1. Фанга доир умумий тушунчалар, фаннинг мақсади ва вазифалари; Метрологиянинг ривожланиш тарихи, мақсад ва вазифалари; Асосий атама ва таърифлар


Ўлчаш турлари ва усулларининг классификацияси



Download 1,28 Mb.
bet21/81
Sana25.02.2022
Hajmi1,28 Mb.
#311639
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   81
Bog'liq
Kubayeva

2. Ўлчаш турлари ва усулларининг классификацияси
Туркумлаш ўлчанадиган турли катталиклар учун турлича бўлган умумий белгилар бўйича амалга оширилади.
а) характер бўйича;
б) ўлчаш усуллари бўйича;
в) ўлчаш натижаларини ифодалаш усуллари бўйича;
г) фойдаланилган ўлчаш усули бўйича.
Ўлчанаётган катталикнинг вақтга боғлиқлиги характери бўйича ўлчашлар статик ва динамик бўлади.
Статик ўлчаш, бунда ўлчанаётган катталик ўзгармас бўлади. М: термостат.
Динамик ўлчаш, бунда ўлчанаётган катталик вақтга боғлиқ бўлади.
Масалан:
Электр кучланишининг вақтга боғлиқлиги.





6.2-расм. Катталикнинг вақтга боғлиқлиги.

Ўлчаш тури бўйича: бевосита, билвосита, биргаликда ва бирлаштириб.


Ўлчаш усуллари бўйича;





6.3-расм. Ўлчаш усулларининг тавсифи

Ўлчанаётган катталикнинг сон қиймати бевосита, билвосита, бирлаштириб ва биргалиқда ўлчаш турлари ёрдамида топилади.


Лаборатория амалиётида ва илмий текширишларда бирлаштириб ва биргаликда ўлчаш усулларидан фойдаланилади.
Бевосита ўлчаш деб, ўлчанаётган катталикнинг изланаётган қийматини тажриба маълумотларидан бевосита аниқланишига айтилади.
Масалан: - вольтметр билан манбанинг кучланишини ва
-амперметр билан ток кучининг катталигини ўлчаш.
Билвосита ўлчаш деб шундай ўлчашга айтиладики, унда ўлчаш натижаси ўлчанаётган катталик билан маълум муносабат ёрдамида боғланган катталикларни бевосита ўлчашга асосланган бўлади. Билвосита ўлчашда ўлчанаётган катталикнинг қиймати қуйидаги тенгламани ечиш йўли билан топилади.


X =F(x1.x2.x3……xn) (1)


x1.x2.x3……xn - бевосита ўлчаш билан олинган катталиклар қиймати. Масалан: R – резисторнинг қаршилиги ушбу тенгламадан топилади.



Download 1,28 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   17   18   19   20   21   22   23   24   ...   81




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish