodalovchi alohida shartlar.

Auksion o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lonning va davlat buyurtmachisi buyurtmanomasining matniga auksion predmetiga taalluqli bo‘lmagan va ishtirokchilar o‘rtasida raqobatni cheklaydigan talablarni kiritish taqiqlanadi.

Maxsus axborot portaliga joylashtirilgan auksion o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon avtomatik ravishda buyurtmachining buyurtmanomasi etib o‘zgartiriladi.

48-modda. Auksionni o‘tkazish tartibi

Auksion maxsus axborot portalida boshlang‘ich narxni qadam-baqadam pasaytirish yo‘li bilan o‘tkaziladi.

Auksionni o‘tkazish, kiritilgan ta’minot summasiga muvofiq har bir lot bo‘yicha auksiondan foydalanish, auksion g‘oliblarini aniqlash, bitimni ro‘yxatdan o‘tkazish va shartnomani shakllantirish maxsus axborot portali tomonidan avtomatik rejimda amalga oshiriladi.

Auksionni o‘tkazish chog‘ida ishtirokchilar auksion o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon chop etilgan kundan e’tiboran va u tamom bo‘ladigan paytga qadar butun muddat ichida narx bo‘yicha takliflarni cheklanmagan miqdorda berishga haqli.

Ishtirokchilarning nomi va ular bilan bog‘lanishga doir ma’lumotlar auksion g‘olibi aniqlanmaguniga qadar maxsus axborot portalida aks ettirilmaydi.

Auksion chog‘ida maxsus axborot portali ishtirokchilar tomonidan berilgan takliflar orasidan eng past narx ko‘rsatilgan taklifni avtomatik ravishda tanlab oladi, bu narx maxsus axborot portalida aks ettiriladi va auksionning barcha ishtirokchilari — davlat buyurtmachilari va ijrochilar uchun ochiq bo‘ladi.

Auksion tugaydigan vaqt kelganda maxsus axborot portali auksion o‘tkazilgan vaqt davomida berilgan takliflar orasida eng past narxni taklif qilgan taklifni avtomatik ravishda aniqlab oladi. Eng past narx ko‘rsatilgan taklifni bergan ishtirokchi auksion g‘olibi sifatida maxsus axborot portali tomonidan saralab olinadi. Ijrochining nomi maxsus axborot portalida aks ettirilib, ushbu tizim tuzilgan bitimni avtomatik ravishda qayd etadi va davlat buyurtmachisining buyurtmanomasida bayon etilgan shartlarga muvofiq shartnomani shakllantiradi.

Agar auksionda bir nafar ishtirokchi ishtirok etgan bo‘lsa yoki hech kim ishtirok etmagan bo‘lsa, auksion o‘tkazilmagan deb hisoblanadi va g‘olib aniqlanmaydi, davlat buyurtmachisi auksionni besh kunga uzaytiradi. Auksionni uzaytirish avvalgi auksion tamom bo‘lgan paytdan e’tiboran uch kun ichida davlat buyurtmachisi tomonidan amalga oshiriladi. Bunday holda, agar xarid qilish tartib-taomili yakunlariga ko‘ra auksion o‘tkazilmagan deb topilgan bo‘lsa, davlat buyurtmachisi auksionni uzaytirmay, ushbu Qonunning 52 — 57-moddalarida nazarda tutilgan tartib-taomil bo‘yicha tanlovni quyidagi xususiyatlarni inobatga olgan holda o‘tkazishga haqli:

ushbu Qonunning 46-moddasida belgilangan davlat xaridlarining summalariga oid mezonlar amal qiladi;

tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon ishtirokchilarning takliflari qabul qilinadigan muddatning tamom bo‘lish sanasidan kamida o‘n kun oldin davlat buyurtmachisi tomonidan maxsus axborot portaliga joylashtiriladi;

davlat xaridini amalga oshirish uchun kamida besh kishidan iborat tarkibda xarid komissiyasi tuziladi.

7-bob. Tanlov

49-modda. Tanlov tushunchasi

Tanlov deganda shartnomani bajarish bo‘yicha eng yaxshi shartlarni taklif qilgan ishtirokchi g‘olib deb topiladigan xarid qilish tartib-taomilini amalga oshirishning turi tushuniladi.

Davlat xaridi to‘g‘risidagi axborot davlat buyurtmachisi tomonidan maxsus axborot portaliga tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lonni va tanlov hujjatlarini joylashtirish orqali cheklanmagan doiradagi shaxslarga ma’lum qilinadi.

50-modda. Tanlov o‘tkazish mezonlari

Tanlov vositasidagi davlat xaridi quyidagi shartlar bir vaqtning o‘zida bajarilgan taqdirda amalga oshiriladi:

tovarning (ishning, xizmatning) batafsil va aniq ta’rifini ta’riflash imkoniyati mavjud;

g‘olibni aniqlash mezonlari tovar (ish, xizmat) davlat xaridining nafaqat pul ifodasiga, balki miqdoriy va sifat bahosiga ham ega bo‘ladi;

Oldingi tahrirga qarang.

tovar qiymati bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining besh ming baravaridan yigirma besh ming baravarigacha bo‘lgan miqdorni tashkil etadi;

(50-modda birinchi qismining to‘rtinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Oldingi tahrirga qarang.

xizmatlarning, ishlarning qiymati bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining yigirma besh baravaridan yigirma besh ming baravarigacha bo‘lgan miqdorni tashkil etadi.

(50-modda birinchi qismining beshinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Budjet buyurtmachilari uchun tanlovdagi davlat xaridlari:

Oldingi tahrirga qarang.

tovarning qiymati bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining ikki ming besh yuz baravaridan olti ming baravarigacha bo‘lgan miqdorni tashkil etishi kerak;

(50-modda ikkinchi qismining ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Oldingi tahrirga qarang.

ishlarning, xizmatlarning qiymati bazaviy hisoblash miqdorining yigirma besh baravaridan olti ming baravarigacha bo‘lgan miqdorni tashkil etishi kerak.

(50-modda ikkinchi qismining uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Agar investitsiya loyihalari doirasida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari bilan davlat buyurtmachilariga tenderni o‘tkazmasdan tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) yetkazib beruvchilar bilan shartnomalar tuzish huquqi berilgan taqdirda, xarid qilish tartib-taomili davlat xaridining summasidan qat’i nazar tanlov o‘tkazish orqali amalga oshiriladi.

51-modda. Tanlov o‘tkazishda xarid komissiyasi

Davlat xaridini tanlov o‘tkazish orqali amalga oshirish uchun kamida besh nafar a’zodan iborat tarkibda xarid komissiyasi tuziladi.

Shartnomani bajarish bo‘yicha eng yaxshi shartlar tanlov ishtirokchilarining takliflarini baholash bo‘yicha e’lon qilingan mezonlar asosida xarid komissiyasi tomonidan aniqlanadi.

52-modda. Tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon

Tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon tanlov ishtirokchilarining takliflarini qabul qilish muddati tugashidan kamida o‘ttiz kun avval davlat buyurtmachisi tomonidan maxsus axborot portaliga joylashtiriladi.

Tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’londa quyidagi axborot bo‘lishi kerak:

tovarning (ishning, xizmatning) batafsil tavsifi va narxi;

tanlov o‘tkaziladigan joy manzili;

tanlov ishtirokchilariga qo‘yiladigan talablar;

davlat buyurtmachisining ishtirokchilar bilan aloqada bo‘lish uchun bog‘lovchi shaxslar sifatida belgilangan bir yoki bir nechta mansabdor shaxsining yoki boshqa xodimlarining nomi, lavozimi va manzili;

tanlov hujjatlari qoidalarini izohlash uchun so‘rov berish shakli;

takliflarni berish muddati tugaydigan sana va vaqt;

tanlov takliflarini rasmiylashtirishga doir talablar.

Tanlov o‘tkazish to‘g‘risidagi e’londa qonun hujjatlariga zid bo‘lmagan boshqa axborot ham bo‘lishi mumkin.

53-modda. Tanlov hujjatlari

Tanlov hujjatlari davlat buyurtmachisi tomonidan maxsus axborot portaliga tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon bilan bir vaqtda joylashtiriladi.

Tanlov hujjatlarida quyidagilar bo‘lishi kerak:

tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’londa ko‘rsatilgan axborot;

shartnoma bahosini va ijrochilar bilan hisob-kitoblarni shakllantirish uchun foydalaniladigan valyuta hamda to‘lov tartibi haqidagi axborot;

tanlovda ishtirok etish uchun taklif qaysi tilda tayyorlanishi kerakligi bo‘yicha talab;

tanlov ishtirokchilariga tanlov hujjatlari qoidalariga doir tushuntirishlarni taqdim etish tartibi, taqdim etish muddati boshlanadigan va tugaydigan sana;

agar tovarning (ishning, xizmatning) muqobil variantlariga yo‘l qo‘yilsa, lotni almashtirish bo‘yicha muqobil takliflarni baholash tartibining tavsifi;

texnik topshiriq;

ushbu Qonunga muvofiq ishtirokchilarning takliflarini baholash mezonlari va ko‘rib chiqish tartibi.

Tanlov hujjatlarida davlat buyurtmachisi har bir tovar (ish, xizmat) xarid qilish tartib-taomilining alohida birligi sifatida ko‘rib chiqilishini e’lon qilishi mumkin. Bunday holda davlat buyurtmachisi xarid qilish tartib-taomilining turli obyektlari tovarlarini (ishlarini, xizmatlarini) yetkazib berish uchun tanlovning bir nechta ishtirokchisi bilan shartnomalar tuzishi mumkin, bunda har bir obyekt uchun faqat bitta g‘olib aniqlanishi mumkin. Har bir tovar (ish, xizmat) uchun g‘olib xarid qilish tartib-taomili shartlariga ko‘ra alohida-alohida aniqlanadi.

Tanlov hujjatlariga ularning ajralmas qismi bo‘lgan shartnoma loyihasi ilova qilinadi.

Davlat buyurtmachisi tanlov hujjatlariga o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risida tanlovda ishtirok etish uchun takliflar berish muddati tugaydigan sanadan kamida uch kun oldin qaror qabul qilishga haqli. Tovarni (ishni, xizmatni) o‘zgartirishga yo‘l qo‘yilmaydi. Bunda ushbu tanlovda takliflar berish tugaydigan muddat tanlov hujjatlariga o‘zgartishlar kiritilgan sanadan e’tiboran kamida o‘n kunga uzaytirilishi kerak. Shu bilan bir vaqtda, agar e’londa ko‘rsatilgan axborot o‘zgartirilgan bo‘lsa, tanlov o‘tkazish to‘g‘risidagi e’longa o‘zgartishlar kiritiladi.

Tanlov ishtirokchisi tanlov hujjatlari qoidalarini tanlov o‘tkazish uchun e’londa belgilangan shaklda tushuntirish talabi bilan davlat buyurtmachisiga so‘rov yuborishga haqli. So‘rov kelib tushgan sanadan e’tiboran ikki ish kuni ichida davlat buyurtmachisi, agar mazkur so‘rov davlat buyurtmachisiga takliflar berish muddati tugaydigan sanadan kamida ikki kun oldin kelib tushgan bo‘lsa, ushbu so‘rovga belgilangan shaklda javob yuborishi shart. Tanlov hujjatlarining qoidalariga doir tushuntirishlar ularning mazmun-mohiyatini o‘zgartirmasligi kerak.

Tanlov hujjatlarida davlat buyurtmachisi tanlov ishtirokchilarining takliflarida barcha tovarlar (ishlar, xizmatlar) (lotlar) bo‘yicha taklif bo‘lishi kerakligini belgilab qo‘yishi mumkin. Bunday holda faqat bitta ijrochi tanlov g‘olibi bo‘lishi mumkin, agar taklifda tanlovning barcha lotlari bo‘yicha axborot bo‘lmasa, taklif tegishli emas deb topiladi.

Oldingi tahrirga qarang.

Tovarning (ishning, xizmatning) qiymati bazaviy hisoblash miqdorining besh ming baravaridan oshgan hollarda tanlov bo‘yicha texnik topshiriq O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi qoshidagi Loyihalar va import kontraktlarini kompleks ekspertiza qilish markazi bilan kelishib olinishi lozim.

(53-moddaning sakkizinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

54-modda. Tanlov ishtirokchilarining takliflarini berish tartibi

Maxsus axborot portalida e’lon qilingan tanlov ishtirokchilarining takliflari e’londa belgilangan tartibda tanlov o‘tkazish to‘g‘risidagi e’londa ko‘rsatilgan manzil bo‘yicha muhrlangan konvertlarda taqdim etiladi.

Taklifda davlat xaridi obyekti bo‘lgan tovarning eskizi, rasmi, chizmasi, fotosurati va boshqa tasviri, nusxasi, namunasi bo‘lishi mumkin.

Tanlov ishtirokchisi taqdim etilayotgan axborot va hujjatlarning haqiqiyligi va to‘g‘riligi uchun javobgar bo‘ladi.

Tanlov ishtirokchisi faqat bitta taklif berishga haqli.

Tanlovga takliflarni qabul qilish maxsus axborot portalida chop etilgan e’londa ko‘rsatilgan muddat kelishi bilan tugatiladi.

Agar takliflar berish muddati tugagan paytda xarid komissiyasi tomonidan tanlov ishtirokchilaridan tanlov hujjatlarida ko‘rsatilgan talablarga mos keladigan kamida ikkita taklif olingan bo‘lsa, tanlov o‘tkazilgan deb topiladi.

Tanlovda bitta ishtirokchi ishtirok etgan yoki bironta ishtirokchi ishtirok etmagan taqdirda tanlov o‘tkazilmagan deb topiladi. Bunday holatda davlat buyurtmachisi xarid qilish tartib-taomilini ayni o‘sha shartlarda hamda tovarga (ishga, xizmatga) doir ayni o‘sha mezonlarga va talablarga muvofiq takroran amalga oshirishi shart. Tovarga (ishga, xizmatga) nisbatan baholash shartlari, mezonlari va talablarni o‘zgartirish zarurati paydo bo‘lganda xarid komissiyasi asoslarni keltirgan holda tegishli qarorni qabul qiladi.

Tanlov ishtirokchisi bunday takliflarni berish muddati tugaguniga qadar berilgan taklifni qaytarib olishga yoki unga o‘zgartishlar kiritishga haqli.

55-modda. Tanlov ishtirokchilarining takliflarini ko‘rib chiqish va baholash

Tanlov ishtirokchilarining takliflarini ko‘rib chiqish va baholash muddati takliflar berish tugagan paytdan e’tiboran o‘n kundan ko‘p bo‘lishi mumkin emas.

Agar taklif ushbu Qonunning va tanlov hujjatlarining talablariga muvofiq bo‘lsa, u tegishli tarzda rasmiylashtirilgan deb topiladi.

Agar taklifni kiritgan tanlov ishtirokchisi ushbu Qonunda belgilangan talablarga mos kelmasa yoxud tanlov ishtirokchisining taklifi tanlov hujjatlari talablariga mos kelmasa, xarid komissiyasi taklifni rad etadi.

Tanlov ishtirokchisi tomonidan taqdim etilgan hujjatlardagi axborot ishonchsiz ekanligi aniqlangan taqdirda, xarid komissiyasi bunday ishtirokchini xarid qilish tartib-taomilining istalgan bosqichida tanlovda ishtirok etishdan chetlatishga haqli.

Tanlov g‘olibini tanlov hujjatlarida ko‘rsatilgan mezonlar asosida aniqlash uchun xarid komissiyasi rad etilmagan takliflarni baholashni amalga oshiradi.

E’londa tanlovni o‘tkazish vaqti sifatida ko‘rsatilgan vaqtda xarid komissiyasi tanlov ishtirokchilari tomonidan berilgan takliflar solingan konvertlarni takliflarni baholash uchun ochadi. Tanlov ishtirokchisining vakolatli vakili konvertlarni ochish tartib-taomili chog‘ida hozir bo‘lishga haqli.

Tanlov hujjatlarida va taklifda ko‘rsatilgan mezonlar asosida shartnomani bajarishning eng yaxshi shartlarini taklif qilgan tanlov ishtirokchisi g‘olib deb topiladi.

Agar tanlov hujjatlarida tanlovning har bir tovari (ishi, xizmati) xarid qilish tartib-taomilining alohida birligi sifatida ko‘rib chiqilishi nazarda tutilgan bo‘lsa, xarid komissiyasi g‘olibni tanlovning har bir predmeti bo‘yicha aniqlaydi.

Takliflarni ko‘rib chiqish hamda baholash natijalari takliflarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasida qayd etiladi.

Takliflarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasida quyidagi axborot bo‘lishi kerak:

tanlov takliflari ko‘rib chiqiladigan hamda baholanadigan sana va vaqt to‘g‘risidagi;

hozir bo‘lgan xarid komissiyasi a’zolarining va tanlov ishtirokchilari vakolatli vakillarining tarkibi haqidagi;

takliflari ko‘rib chiqilgan tanlov ishtirokchilari to‘g‘risidagi;

takliflari ularni rad etishning aniq sabablari ko‘rsatilgan holda rad etilgan tanlov ishtirokchilari haqidagi;

tanlov g‘olibi to‘g‘risida qabul qilingan qaror haqidagi;

tanlov g‘olibining nomi (yuridik shaxslar uchun), familiyasi, ismi, otasining ismi (jismoniy shaxslar uchun), turgan joyi (pochta manzili).

Takliflarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasi xarid komissiyasining barcha a’zolari tomonidan imzolanadi hamda undan olingan ko‘chirma u imzolangan kundan e’tiboran uch ish kuni ichida maxsus axborot portalida e’lon qilinadi.

Tanlovning istalgan ishtirokchisi takliflarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasi e’lon qilinganidan so‘ng davlat buyurtmachisiga tanlov natijalariga doir tushuntirishlarni taqdim etish to‘g‘risida so‘rov yuborishga haqli. Davlat buyurtmachisi bunday so‘rov kelib tushgan sanadan e’tiboran uch ish kuni ichida tanlov ishtirokchisiga tegishli tushuntirishlarni taqdim etishi shart.

Davlat buyurtmachisi berilgan takliflarni qabul qilish tugaydigan paytga qadar ularni muhokama qilishga haqli emas.

56-modda. Tender o‘rnida tanlov o‘tkazish xususiyatlari

Ushbu Qonun 50-moddasining uchinchi qismida nazarda tutilgan hollarda tanlov quyidagi xususiyatlar hisobga olingan holda o‘tkaziladi:

tanlov o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon ishtirokchilardan takliflar qabul qilinadigan muddat tugaydigan sanadan kamida o‘n kun oldin davlat buyurtmachisi tomonidan maxsus axborot portaliga joylashtiriladi;

davlat xaridini amalga oshirish uchun ushbu Qonunning 60-moddasida nazarda tutilgan tartibda xarid komissiyasi tuziladi.

57-modda. Tanlov natijalari bo‘yicha shartnoma tuzish

Tanlov natijalari bo‘yicha shartnoma tanlov hujjatlarida va o‘zi bilan shartnoma tuzilayotgan tanlov ishtirokchisi tomonidan berilgan taklifda ko‘rsatilgan shartlar asosida tuziladi.

8-bob. Tender

58-modda. Tender tushunchasi

Tender deganda davlat xaridini ikki bosqichda amalga oshirishning raqobatli tartib-taomili orqali ijrochini aniqlash usuli tushuniladi. Bunda shartnomani bajarish bo‘yicha eng yaxshi shartlarni taklif qilgan tender ishtirokchisi ushbu tartib-taomil natijalari bo‘yicha g‘olib deb topiladi.

Davlat xaridi haqidagi axborotni davlat buyurtmachisi tender o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lonni va tender hujjatlarini maxsus axborot portaliga joylashtirish orqali shaxslarning cheklanmagan doirasiga ma’lum qiladi.

Shartnomani bajarishning eng yaxshi shartlari tender ishtirokchilarining takliflarini baholash bo‘yicha e’lon qilingan mezonlar asosida xarid komissiyasi tomonidan aniqlanadi.

59-modda. Tender o‘tkazish mezonlari

Tender vositasidagi davlat xaridi quyidagi shartlar bir vaqtning o‘zida bajarilgan taqdirda amalga oshiriladi:

g‘olibni aniqlash mezonlari tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) nafaqat pul bilan baholanishini, balki miqdoriy va sifat jihatidan baholanishini ham o‘z ichiga oladi;

Oldingi tahrirga qarang.

tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) qiymati bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining yigirma besh ming baravaridan ortiq miqdorni tashkil etadi.

(59-modda birinchi qismining uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

Oldingi tahrirga qarang.

Budjet buyurtmachilari uchun tenderdagi davlat xaridlari bir shartnoma bo‘yicha bazaviy hisoblash miqdorining olti ming baravaridan ortiq summani tashkil etishi kerak.

(59-moddaning ikkinchi qismi O‘zbekiston Respublikasining 2019-yil 3-dekabrdagi O‘RQ-586-sonli Qonuni tahririda — Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)

60-modda. Tenderni o‘tkazishda xarid komissiyasi

Shartnomani bajarishning eng yaxshi shartlari tender ishtirokchilarining takliflarini baholash bo‘yicha e’lon qilingan mezonlar asosida xarid komissiyasi tomonidan aniqlanadi.

Davlat xaridini tender o‘tkazish orqali amalga oshirish uchun kamida yetti nafar a’zodan iborat tarkibda xarid komissiyasi tuziladi, komissiya tarkibiga O‘zbekiston Respublikasi Investitsiyalar bo‘yicha davlat qo‘mitasining va O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi “O‘zinjiniring” respublika loyihalashtirish institutining vakillari kiritilishi shart.

61-modda. Tender o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon

Tender o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon tender ishtirokchilaridan takliflarni qabul qilish muddati tugaydigan sanadan kamida o‘ttiz kun oldin va ko‘pi bilan qirq besh kun oldin maxsus axborot portaliga davlat buyurtmachisi tomonidan joylashtiriladi.

Tender o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’londa quyidagi axborot bo‘lishi kerak:

tovarning (ishning, xizmatning) batafsil tavsifi va narxi;

tender o‘tkaziladigan joy manzili;

tender ishtirokchilariga qo‘yiladigan talablar;

davlat buyurtmachisining ishtirokchilar bilan aloqada bo‘lish uchun bog‘lovchi shaxslar sifatida belgilangan bir yoki bir nechta mansabdor shaxsining yoki boshqa xodimlarining nomi, lavozimi va manzili;

tender hujjatlari qoidalarini tushuntirish uchun so‘rov berish shakli;

takliflar berish muddati tugaydigan sana va vaqt;

tender takliflarini rasmiylashtirishga doir talablar.

Tender o‘tkazish to‘g‘risidagi e’londa qonun hujjatlariga zid bo‘lmagan boshqa axborot ham bo‘lishi mumkin.

62-modda. Tender hujjatlari

Tender hujjatlari maxsus axborot portaliga tender o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’lon bilan bir vaqtda davlat buyurtmachisi tomonidan joylashtiriladi.

Tender hujjatlarida quyidagilar bo‘lishi kerak:

tender o‘tkazilishi to‘g‘risidagi e’londa ko‘rsatilgan axborot;

shartnoma bahosini va ijrochilar bilan hisob-kitoblarni shakllantirish uchun foydalaniladigan valyuta hamda to‘lov tartibi haqidagi axborot;

tenderda ishtirok etish uchun taklif qaysi tilda taqdim etilishi kerakligi bo‘yicha talab;

tender ishtirokchisi taklifining texnik va narxga oid qismi, ularni baholash tartibi to‘g‘risidagi axborot;

tender ishtirokchilariga tender hujjatlari qoidalariga doir tushuntirishlarni taqdim etish tartibi, taqdim etish muddati boshlanadigan va tugaydigan sana;

texnik topshiriq;

ushbu Qonunga muvofiq tender ishtirokchilarining takliflarini baholash mezonlari va ko‘rib chiqish tartibi.

Tender hujjatlarida davlat buyurtmachisi har bir tovar (ish, xizmat) xarid qilish tartib-taomilining alohida birligi sifatida ko‘rib chiqilishini e’lon qilishi mumkin. Bunday holda davlat buyurtmachisi turli tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) yetkazib berish uchun tenderning bir nechta ishtirokchisi bilan shartnomalar tuzishi mumkin, bunda har bir tovar (ish, xizmat) uchun faqat bitta g‘olib aniqlanishi mumkin. Har bir tovar (ish, xizmat) uchun g‘olib xarid qilish tartib-taomili shartlariga ko‘ra alohida-alohida aniqlanadi.

Tender hujjatlariga uning ajralmas qismi bo‘lgan shartnoma loyihasi ilova qilinadi.

Davlat buyurtmachisi tenderda ishtirok etish uchun takliflar berish muddati tugaydigan sanadan kamida uch kun oldin tender hujjatlariga o‘zgartishlar kiritish to‘g‘risida qaror qabul qilishga haqli. Tovarni (ishni, xizmatni) o‘zgartirishga yo‘l qo‘yilmaydi. Bunda ushbu tenderda takliflar berish tugaydigan muddat tender hujjatlariga o‘zgartishlar kiritilgan sanadan e’tiboran kamida o‘n kunga uzaytirilishi kerak. Shu bilan bir vaqtda, agar e’londa ko‘rsatilgan axborot o‘zgartirilgan bo‘lsa, tender o‘tkazish to‘g‘risidagi e’longa o‘zgartishlar kiritiladi.

Tender ishtirokchisi tender o‘tkazish uchun e’londa belgilangan shaklda davlat buyurtmachisiga tender hujjatlari qoidalariga doir tushuntirishlar berish to‘g‘risida so‘rov yuborishga haqli. Mazkur so‘rov kelib tushgan sanadan e’tiboran ikki ish kuni ichida davlat buyurtmachisi, agar mazkur so‘rov davlat buyurtmachisiga takliflar berish muddati tugaydigan sanadan kamida ikki kun oldin kelib tushgan bo‘lsa, tender hujjatlari qoidalariga doir tushuntirishlarni belgilangan shaklda yuborishi shart. Tender hujjatlarining qoidalariga doir tushuntirishlar ularning mazmun-mohiyatini o‘zgartirmasligi kerak.

Tender hujjatlarida davlat buyurtmachisi tender ishtirokchilarining takliflarida xarid qilish tartib-taomillarining barcha obyektlari bo‘yicha taklif bo‘lishi kerakligini nazarda tutishi mumkin. Bunday holda faqat bitta ijrochi tender g‘olibi bo‘lishi mumkin, agar taklifda tenderning barcha tovarlari (ishlari, xizmatlari) bo‘yicha axborot bo‘lmasa, taklif tegishli emas deb topiladi.

Tender hujjatlarining ekspertizasi O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi qoshidagi Loyihalar va import kontraktlarini kompleks ekspertiza qilish markazi tomonidan amalga oshiriladi.

63-modda. Tender ishtirokchilarining takliflarini berish tartibi

Maxsus axborot portalida e’lon qilingan tender ishtirokchilarining takliflari e’londa belgilangan tartibda, tender o‘tkazish to‘g‘risidagi e’londa ko‘rsatilgan manzil bo‘yicha muhrlangan konvertlarda taqdim etiladi.

Taklifda davlat xaridi obyekti bo‘lgan tovarning eskizi, rasmi, chizmasi, fotosurati va boshqa tasviri, nusxasi, namunasi bo‘lishi mumkin.

Tender ishtirokchisi taqdim etilayotgan axborot va hujjatlarning haqiqiyligi va to‘g‘riligi uchun javobgar bo‘ladi.

Tender ishtirokchisi faqat bitta taklif berishga haqli.

Tenderga takliflarni qabul qilish maxsus axborot portalida chop etilgan e’londa ko‘rsatilgan muddat kelishi bilan tugatiladi.

Agar takliflar berish muddati tugagan vaqtda xarid komissiyasi tender ishtirokchilaridan tender hujjatlarida ko‘rsatilgan talablarga mos keladigan kamida ikkita taklif olgan bo‘lsa, tender o‘tkazilgan deb topiladi.

Tenderda bitta ishtirokchi ishtirok etgan yoki bironta ishtirokchi ishtirok etmagan taqdirda tender o‘tkazilmagan deb topiladi. Bunday holatda davlat buyurtmachisi xarid qilish tartib-taomilini ayni o‘sha shartlarda hamda tovarga (ishga, xizmatga) doir ayni o‘sha mezonlarga va talablarga muvofiq takroran amalga oshirishi shart. Tovarga (ishga, xizmatga) nisbatan baholash shartlari, mezonlari va talablarni o‘zgartirish zarurati paydo bo‘lganda xarid komissiyasi asoslarni keltirgan holda tegishli qarorni qabul qiladi.

Tender ishtirokchisi bunday takliflarni berish muddati tugaguniga qadar berilgan taklifni qaytarib olishga yoki unga o‘zgartishlar kiritishga haqli.

64-modda. Tender ishtirokchilarining takliflarini ko‘rib chiqish va baholash

Tender ishtirokchilarining takliflarini ko‘rib chiqish va baholash muddati takliflar berish tugagan paytdan e’tiboran oltmish kundan ko‘p bo‘lishi mumkin emas.

Agar taklif ushbu Qonunning va tender hujjatlarining talablariga muvofiq kelsa, u tegishli tarzda rasmiylashtirilgan deb topiladi.

Agar taklifni kiritgan tender ishtirokchisi ushbu Qonunda belgilangan talablarga mos kelmasa yoki tender ishtirokchisining taklifi tanlov hujjatlari talablariga mos kelmasa, xarid komissiyasi taklifni rad etadi.

Tender ishtirokchisi tomonidan taqdim etilgan hujjatlardagi axborotning ishonchsiz ekanligi aniqlangan taqdirda, xarid komissiyasi bunday ishtirokchini xarid qilish tartib-taomilining istalgan bosqichida tenderda ishtirok etishdan chetlatishga haqli.

Tender hujjatlarida ko‘rsatilgan mezonlar asosida tender g‘olibini aniqlash uchun xarid komissiyasi rad etilmagan takliflarni baholashni amalga oshiradi.

E’londa tenderni o‘tkazish vaqti sifatida ko‘rsatilgan vaqtda xarid komissiyasi tender ishtirokchilari tomonidan berilgan takliflar solingan konvertlarni takliflarni baholash uchun navbatma-navbat ochadi.

Birinchi bosqichda tender ishtirokchisi taklifining texnik qismi baholanadi. Xarid komissiyasining tender taklifining texnik qismini baholash bo‘yicha qarori bayonnoma bilan rasmiylashtiriladi, bayonnomada tenderning birinchi bosqichi g‘oliblari aniqlanadi. Tender ishtirokchisining vakolatli vakili takliflar solingan konvertlarni ochish tartib-taomilida hozir bo‘lishga haqli.

Tenderning birinchi bosqichi g‘oliblari tenderning ikkinchi bosqichiga qo‘yiladi.

Tenderning ikkinchi bosqichida taklifning narxga oid qismi ochiladi va baholanadi. Xarid komissiyasining tender taklifining narxga oid qismini baholash bo‘yicha qarori bayonnoma bilan rasmiylashtiriladi, bayonnomada tenderning ikkinchi bosqichi g‘olibi aniqlanadi. Tender ishtirokchisining vakolatli vakili takliflar solingan konvertlarni ochish tartib-taomilida ishtirok etishga haqli.

Agar takliflarni ko‘rib chiqish natijalari bo‘yicha xarid komissiyasi barcha takliflarni rad etgan bo‘lsa yoki faqat bitta taklif tender hujjatlari talablariga muvofiq kelsa, tender o‘tkazilmagan deb topiladi.

Tender hujjatlarida va taklifda ko‘rsatilgan mezonlar asosida shartnomani bajarishning eng yaxshi shartlarini taklif qilgan tender ishtirokchisi g‘olib deb topiladi.

Agar tender hujjatlarida tenderning har bir tovari (ishi, xizmati) xarid qilish tartib-taomilining alohida birligi sifatida ko‘rib chiqilishi nazarda tutilgan bo‘lsa, xarid komissiyasi g‘olibni tenderning har bir predmeti bo‘yicha aniqlaydi.

Takliflarni ko‘rib chiqish va baholash natijalari takliflarni ko‘rib chiqish hamda baholash bayonnomasida qayd etiladi.

Takliflarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasida quyidagi axborot bo‘lishi kerak:

tender takliflari ko‘rib chiqiladigan hamda baholanadigan sana va vaqt to‘g‘risidagi;

hozir bo‘lgan xarid komissiyasi a’zolarining va tender ishtirokchilari vakolatli vakillarining tarkibi haqidagi;

takliflari ko‘rib chiqilgan tender ishtirokchilari to‘g‘risidagi;

takliflari ularni rad etishning aniq sabablari ko‘rsatilgan holda rad etilgan tender ishtirokchilari haqidagi;

tender g‘olibi to‘g‘risida qabul qilingan qaror haqidagi;

tender g‘olibining nomi (yuridik shaxs uchun), familiyasi, ismi, otasining ismi (jismoniy shaxs uchun), turgan joyi (pochta manzili).

Takliflarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasi xarid komissiyasining barcha a’zolari tomonidan imzolanadi hamda undan olingan ko‘chirma u imzolangan kundan e’tiboran uch ish kuni ichida maxsus axborot portalida e’lon qilinadi.

Tenderning istalgan ishtirokchisi takliflarni ko‘rib chiqish va baholash bayonnomasi e’lon qilinganidan so‘ng davlat buyurtmachisiga tender natijalari bo‘yicha tushuntirishlarni taqdim etish to‘g‘risida so‘rov yuborishga haqli. Davlat buyurtmachisi bunday so‘rov kelib tushgan sanadan e’tiboran uch ish kuni ichida tender ishtirokchisiga tegishli tushuntirishlarni taqdim etishi shart.

Davlat buyurtmachisi berilgan takliflarni qabul qilish tugaydigan paytga qadar ularni muhokama qilishga haqli emas.

65-modda. Tender natijalari bo‘yicha shartnoma tuzish

Tender natijalari bo‘yicha shartnoma tender hujjatlarida va shartnoma tuzilayotgan tender ishtirokchisi tomonidan berilgan taklifda ko‘rsatilgan shartlar asosida tuziladi.

9-bob. Yagona yetkazib beruvchi bilan amalga oshiriladigan davlat xaridlari

66-modda. Yagona yetkazib beruvchi tushunchasi

Tabiiy monopoliya subyekti, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining alohida farmonlarida, qarorlarida va farmoyishlarida yoki O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlarida belgilangan subyektlar, shuningdek davlat tomonidan xarid qilinayotgan, bozorda muqobillari mavjud bo‘lmagan noyob tovarlarni (ishlarni, xizmatlarni) yetkazib beruvchi yagona yetkazib beruvchidir.

67-modda. Yagona yetkazib beruvchi bilan amalga oshiriladigan davlat xaridi

Yagona yetkazib beruvchidan tovar (ish, xizmat) olish zarur bo‘lgan taqdirda, u va davlat buyurtmachisi o‘rtasida maxsus axborot portalida ro‘yxatga olinishi lozim bo‘lgan to‘g‘ridan to‘g‘ri shartnoma tuziladi.

Yagona yetkazib beruvchi bilan davlat xaridlari quyidagi alohida hollarda amalga oshiriladi:

bozorda muqobillari bo‘lmagan va faqat yagona yetkazib beruvchidan xarid qilish mumkin bo‘lgan texnik jihatdan murakkab tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) davlat xaridi;

madaniy qimmatliklarni olish;

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining farmonlari, qarorlari va farmoyishlari yoki O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining qarorlari asosidagi davlat xaridlari;

tabiiy monopoliya subyekti tovarlarining (ishlarining, xizmatlarining) davlat xaridi;

o‘z vakolatlariga muvofiq faqat davlat hokimiyati va boshqaruvi organlari yoki ularning tasarrufidagi davlat muassasalari va tashkilotlari tomonidan bajarilishi mumkin bo‘lgan ishlarga yoki ko‘rsatilishi mumkin bo‘lgan xizmatlarga ehtiyoj paydo bo‘lishi;

tovarlarning (ishlarning, xizmatlarning) O‘zbekiston Respublikasi Hukumati tomonidan belgilanadigan tariflar bo‘yicha davlat xaridi.

Vakolatli organ tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi bilan birgalikda yagona yetkazib beruvchi bilan davlat xaridlarini amalga oshirishning boshqa hollari ham belgilanishi mumkin.

68-modda. Yagona yetkazib beruvchilar reyestri

Yagona yetkazib beruvchilar reyestri vakolatli organ bilan kelishilgan holda maxsus axborot portali operatori tomonidan yuritiladigan axborot resursidir.

Yagona yetkazib beruvchilar reyestri yagona yetkazib beruvchi bilan davlat xaridini amalga oshirish uchun ruxsat etilgan tovarlar (ishlar, xizmatlar) ro‘yxatidan va yagona yetkazib beruvchilar ro‘yxatidan iborat bo‘ladi.

10-bob. Xarid qilish tartib-taomillarini monitoring va nazorat qilish

69-modda. Davlat xaridlari sohasidagi monitoring va nazorat

Davlat xaridlari sohasidagi monitoring davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishini, davlat xaridlarining ushbu Qonunda belgilangan maqsadlari, prinsiplari va cheklovlari amalga oshirilishini davlat xaridlarining o‘tkazilishi haqidagi axborotni to‘plash, umumlashtirish, tizimlashtirish va baholash vositasida doimiy asosda amalga oshiriladigan kuzatish tizimidan iborat bo‘ladi.

Davlat xaridlari sohasidagi nazorat mazkur sohada qonun hujjatlari talablari buzilishining oldini olish, uni aniqlash va unga chek qo‘yishga qaratilgan chora-tadbirlar tizimidan iborat bo‘ladi.

Qonun hujjatlarida belgilangan tartibda statistik va boshqa axborotni taqqoslash va tahlil qilish orqali amalga oshiriladigan tekshiruvlar davlat organlarining davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etishi ustidan nazorat qilishning asosiy shaklidir.

Davlat xaridlari sohasidagi monitoring va nazorat tegishli vakolatli davlat organlari tomonidan amalga oshiriladi.

Davlat xaridlarini tashkil etish va amalga oshirish chog‘ida qonun hujjatlarida nazarda tutilmagan tekshiruvlar o‘tkazilishiga va hisobot berish shakllarini talab qilishga yo‘l qo‘yilmaydi.

70-modda. Xarid qilish tartib-taomillarining davlat nazorati

Ushbu Qonunning va davlat xaridlari sohasidagi boshqa normativ-huquqiy hujjatlarning to‘g‘ri qo‘llanilishi ustidan davlat nazoratini quyidagilar o‘z vakolatlari doirasida amalga oshiradi:

O‘zbekiston Respublikasi Hisob palatasi;

O‘zbekiston Respublikasi Bosh prokuraturasi;

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi;

O‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi.

Ushbu Qonunning va davlat xaridlari sohasidagi boshqa normativ-huquqiy hujjatlarning to‘g‘ri qo‘llanilishi ustidan davlat nazoratini qonun hujjatlariga muvofiq boshqa vakolatli davlat organlari ham o‘z vakolatlari doirasida amalga oshiradi.

71-modda. Xarid qilish tartib-taomillari ustidan jamoatchilik nazorati

Xarid qilish tartib-taomillari ustidan jamoatchilik nazorati, davlat xaridlarini rivojlantirish va takomillashtirishga ko‘maklashish, davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari talablari buzilishlarining oldini olish va ularni aniqlash hamda davlat buyurtmachilarini, vakolatli davlat organlarini aniqlangan qoidabuzarliklar haqida xabardor qilish maqsadida amalga oshiriladi.

Xarid qilish tartib-taomillari ustidan jamoatchilik nazorati ochiqlik va shaffoflik prinsiplarini ro‘yobga chiqarish vositasida amalga oshiriladi.

O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, shuningdek qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilgan nodavlat notijorat tashkilotlari va ommaviy axborot vositalari davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlariga rioya etilishi ustidan jamoatchilik nazoratini amalga oshirishga haqli.

Jamoatchilik nazoratini amalga oshiruvchi O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, shuningdek qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilgan nodavlat notijorat tashkilotlari va ommaviy axborot vositalari:

davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini takomillashtirishga doir takliflar tayyorlashga;

xarid qilish tartib-taomillarini amalga oshirish va shartnomalarni bajarishning borishi to‘g‘risida axborot taqdim etish haqidagi so‘rovlarni davlat buyurtmachilariga yuborishga;

xarid qilish tartib-taomillari yuzasidan mustaqil monitoringni va davlat xaridlari samaradorligini baholashni, shu jumladan ularning ushbu Qonun talablariga muvofiqligini baholashni amalga oshirishga;

tekshiruv tadbirlarini o‘tkazish tashabbusi bilan davlat organlariga murojaat qilishga;

davlat buyurtmachisi, vakolatli organ, xarid komissiyalari va ularning a’zolari harakatlarida (harakatsizligida) qoidabuzarliklar aniqlangan hollarda huquqni muhofaza qiluvchi organlarga murojaat qilishga;

qonun hujjatlariga muvofiq sudga murojaat qilishga haqli.

Jamoatchilik nazoratini amalga oshiruvchi O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, fuqarolarning o‘zini o‘zi boshqarish organlari, shuningdek qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ro‘yxatdan o‘tkazilgan nodavlat notijorat tashkilotlari va ommaviy axborot vositalari qonun hujjatlariga muvofiq boshqa huquqlarga ham ega bo‘lishi mumkin.

 LexUZ sharhi

Qarang: O‘zbekiston Respublikasining 2018-yil 12-apreldagi 474-son “Jamoatchilik nazorati to‘g‘risida”gi Qonuni.

72-modda. Loyihaga doir faoliyat bo‘yicha davlat xaridlarining samaradorligi va natijadorligi tahlili

Loyihaga doir faoliyat bo‘yicha amalga oshirilgan davlat xaridlari samaradorligi va natijadorligi tahlili vakolatli organ tomonidan o‘tkaziladi.

O‘tkazilgan tahlil natijalari bilan davlat buyurtmachisining rahbari yoki loyihani boshqarish bo‘yicha davlat buyurtmachisi tomonidan tayinlangan vakil imzo qo‘ygan holda tanishib chiqadi.

Davlat xaridlari samaradorligi va natijadorligi yuzasidan loyihadan keyingi monitoring loyiha bo‘yicha davlat xaridi tugallanganidan keyin uch yil ichida vakolatli organ tomonidan amalga oshiriladi.

11-bob. Shikoyatlarni ko‘rib chiqish

73-modda. Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya

Maxsus axborot portali operatori tomonidan shikoyatlarni adolatli, tezkor va samarali ko‘rib chiqish maqsadida doimiy ravishda faoliyat ko‘rsatadigan Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya tuzilib, uning tarkibi O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi tomonidan vakolatli organ bilan kelishgan holda tasdiqlanadi.

Har bir ishtirokchi, shuningdek nazoratni amalga oshirayotgan shaxslar davlat buyurtmachisining, vakolatli organning, xarid komissiyasining, uning a’zolarining, maxsus axborot portali operatorining harakatlari (harakatsizligi) ustidan, agar bunday harakatlar (harakatsizlik) ishtirokchining huquqlari va qonuniy manfaatlarini buzayotgan bo‘lsa, sud tartibida yoki ushbu bobda belgilangan tartibda Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiyaga shikoyat qilish huquqiga ega.

74-modda. Shikoyatlarni berish va ko‘rib chiqish tartibi

Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya shikoyatni qabul qilib olganda shikoyat kelib tushgan kundan e’tiboran uch ish kuni ichida u haqda davlat buyurtmachisini xabardor qiladi hamda xarid qilish tartib-taomilini o‘n kungacha bo‘lgan umumiy muddatga to‘xtatib turadi.

Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya shikoyatni davlat buyurtmachisi va ishtirokchining ishtirokida ko‘rib chiqadi. Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya shikoyat olinganidan keyin yetti ish kuni ichida qaror chiqarishi va axborotni maxsus axborot portaliga joylashtirishi kerak.

Qabul qilingan qarorda oshkor etilishi ishtirokchining (ijrochining) tijorat manfaati buzilishiga olib keladigan yoki insofli raqobatga xavf soladigan axborot bo‘lmasligi kerak, bundan Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya ushbu axborotni e’lon qilish to‘g‘risida qaror chiqargan hollar mustasno.

Ishtirokchining shikoyati asosli deb topilgan taqdirda, Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya quyidagi choralarni ko‘radi:

davlat buyurtmachisining qonunga xilof harakatlariga, qarorlariga yoki u tomonidan qonunga xilof tartib-taomillar bajarilishiga doir taqiq belgilaydi;

davlat buyurtmachisining qonunga xilof qarorlarini, shu jumladan davlat xaridlari to‘g‘risidagi hujjatlar shartlarini buzadigan qarorlarini qisman yoki to‘liq bekor qiladi;

xarid qilish tartib-taomillarini tugatish haqida qaror chiqaradi;

ijrochini Insofsiz ijrochilarning yagona reyestriga kiritadi.

Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya shartnoma tuzilganidan keyin shartnomaning davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlari talablariga muvofiqligini tekshirish uchun shikoyatlarni ko‘rib chiqishi mumkin. Bunday holda Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiya uning ijro etilishini yetti ish kunigacha bo‘lgan muddatga to‘xtatib turadi.

Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiyaning qarorlari davlat xaridlarining barcha subyektlari tomonidan ijro etilishi shart.

Ijrochi Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish bo‘yicha komissiyaning qarori ustidan sud tartibida shikoyat qilishi mumkin.

 LexUZ sharhi

Qarang: O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi direktorining 2018-yil 1-maydagi 180-son buyrug‘i bilan tasdiqlangan “Davlat xaridlari sohasidagi shikoyatlarni ko‘rib chiqish tartibi to‘g‘risidagi nizom”.

12-bob. Yakunlovchi qoidalar

75-modda. Nizolarni hal etish

Davlat xaridlari sohasida yuzaga keladigan nizolar qonun hujjatlarida belgilangan tartibda hal etiladi.

76-modda. Davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlik uchun javobgarlik

Davlat xaridlari to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzganlikda aybdor shaxslar belgilangan tartibda javobgar bo‘ladi.

77-modda. Ushbu Qonunning ijrosini, yetkazilishini, mohiyati va ahamiyati tushuntirilishini ta’minlash

O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti huzuridagi Loyiha boshqaruvi milliy agentligi, O‘zbekiston Respublikasi Adliya vazirligi va boshqa manfaatdor tashkilotlar ushbu Qonunning ijrosini, ijrochilarga yetkazilishini hamda mohiyati va ahamiyati aholi o‘rtasida tushuntirilishini ta’minlasin.

78-modda. Qonun hujjatlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirish

O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi:

hukumat qarorlarini ushbu Qonunga muvofiqlashtirsin;

davlat boshqaruvi organlari ushbu Qonunga zid bo‘lgan o‘z normativ-huquqiy hujjatlarini qayta ko‘rib chiqishlari va bekor qilishlarini ta’minlasin.

79-modda. Ushbu Qonunning kuchga kirishi

Ushbu Qonun rasmiy e’lon qilingan kundan e’tiboran kuchga kiradi.

O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti Sh. MIRZIYOYEV

Toshkent sh.,

2018-yil 9-aprel,

O‘RQ-472-son
(Qonun hujjatlari ma’lumotlari milliy bazasi, 10.04.2018-y., 03/18/472/1050-son, 04.12.2019-y., 03/19/586/4106-son)