1. “Fizika” faniga kirish. Fizika fanining prеdmеti va uslublari. Kinеmatika asoslari

Vektor kattaliklarning proyeksiyasi 

Aravachaning  harakat  yo‘nalishi  bo‘ylab  Ox  o‘qini  o‘tkazamiz.  Bunda  O 

nuqtani 

 ⃗ vektorning boshiga to‘g‘ri keltirishimiz kerak.  ⃗ vektor oxiri A nuqtaga 

Ox o‘qdan perpendikulyar o‘tkazamiz. Hosil bo‘lgan 

   

⃗⃗⃗⃗⃗⃗ vektor  ⃗ vektorning Ox 

o‘qidagi  tashkil  etuvchisi,  ya’ni  proyeksiyasini  ifodalaydi.  Harakat  yo‘nalishida 

aravachaga ta’sir etayotgan kuch shu 

   

⃗⃗⃗⃗⃗⃗ proyeksiyaning uzunligiga teng bo‘ladi. 

 

        

 

 

MEXANIK HARAKAT TURLARI 

Agar jism ixtiyoriy teng vaqtlar oralig‘ida bir xil yo‘lni bosib o‘tsa, uning bunday 

harakati tekis harakat deb ataladi.

 

1.

 

Jismning harakat trayektoriyasi to‘g‘ri chiziqdan iborat bo‘lsa, uning 

bunday harakati to‘g‘ri chiziqli harakat deyiladi.

 

---

6 

 

2.  Agar  to‘g‘ri  chiziqli  harakatlanayotgan  jism  ixtiyoriy  teng  vaqtlar 

oralig‘ida bir xil masofalarni bosib o‘tsa, uning 

bunday  harakati  to‘g‘ri  chiziqli  tekis  harakat 

deyiladi. 

Jismning tekis harakatidagi tezligi jism 

bosib o‘tgan yo‘lning shu yo‘lni bosib o‘tish 

uchun ketgan vaqtga nisbati bilan aniqlanadi: