1. Falsafa nimani o’rgatadi? a Kishilarda tafakkur qonunlari va talablari asosida dunyoning yax

149. Jamiyatni nomafkuralashtirish deganda ...
a) xar qanday mafkuraning inkor etilishi;
b) sinfiy yoki milliy-mintaqaviy mafkuraning rad etilishi;
v) barcha ijtimoiy sinflar yoki siyosiy kuchlar mafkurasining keng faoliyat olib borishiga imkon yaratilishi;
g) xech bir siyosiy mafkuraning jamiyatda xukmron mavqega ega bo’lmasligi;
d) v va g xollarda.


150. «YAngicha falsafiy tafakkur» tushunchasining moxiyatini ochib beruvchi eng muxim belgi nima?
a) kishining tabiiy va ijtimoiy xodisalarga bo’lgan munosabatlarida umuminsoniy manfaatlar ustuvor-ligining e’tirof etilishi;
b) ITT yangi ma’lumotlari asosida dunyoning yaxlit manzarasini chizib berish;
v) falsafiy qonun va kategoriyalarni butunlay inkor etib yangi falsafiy g’oyalar bilan qurollanish;
g) milliy istiqlol mafkuralariga mos keluvchi, mamlakatimiz taraqqiyotiga xizmat qiluvchi qarashlar, g’oyalar va ta’limotlar bilan qurollanish.

? «Filosofiya» atamasini Qadimgi Yunonistonda dastlab kim ishlatgan?

-Demokrit.
+Pifagor.
-Aflotun.
-Arastu.
? «Ikkinchi Arastu», «Ikkinchi muallim» deb e’tirof etilgan mutafakkir kim?
-Ibn Sino.
+Forobiy.
-Beruniy.
-al-Farg’oniy.

? «Filosofiya» so’zining lug’aviy ma’nosini aniqlang.

-«fanlarning otasi»
-«donishmandlik»
-«odamni Qadrlash»
+«donishmandlikni sevish»
? Sharq mutafakkirlaridan qaysi biri filosofiya so’zini «Hikmatni qadrlash» deb talqin etgan?
-Imom Buxoriy.
-Burxoniddin Marg’inoniy.
-Alisher Navoiy.
+Abu Nasr Forobiy.
? Monizm qanday ta’limot?
+Olamning asosi yakkayu yagona sababga, bitta asosga ega deyuvchi ta’limot.
-Olamning asosida ko’p narsa va g’oyalar yotadi, deb e’tirof etadigan ta’limot.
-Olamning asosida moddiy narsa yotishni e’tirof etadi.
-Olamning asosida ruh yoki g’oyalar yotadi.
? Dualizm qanday ta’limot?
-Olam bitta asosga ega deb tan oluvchi ta’limot.
-Olamning asosida faqat moddiylik yotadi.
-Olamning asosida ruh, g’oyalar yotadi.
+Olamning asosida ikkita asos, ya’ni materiya va ruh, g’oya yotadi deb e’tirof etuvchi ta’limot.
? Dunyoqarashning shaqllarini aniqlang.
+afsona (mif), din, falsafa
-san’at, ma’naviyat, falsafa.
-fan, axloq, din.
-huquq, siyosat, axloq.
? Ontologiya qanday ta’limot?
+borliq to’g’risidagi ta’limot.
-insonning amaliy faoliyati haqidagi ta’limot.
-axloq to’g’risidagi bilimlar, qarashlar.
-qadriyatlar to’g’risidagi ta’limot
? Gnoseologiya qanday ta’limot?
+bilishning shaql, usullari to’g’risidagi ta’limot.
-tafakkur shaqllarini o’rganadi.
-qadriyatlar to’g’risidagi fan.
-go’zallik haqidagi qarashlar.
?Aksiologiya…
-bilishning mohiyati haqidagi nazariya.
-amaliy faoliyat to’g’risidagi falsafiy qarashlar.
+qadriyatlar to’g’risidagi ta’limot.
-borliq haqidagi ta’limot.
? Falsafa fanining vazifalari.
-jamiyatni anglash.
-tabiatni bilish.
-jamiyat va inson o’rtasidagi munosabatlar.
+uslubiy, gnoseologik (bilish), tarbiyaviy.
? Islom Karimov qaysi asarida yoshlarni Sokrat, Platon, Freyd qarashlari, pragmatizm, ekzistensializm g’oyalarini o’rganishga chaqiradi?
-«Sog’lom avlod – xalqimiz kelajagi»
-«O’zgarish va yangilanish – hayot talabi»
+ «Milliy istiqlol mafkurasi – xalq e’tiqodi va buyuk kelajakka ishonchdir»
-«Vatan ozodligi – oliy saodat»
? Miloddan avvalgi X asrdan eramizning VII –asrgacha davr mahsuli bo’lgan diniy-falsafiy ta’limot.
+zardushtiylik
-moniylik.
-buddiylik.
-mazdakchilik.
? Moniy ta’limotining asosiy g’oyasi bu …
+nur dunyosi va zulmat dunyosi o’rtasidagi kurash.
-tenglik.
-mustaqillik uchun kurash.
-ozodlik.
? «Avesto»ning vatani…
+Qadimgi Xorazm.
-Qadimgi Hindiston.
-Qadimgi Misr.
-Qadimgi Farg’ona.
? Hindistondagi dastlabki diniy-falsafiy qarashlar qaysi yozma manbada o’z aksini topgan?
+vedalarda.
-konfusiyning «Hikmatlar» kitobida.
-buddizimning muqaddas kitobi «Uch savat donolik» da.
-tavrotda.
? Daosizm ta’limoti qaysi qadimgi davlatda paydo bo’lgan?
+Xitoyda.
-Xindistonda.
-Eronda.

-Yunonistonda.

? Qadimgi dunyoning qaysi faylasufi borliqning dastlabki ibtidosi suv deb aytgan?
+Fales.

-Demokrit.

-Geraqlit.
-Pifagor.
? Stixiyali dialektikaga asos solgan qadimgi yunon faylasufi.
+Geraqlit.
-Pifogor.
-Anaksimen.
-Fales.
? Borliqning asosida tuproq yotadi, deb hisoblagan qadimgi davr mutafakkiri.
+Ksenofan.
-Diogen.
-Parmenid.
-Zenon.
? «G’oyalar dunyosi va soyalar dunyosi» ta’limotining asoschisi.
+Aflotun.
-Arastu.
-Suqrot.

-Demokrit.

? Moddiy dunyo bo’shliq va atomlardan tashkil topgan degan qarash muallifi.
+Demokrit.
-Geraqlit.
-Fales.

-Arastu.
? Olov olamning asosi deb hisoblagan faylasuf.

+Geraqlit.
-Demokrit.
-Ksenofont.
-Fales.
? Olamning asosida ideallashgan raqamlar yotadi deb …
-Demokrit hisoblagan.
-Geraqlit hisoblagan.
+Pifagor hisoblagan.
-Fales hisoblagan.
? Kalom ilmining aql maqomiga alohida e’tibor bergan Samarqandlik o’rta asr mutafakkiri.
+Abu Mansur Moturidiy.
-A.Yassaviy.
-M. G’azzoliy.
-Zamaxshariy.
? Bag’doddagi «Bayt-ul-hikma» da ishlagan va rahbarlik qilgan buyuk alloma.
-Abu Nasr Forobiy.
-Ibn Sino.
+Muhammad al-Xorazmiy.
-Beruniy.
? «Hindiston» asarining muallifi kim?
+Beruniy.
-Ibn-Sino.
-Forobiy.
-Ahmad Farg’oniy.
? Islom Karimovning qaysi tamoyili o’rta asrlar falsafasini o’rganishda muhim ahamiyat kasb etadi?
-«Kuchli davlatdan kuchli jamiyat sari».
-«Kuch-bilim va tafakkurda».
+«Olloh qalbimizda, yuragimizda».
-«Kuch-adolatda».
? Amir Temur davrida falsafa, mantiq ilmiga katta hissa qo’shgan olimlar.
+Sa’diddin Taftazoniy, Mir Sayyid Jurjoniy.
-Muhammad Sharif Buxoriy, Mirzo Bedil.
-Mirxond, Xondamir.
-Kamoliddin Behzod, Sayyid Baraka.
? «Ziji jadidi Ko’ragoniy» asarini kim yozgan?
+Mirzo Ulug’bek.
-Amir Temur.
-Mirxond.
-Xondamir.
? Insoning paydo bulishi haqidagi evolyusion konsepsiya asoschisi kim?
+ Ch. Darvin
-K.Linney
- Ch.Pirs
- A. Eyeynshtin
? O’rta asrlarda G’arbiy Yevropada universaliyalar (umumiy tushunchalar) ning mohiyati haqida bahs yuritgan oqimlarni aniqlang.
-dualizm va panteizm.
-deizm va idealizm.
+realizm va nominalizm.
-ob’ektiv va subyektiv dialektika.

? Xudo hamma narsalarda mavjud, hamma narsalar Xudoda mavjud deb hisoblagan G’arb uyg’onish davrining mutafakkiri kim?

-N.Kopernik.
-Galiley.
+Jordano Bruno.
-N.Kuzanskiy.
? Geliosentrizm nazariyasining asoschisi.
-Nikolay Kuzanskiy.
-Galiley.
-J.Bruno.
+Nikolay Kopernik.
? Yangi davr Yevropa faylasuflaridan qaysi biri hokimiyatlarni bo’linishi (qonun chiqaruvchi, ijro etuvchi, sud) tamoyillarini ko’rsatgan?
-F.Bekon.
-R.Dekart.
-Didro.

+Jon Lokk.

? XVIII asr fransuz milliy falsafa maktabi vakillarini aniqlang.
+Didro, Russo.
-Tomas Gobbs, Jon Lokk.
-F.Bekon, J.Lokk.
-Kant, Gegel.
? «Men fikr qilyapman, demak, men mavjudman» deb qaysi mutafakkir aytgan?
-F.Bekon.
-Kant.
-Gegel.

+R.Dekart.

? Nemis milliy falsafasi namoyondalarini aniqlang.
-Gobbs, Lokk.
-Didro, Lometro.
+I.Kant, Gegel.
-Russo, Golbax.
? Inson aqlining cheksiz qudratiga ishonchsizlik bilan qaragan nemis faylasufi.
-Gegel.

-Didro.
+Kant.

-Russo.
? Borliqning asosida «mutlaq g’oya», «dunyo ruhi» yotadi deb hisoblagan nemis faylasufi.
-Kant.

-Dekart.
+Gegel.

-Bekon.
? «Zardo’sht tavallosi» asarini kim yozgan?
+Fridrix Nisshe.
-Kant.
-Gegel.

-Shpengler.

? XIX – asrda paydo bo’lgan pozitivizm falsafiy oqimining asoschisi.
-Gegel.

-K.Popper.

-I.Kant.

+Ogyust Kont.

? XX asrdagi eng yirik diniy-falsafiy oqim.
-pozitivizm.
-germenevtika.
+neotomizm.
-pragmatizm.
? AQShda keng tarqalgan, foydali faoliyatga undovchi falsafiy ta’limot.
-ekzistensial falsafa.
-germenevtika.
+pragmatizm.
-neotomizm.
? Insonning mavjudligi (borlig’i), erkinligi g’oyalariga tayanuvchi falsafiy ta’limot.
+ekzistensializm.
-neotomizm.
-pragmatizm.
-pozivitizm.
? Jamiyat tarixi, taraqqiyoti sivilizasiyalar almashinuvidan iborat deb hisoblovchi ingliz olimini aniqlang.
-P.Sorokin.
-K.Popper.
+Arnold Toynbi.
-Rostou.
? Vahdati-vujud ya’ni xudoni olamning o’zida deb biladigan falsafiy oqim vakilini aniqlang.
-Boborahim Mashrab.
-So’fi Olloyor.
-Turdi Farog’iy.
+Mirzo Bedil.
? XIX asr oxiri ma’rifatparvarlik harakatining yirik namoyandalarini aniqlang.
-Yusuf Qorabog’iy, B.Mashrab.
+Ahmad Donish, Furqat.
-So’fi Olloyor, Turdi Farog’iy
-Mirzo Bedil, Muhammad Sharif Buxoriy.
? Jadidlar ilgari surgan asosiy g’oyalar.
+ma’rifat, taraqqiyot, mustaqillik g’oyalari.
-mulkiy tenglik g’oyalari.
-faqat adolat g’oyalari.
-faqat islom dinini rivojlantirish g’oyalari.
? Falsafaning borliq haqidagi ta’limoti.
-gnoseologiya.
-aksiologiya.
+ontologiya.
-sosiologiya.
? Borliqning shaqllari.
-moddiy va ijtimoiy borliq.
-moddiy va inson borlig’i.
+moddiy, ijtimoiy, ma’naviy.
-materiya va modda.
? Borliqning asosiy atributlari (ajralmas xususiyatlari).
-harakat va uning shaqllari.
+harakat, fazo va vaqt.
-fazo va vaqt.
-harakat va vaqt.
? Harakatning eng oddiy shaqli bu:
+mexanik.
-fizik.
-ximik.

-biologik.

? Harakatning eng yuqori shaqli bu:
-biologik harakat.
-mexanik harakat.
-fizik harakat.
+ijtimoiy harakat.
? Ijtimoiy harakat ..
+jamiyatda bo’ladi.
-jonli tabiatda ro’y beradi.
-jonsiz tabiatda ro’y beradi.
-butun borliqda ro’y beradi.
? Harakat bu:
-faqat jamiyatda ro’y beradi.
-faqat jonsiz tabiatda bo’ladi.
+butun borliqdagi barcha o’zgarishlar.
-jonsiz tabiatdagi o’zgarishlar.
? Fazo …
+narsalarni ko’lami, hajmi va o’zaro joylashish tartibini ifodalaydi.
-hodisalarning ketma-ketligini ifodalaydi.
-miqdoriy ko’rsatkichli ifodalar.
-sifatni aks ettiradi.
? Vaqt …
-fizikaviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
+hodisalarning ketma-ketligi, jarayonlarning davomiyligini ifodalaydi.
-fazoviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
-miqdoriy o’zgarishlar.
? Borliqning miqyosiy struktura darajalari.
-mikrodunyo va makrodunyo.
+mikrodunyo, makrodunyo, megadunyo.
-makrodunyo va megadunyo.
-jonli va jonsiz tabiat.
? Borliqning sifatiy rivojlanish darajalari:
-jonli va jonsiz tabiat.
-materiya va modda.
-organik va anorganik dunyo.
+anorganik, organik, ijtimoiy dunyo.
? Biosfera nima?
-inson tarqalgan qismi.
-inson aql-idrokining tarqalgan chegarasi.
+Yerning hayot tarqalgan qismi.
-jonsiz tabiat chegarasi.
? Noosfera …
+inson aqlining olamga ta’sir ko’rsatish chegarasi.
-yerning hayot tarqalgan chegarasi.
-hayvonot dunyosi tarqalgan chegarasi.
-o’simliklar dunyosining inson bilan bog’liqligi.
? Qonunning falsafiy tushunchasi aks ettiradi:
-ongdagi o’zaro aloQadorlikni.
+narsa va hodisalarning muhim, zaruriy, umumiy takrorlanib turuvchi aloqadorliklarini.
-faqat jamiyatdagi o’zaro bog’lanishlarni.
-muhim bo’lmagan, tashqi bog’lanishlarni.
? Tafovut…
-narsa va hodisalar o’rtasidagi o’xshash tomonlarni ifodalaydi.
-bir-birini inkor qiluvchi tomonlarini ifodalaydi.
+narsa-hodisalarning farq qiluvchi tomonlarini ifodalovchi tushuncha.
-qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatni ifodalaydi.
? Ayniyat tushunchasi nimani ifodalaydi?
+narsa va hodisalar o’rtasidagi o’xshash tomonlarni.
-narsa-hodisalardagi farq qiluvchi tomonlarni.
-qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatlarni.
-bir-birini inkor qiluvchi tomonlarni.
? Qarama-qarshilik tushunchasi…
-narsa-hodisalardagi o’xshash tomonlarni.
-narsa-hodisalarning farq qiluvchi tomonlarini.
+narsa-hodisalarning bir-birini taqozo etuvchi va shu bilan birga bir-birini inkor etuvchi.
-tabiat va jamiyat munosabatiga.
? Ziddiyat nima?
+qarama-qarshiliklar o’rtasidagi munosabatni ifodalaydigan tushuncha.
-narsa-hodisalar o’rtasidagi o’xshashliklarni ifodalaydigan tushuncha.
-narsa-hodisalardagi farqlarni ifodalaydigan tushuncha.
-jamiyat va inson munosabatlarini ifodalaydigan tushuncha.
? Sifat tushunchasining falsafiy mazmuni.
-predmetning hajmi, o’lchovi, og’irligi, harakat tezligini tavsiflaydi.
-miqdor bilan birligini aks ettiradi.
+narsalarning ichki va tashqi muayyanligi bo’lib, uning xossa, xususiyatlari birligini ifodalaydi.
-eski sifatdan yangi sifatga o’tishni ifodalaydi.
? Miqdor …
-sifat bilan birligini aks ettiradi.
-predmetlarning sifatiy o’zgarishlarini ifodalaydi.
+predmetning hajmi, o’lchov, og’irligi, harakat tezligi va shu kabilar bilan tavsiflanadi.
-oddiydan murakkabga o’tishni ko’rsatadi.
? Miqdor va sifat birligini ifodalaydigan tushuncha.
-sakrash.
-ayniyat.
-tafovut.
+me’yor.
? Tabiat va jamiyatda sodir bo’ladigan sifat o’zgarishlarini anglatadigan tushuncha:
+sakrash.
-qarama-qarshiliklar.
-ziddiyat.
-me’yor.
? Eskini yangi bilan almashinuvi…
+inkor deb aytiladi.
-miqdor deyiladi.
-me’yor deyiladi.
-qarama-qarshilik deyiladi.
? Inkorni-inkor qonuni bo’yicha taraqqiyot …
-to’g’ri chiziqli bo’ladi.
+spiralsimon shaqlga ega bo’ladi.
-chiziqlar tutashgan aylana shaqlda bo’ladi.
-vorissiz bo’ladi.
? Falsafa tarixida kategoriyalarni ilmiy o’rganib, falsafani fan darajasiga ko’targan olim kim?
-Suqrot.

-Demokrit.

+Arastu.

-Geraqlit.

? Narsa va hodisalardagi o’zaro bog’lanish va eng umumiy aloqadorliklarni ifodalaydigan tushuncha …
-holat deyiladi.
-xossa deyiladi.
+kategoriya deyiladi.
-munosabat deyiladi.
? Olamdagi narsa, voqyea va jarayonlarga xos bo’lgan belgilar hamda xususiyatlarni aks ettiruvchi falsafiy kategoriyani aniqlang.
-umumiylik.
-mazmun
-mohiyat.
+alohidalik.
? Narsa, hodisalar, jarayonlarga xos doimiy, takrorlanadigan belgilar, xususiyatlar yig’indisini aks ettiruvchi falsafiy tushuncha.
+umumiylik.
-sabab.
-oqibat.

-alohidalik.

? Narsa va hodisalardagi qismlar o’rtasidagi birlikni ifodalovchi falsafiy kategoriya?
-qism.

-xususiylik.

+butun.

-shaql.
? Butun tarkibidagi alohidalik nima deb aytiladi?

+qism.

-imkoniyat.

-tasodif.
-zaruriyat.
? Ma’lum sharoit mavjud bo’lgan taqdirda albatta yuz beradigan voqyea yoki hodisa…
+zaruriyat.
-tasodif.
-butun.

-qism.
? Sabab va oqibat aloqadaorligi (sababiyat) ni tan oluvchi ta’limot.

-agnostisizm.
-aksiologiya.
-ontologiya.
+determinizm.
? Sababiyatni inkor qiluvchi ta’limot.
-aksiologiya.
+indeterminizm.
-ontologiya.
-agnostisizm.
? Yangi narsa, hodisa kelib chiqishini ifodalovchi muayyan shart-sharoit, vaziyat …
+imkoniyat.
-voqyelik.
-tasodif.
-zaruriyat.
? Real holat va mavjud bo’lib turgan hodisalarni ifodalovchi kategoriya (ro’yobga chiqqan imkoniyat).
-zaruriyat.
-imkoniyat.
+voqyelik.
-tasodif.
? Muayyan narsa, hodisalar, jarayonlarning o’ziga xos sifat, xususiyatlari, muhim belgilari, elementlarining yig’indisini..
-shakl anglatadi.
+mazmun tushunchasi anglatadi.
-tasodif.
-zaruriyat.
? Narsa, hodisa va jarayonlarning ichki, muhim, asosiy, zaruriy, barqaror aloqadorlik, munosabatlarini ifodalaydigan falsafiy kategoriya.
-hodisa.

-shaql.
+mohiyat.

-oqibat.
? Mohiyatning tashqi ifodasi, namoyon bo’lishi…
-mohiyat.
-imkoniyat.
+hodisa.

-voqyelik.

? Natijani zaruran kelib chiqishini ta’minlovchi hodisa …
-butun deyiladi.
+sabab deyiladi.
-oqibat deyiladi.
-qism deyiladi.
? Hodisalar zanjirida sababning ta’sirida vujudga keladigan yangi hodisa bu:
-mohiyat.
-inkor.
+oqibat.

-miqdor.
? «Dialektika» so’zini birinchi bo’lib qo’llagan faylasuf kim?

-Aflotun.
-Arastu.
-Fales.

+Suqrot.
? «Dialektika» atamasining lug’aviy ma’nosi qanday?

+ «suhbat, bahs»
-«moddiylik»
-«g’oya»

-«ikkilangan»

? Olamdagi narsa va hodisalar doimo o’zgarishda, o’zaro aloqadorlik va bog’liqlikda, rivojlanish va taraqqiyotda deb hisoblovchi ta’limot.
-metafizika.
-eklektika.
+dialektika.
-sofistika.
? «O’zingni bilsang, olamni bilasan» iborasi kimga tegishli?
-Gegel.

-Byuxner.

+Suqrot.

-N.Kopernik.

? G’arbiy Yevropalik qaysi olim psixika ongsizlik, ong osti hodisalarini va ongning o’zidan iborat uch qatlamdan tashkil topgan deb hisoblagan?
-Xaydegger.
-Ch.Pirs.
+Freyd.

-P.Sorokin.

? In’ikosning oliy shaqli, inson miyasining xossasi, ijtimoiy (jamiyat) taraqqiyotining mahsuli degan ta’rif qaysi ma’naviy hodisaga taalluqli?
-ma’naviyatga.
-ruhiyatga.
+ongga.

-sezgiga.

? O’zini bilish, baholash, tartibga solish qaysi noyob ma’naviy hodisaga xos?
-tasavvufga.
-idrokka.
+o’z-o’zini anglashga.
-sezgiga.
? Inson aqliy sohasidan tashqarida, ong tomonidan nazoratga olinmaydigan turli ruhiy hodisa va holatlar…
-ong

-tafakkur.

+ongsizlik.
-sezgi, tasavvuflar.
? Ruhiy tahlil (psixoanaliz) ta’limotining asoschisi.
-K.Yung.

+Z.Freyd.

-E.Fromm.
-K.Popper.
? Ijtimoiy ong nima?
-bir kishiga tegishli qarashlar.
-faqat siyosiy qarashlar.
+jamiyatning muayyan davriga tegishli bo’lgan umumiy his-tuyg’u, kayfiyatlar, qarashlar, g’oyalar nazariyalar.
-axloqiy qarashlar va huquq.
? Jamiyatdagi voqyelik va real borliqning alohida olingan shaxsning ongida aks etishi …
-ijtimoiy ong.
-jamoa ongi.
+individual ong.
-guruh ongi.
? Voqyelikni aks ettirish darajasiga ko’ra ijtimoiy ong … bo’linadi.
-axloqiy va diniy ongga.
+odatiy (kundalik) va nazariy ongga.
-siyosiy va huquqiy ongga.
-san’at va ijtimoiy ongga.
? Ijtimoiy ongning darajalariga kiradi:
-tasodif va zaruriyat.
-mazmun va shaql.
+ijtimoiy psixologik va ijtimoiy idealogik (mafkura)
-mohiyat va hodisa.
? Ijtimoiy psixologiya (ruhiyat):
+Ijtimoiy guruhlar hayotini muayyan his-tuyg’ular, kayfiyatlarda aks ettiradi.
-Alohida shaxslar qarashini aks ettiradi.
-Manfaatlar, g’oyalarni aks ettiradi.
-Tabiat va jamiyatdagi o’tkir muammolarni ko’rsatadi.
? Ijtimoiy guruhlar ehtiyojlari, manfaatlarining ichki mohiyatini,s ababini har xil g’oyalar, nazariyalar, ta’limotlar shaqlida aks ettiruvchi tushuncha:
-ijtimoiy psixologiya.
+ijtimoiy ideologiya (mafkura).
-din.

-adabiyot.

? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni badiiy obrazlar orqali aks ettiradi?
-huquqiy ong.
+estetik ong.
-axloqiy ong.
-diniy ong.
? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni (borliQni) ilmiy tushuncha, qonunlar , nazariyalar orqali aks ettiradi?
+fan.

-axloq.
-din.

-siyosat.
? Gnoseologiya so’zining lug’aviy ma’nosini aniqlang.
-borliq haqida ta’limot.
-qadriyatlar haqida ta’limot.
+bilish nazariyasi.
-amaliyot haqidagi ta’limot.
? Olamni, voqyelikdagi moddiy va ma’naviy sistemalar mohiyatini, tabiat va insoniyat qonuniyatlarini ishonarli bilish mumkinligini inkor etuvchi ta’limot.
-gnostisizm.
-gnoseologiya.
+agnostisizm.
-aksiologiya.
? Inson ongini yangi bilimlar bilan boyib borish jarayonini qaysi tushuncha izohlaydi?
-bilim.

-sezgi.
+bilish.

-tasavvuf.
? Inson bilish jarayonining umumiy natijasi…
-idrokdir.
-tushunchadir.
+bilimdir.
-sezgidir.
? Inson bilishining bosqichlarini ko’rsating.
-tushuncha va xulosa.
-hukm va xulosa.
+hissiy va aqliy (mantiqiy) bilish.
-sezgi, idrok, tasavvuf.
? Hissiy bilish shaqllarini aniqlang.
-tushuncha, hukm, xulosa.
-til, belgi, ma’no.
+sezgi, idrok, Tasavvuf.
-kuzatish, analiz, sintez.
? Aqliy (mantiqiy) bilish shaqllari bu:
-sezgi, idrok, Tasavvuf.
-kuzatish, analiz, sintez.
+tushuncha, hukm, xulosa.
-induksiya, deduksiya, analogiya.
? Ijtimoiy bilish …
-tabiatni bilishdir.
+jamiyatni, ijtimoiy jarayon va hodisalarni bilishdir.
-jonli tabiatni o’rganish.
-moddiy olam qonunlarini bilish.
? Ilmiy bilishning usullari bu:
-kuzatish, analiz, sintez, eksperiment.
-abstraktlashtirish, konkretlashtirish, ideallashtirish.
-induksiya, deduksiya, modellashtirish.
+hammasi to’g’ri.
? Inson bilimlarining voqyelikka muvofiqligini qaysi falsafiy tushuncha aks ettiradi?
-adolat.

-erkinlik.

+haqiqat.
-tenglik.
? Bilishning subyekti…
-barcha tirik mavjudotlar.
-reallikning o’zi
+malaka, ko’nikmaga ega inson.
-borliqning barcha ko’rinishlari.
? Bilishning ob’ekti ….
-faqat tabiatdagi narsalar va hodisalar.
-faqat inson faoliyati.
+borliqning barcha ko’rinishlari, shaqllari.
-faqat jonli tabiat.
? Ilmiy bilish bu:
-axloqiy normalar yordamida bilish.
-diniy qadriyatlar yordamida bilish.
+fan yordamida bilish.
-faqat san’at vositalari orqali bilish.
? Ob’ektni qismlarga bo’lib, tahlil qilib, shu qismlarni fikran bir butunga birlashtirish:
-kuzatish va eksperiment.
+analiz va sintez.
-modellashtirish.
-analogiya.
? «O’zligingni bil, angla» degan hikmatli so’zlar qadimgi dunyoning qaysi faylasufiga tegishli?
-Arastu.

-Aflotun.

-Gippokrat.
+Suqrot.
? Insonni kelib chiqish va rivojlanishini o’rganadigan fan.
-adabiyot, tilshunoslik.
+antropologiya.
-etnografiya.
-lingvistika.
? Borliqning bir qismi bo’lib, odamlar uyushmasining maxsus shaqli, kishilar o’rtasida amal qiladigan munosabatlar yig’indisi bu:
-jonli tabiat.
-millat.
+jamiyat.
-inson.
? Jamiyat hayotining sohalari:
-moddiy va axloqiy.
-moddiy va siyosiy.
+moddiy, ijtimoiy-siyosiy va ma’naviy.
-ma’naviy va huquqiy.
? Jamiyat taraqqiyotining tadrijiy rivojlanishi, ijtimoiy tizimning muayyan darajadagi bir tekis faoliyat ko’rsatish imkoniyati….
-turg’unlik.
-beqarorlik.
+barqarorlik.
-erkinlik.
? Hozirgi davr jamiyati taraqqiyotining mezoni.
-faqat moddiy boyliklarni o’sib borishi.
-faqat ma’naviy boyliklarning o’sishi.
-shaxs erkinligi darajasining o’sib borishi.
+milliy ongning rivojlanishi.
? Jamiyatning ijtimoiy tuzilishiga…
-faqat milliy va elatlar kiradi.
-faqat oila va urug’lar kiradi.
+Oila, toifa, tabaqa, sinflar, urug’, qabila, elat, millatlar kiradi.
-irqlar kiradi.
? Madaniyat – bu:
+Moddiy va ma’naviy boyliklar yig’indisi, jamiyat, insonning sifat ko’rsatkichi.
-moddiy boyliklar yig’indisi.
-ma’naviy boyliklar yig’indisi.
-ijtimoiy ong.
? Madaniyatning asosiy turlari:
-mehnat qurollari va turmush tarzi.
-axloq va san’at.
+moddiy va ma’naviy madaniyat.
-din va fan.
? «Sivilizasiya» qanday ma’noni bildiradi.
-«jamiyatga tegishli»
+«fuqarolikka oid»
-«din rivoji»
-«axloqqa taalluqli».
? Sivilizasiya tushunchasi qaysi javobda to’laroq ochilgan?
+moddiy va ma’naviy taraqqiyotning uyg’unligi.
-moddiy rivojlanish.
-ma’naviy taraqqiyot.
-iqtisodiy o’zgarishlar.
? Butun insoniyat tarixini uch davrga – agrar jamiyat, sanoat(industrial) jamiyati va postindustrial jamiyat (axborot jamiyati) ga bo’lgan olim.
+O.Toffler.
-U.Rostou.
-P.Sorokin.
-K.Popper.
? Aksiologiya so’zining lug’aviy ma’nosi.
+qadriyatlar ta’limoti.
-madaniyat to’g’risida ta’limot.
-axloq haqidagi fan.
-bilish to’g’risidagi ta’limot.
? Huquqning mohiyati, ahamiyati, huquqiy ong va huquqiy faoliyatning o’zaro bog’liqlik jihatlarini o’rganadigan fan.
+huquq falsafasi.
-qadriyatlar falsafasi.
-madaniyat nazariyasi.
-siyosat falsafasi.
? Qadriyat nima?
+narsa va hodisalardagi inson va jamiyat uchun ijtimoiy ahamiyatlilik jihatlarini ifodalaydigan tushuncha.
-narsalar qiymatini aks ettiradi.
-hodisalardagi muhim bo’lmagan tomonlarni aks ettiradi.
-narsalarning alohida belgilarini ko’rsatadi.
? Borliqni ilmiy tushunchalar (kategoriyalar), qonunlar, nazariyalar orqali aks etuvchi ijtimoiy ong shaqli.
+fan.

-din.
-axloq.

-san’at.
? Yangi davrda «Bilim - kuchdir» shiorini ilgari surgan olimlar.
-I.N’yuton, Kopernik.
-Kepler, Bruno.
+Rene Dekart, Frensis Bekon.
-Galiley, Kant.
? Global (umumbashariy) muammolarning asosiy xususiyati.
-bir mintaqa xalqlariga xavf solishi.
+butun insoniyatga xavf solishi va barcha xalqlar va davlatlar bilan hamkorlikda hal qilinishi.
-bitta xalq taqdiri bilan bog’liqligi.
-bir guruh xalqlar faoliyati bilan bog’liqligi.
? Siyosat falsafasining markaziy mavzui…
-inson faoliyatining barcha qirralaridir.
-insonning ma’naviy faoliyati hisoblanadi.
+insonning siyosiy ongi, siyosiy faoliyatidir.
-moddiy hayot qirralaridir.
? Monizm qanday ta’limot?
+Olamning asosi yakkayu yagona sababga, bitta asosga ega deyuvchi ta’limot.
-Olamning asosida ko’p narsa va g’oyalar yotadi, deb e’tirof etadigan ta’limot.
-Olamning asosida moddiy narsa yotishni e’tirof etadi.
-Olamning asosida ruh yoki g’oyalar yotadi.
? «Avesto»ning vatani…
-Qadimgi Farg’ona.
+Qadimgi Xorazm.
-Qadimgi Hindiston.
-Qadimgi Misr.
? Borliqning asosida tuproq yotadi, deb hisoblagan qadimgi davr mutafakkiri.
-Diogen.

-Parmenid.

-Zenon.

+Ksenofan.

? Kalom ilmining aql maqomiga alohida e’tibor bergan Samarqandlik o’rta asr mutafakkiri.
-A.Yassaviy.
-M. G’azzoliy.
-Zamaxshariy.
+Abu Mansur Moturidiy.
? Xudo hamma narsalarda mavjud, hamma narsalar Xudoda mavjud deb hisoblagan G’arb uyg’onish davrining mutafakkiri kim?
-N.Kopernik.
-Galiley.
-N.Kuzanskiy.
+Jordano Bruno.
? Nemis milliy falsafasi namoyondalarini aniqlang.
-Gobbs, Lokk.
-Didro, Lometro.
+I.Kant, Gegel.
-Russo, Golbax.
? XIX asr oxiri ma’rifatparvarlik harakatining yirik namoyandalarini aniqlang.
-Yusuf Qorabog’iy, B.Mashrab.
-So’fi Olloyor, Turdi Farog’iy
-Mirzo Bedil, Muhammad Sharif Buxoriy.
+Ahmad Donish, Furqat.
? Harakatning eng oddiy shaqli bu:
-fizik.

+mexanik.

-ximik.

-biologik.

? Vaqt …
-fizikaviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
-fazoviy o’zgarishlarni aks ettiradi.
+hodisalarning ketma-ketligi, jarayonlarning davomiyligini ifodalaydi.
-miqdoriy o’zgarishlar.
? Qonunning falsafiy tushunchasi aks ettiradi:
-ongdagi o’zaro aloqadorlikni.
-faqat jamiyatdagi o’zaro bog’lanishlarni.
-muhim bo’lmagan, tashqi bog’lanishlarni.
+Narsa va hodisalarning muhim, zaruriy, umumiy takrorlanib turuvchi aloqadorliklarini.
? Sifat tushunchasining falsafiy mazmuni.
+narsalarning ichki va tashqi muayyanligi bo’lib, uning xossa, xususiyatlari birligini ifodalaydi.
-predmetning hajmi, o’lchovi, og’irligi, harakat tezligini tavsiflaydi.
-miqdor bilan birligini aks ettiradi.
-eski sifatdan yangi sifatga o’tishni ifodalaydi.
? Inkorni-inkor qonuni bo’yicha taraqqiyot …
-chiziqlar tutashgan aylana shaqlda bo’ladi.
-vorissiz bo’ladi.
+spiralsimon shaqlga ega bo’ladi.
-to’g’ri chiziqli bo’ladi.
? Narsa va hodisalardagi qismlar o’rtasidagi birlikni ifodalovchi falsafiy kategoriya?
+butun.

-qism.
-xususiylik.

-shaql.
? Yangi narsa, hodisa kelib chiqishini ifodalovchi muayyan shart-sharoit, vaziyat …
-voqyelik.
-tasodif.
-zaruriyat.
+imkoniyat.
? Natijani zaruran kelib chiqishini ta’minlovchi hodisa …
-butun deyiladi.
-qism deyiladi.
+sabab deyiladi.
-oqibat deyiladi.
? O’zini bilish, baholash, tartibga solish qaysi noyob ma’naviy hodisaga xos?
-tasavvufga.
+o’z-o’zini anglashga.
-idrokka.
-sezgiga.
? Voqyelikni aks ettirish darajasiga ko’ra ijtimoiy ong … bo’linadi.
-axloqiy va diniy ongga.
-siyosiy va huquqiy ongga.
-san’at va ijtimoiy ongga.
+odatiy (kundalik) va nazariy ongga.
? Ijtimoiy ong shaqllaridan qaysi biri voqyelikni (borliqni) ilmiy tushuncha, qonunlar , nazariyalar orqali aks ettiradi?
-axloq.

-din.
+fan.

-siyosat.
? Inson bilishining bosqichlarini ko’rsating.
+hissiy va aqliy (mantiqiy) bilish.
-sezgi, idrok, Tasavvuf.
-tushuncha va xulosa.
-hukm va xulosa.
? Inson bilimlarining voqyelikka muvofiqligini qaysi falsafiy tushuncha aks ettiradi?
-adolat.

-erkinlik.

+haqiqat.
-tenglik.
? Butun insoniyat tarixini uch davrga – agrar jamiyat, sanoat jamiyati va postindustrial jamiyat (axborot jamiyati) ga bo’lgan olim.
-U.Rostou.
-P.Sorokin.
-K.Popper.
+O.Toffler.
? Huquqning mohiyati, ahamiyati, huquqiy ong va huquqiy faoliyatning o’zaro bog’liqlik jihatlarini o’rganadigan fan.
+huquq falsafasi.
-qadriyatlar falsafasi.
-madaniyat nazariyasi.
-siyosat falsafasi.
? Miloddan avvalgi X asrdan eramizning VII –asrgacha davr mahsuli bo’lgan diniy-falsafiy ta’limot.
-buddaviylik.
-moniylik.
+zardo’shtiylik.
-mazdakchilik.
? Borliqning shaqllari.
-moddiy va ijtimoiy borliq.
+moddiy, ijtimoiy, ma’naviy.
-moddiy va inson borlig’i.
-materiya va modda.
? Narsa va hodisalardagi o’zaro bog’lanish va eng umumiy aloqadorliklarni ifodalaydigan tushuncha …
-holat deyiladi.
+kategoriya deyiladi.
-xossa deyiladi.
-munosabat deyiladi.
? G’arbiy Yevropalik qaysi olim psixika ongsizlik, ong osti hodisalarini va ongning o’zidan iborat uch qatlamdan tashkil topgan deb hisoblagan?
-Xaydegger.
+Freyd.
-Ch.Pirs.
-P.Sorokin.
? Siyosat falsafasining markaziy mavzui…
-Inson faoliyatining barcha qirralaridir.
-Insonning ma’naviy faoliyati hisoblanadi.
+Insonning siyosiy ongi, siyosiy faoliyatidir.
-Moddiy hayot qirralaridir.
? Dastlabki falsafiy qarashlar.
-G’arbda paydo bo’lgan
+Sharqda paydo bo’lgan
-G’arb va Sharqda bir paytda paydo bo’lgan
-Germaniya, Yunonistonda paydo bo’lgan.
? Xorazmda Ma’mun Akademiyasi qachon tashkil topgan ?
-1010 – yilda
-1016 - yilda
+1004 – yilda
-1116 – yilda
? Xorazm Ma’mun Akademiyasi qanday nomlangan ?
+«Dorul hikma va maorif»
-«Bayt ul-hikma»
-«Ma’mun Akademiyasi»
-«Xorazm Akademiyasi»
? O’zbekiston Respublikasida inson, uning huquq va erkinliklari hamda manfaatlari
-Ma’naviy qadriyatlardan biri.
-Ma’naviy qadriyatlar tizimiga kiradi.
-Huquqiy va siyosiy qadriyatlar birligini ifodalaydi.
+Eng oliy qadriyat.
? Odamlarning ongli faoliyati orqali amalga oshadigan harakat shaqli bu:
+ijtimoiy harakat.
-biologik harakat.
-mehanik harakat.
-fizik harakat.
? Amaliyotda isbotlangan va sistemaga tushirilgan bilimlar yig’indisi:
-ilmiy faraz (gipoteza)
-induksiya
+ilmiy nazariya
-dedeksiya
? Diniy dunyoqarashning asosini nima tashkil etadi?
-bilim kurtaqlari
-dunyoni anglash
+imon

-dunyoning tuzilishi xakida fantastik Tasavvuflar

? Falsafiy dunyoqarash nimaga tayanadi?
-xissiyot
+onglilik, intelektualik
-dunyoni xis kilish
-ishonch, e’tikod
? Kadimgi yunistonda atomistik ta’limotning vakili kim edi?
-Anaksiman
-Anaksimandr
+Demokrit
-Geraqlik
? Kim dunyoning birlamchi asosi «apeyron» deb xisoblagan edi?
-Anaksiman
-Demokrit
-Geraqlit
+Anaksimandr
? «Uzing-uzingni angla» iborasining muallifi kim?
-Epikur
-Empedokl
+Sukrot

-Pifagor
? Sufizm diniy falsafiy ta’limoti nima asosda yuzaga kelgan?

-Xristianlik asosida
- Budaviylik asosida
- ob’ektiv idealizmgatayanib
+Islom asosida
? «Substansiya» kategoriyasi nimani anglatadi?
- ongning amal kilishi
+narsa xodisa jarayonlarening ichki birligi va turli-tumanligi
-mikdor va sifatiy uzgarishlarning uzaro bir biriga utishi
- fazo va vakt birligi
? Materiya harakatining qaysi shaqli bir muncha murakkab va oliydir?
-mexanik

-fizik
-biologik

+ijtimoiy
?Falsafaning funksiyalari?
-siyosiy bilish
+dunyoqarash, metodologik, tarbiyaviy
-ma’naviy kvintessensiya sifatida namoyon buladi
-ijtimoiy tarakkiyot qonuniyatlarini urganadi
? Markaziy Osiyo Shark aristotelchilik yunalishining asoschilaridan biri kim ?
+Al-Kindiy
-Nakshbandiy
-Forobiy

-Gazzoliy

? 20 asr falsafasidagi «Mavjudlik falsafasi»:
-neopifogorizm
-neoplatanizm
-yesh gegelchilik
+ekzistensializm
? «Zijiy Jadid Kuragoniy» asarining muallifi kim?
-Beruniy

+Ulugbek
-Al-Xorazmiy

-Ibn Sino
? «Hayot falsafasi» irrasional yo’nalishining assosini nima tashkil etadi?
-idrok

-iroda
+intuisiya

-aql
? Psixoanaliz ta’limotining asoschisi kim?
-D. Dyui

-R. Avenarius

+Z. Freyd
-E. Max
? «Narsa o’zida»ni bilib bo’lmaydi deb kim aytgan edi?
-Volter

-Gegel
+I. Kant

-Berkli
? Sensualizm bu shunday ta’limotki:
-aql-bilishning yagona manbai
- Xudo tabiatdan tashqarida bumaydi, balki u bilan aynandir
+sezgi bilishning yagona manbaidir
-Xudo yagona substansiya
? Inkorni inkor kilishning asosiy xususiyatlari:
+borlikda yangi sifat xolati namoyen bulishini kursatadi
-taraqqiyot jarayonining yunalishini tushuntiradi
-taraqqiyt jarayonining mixanizmini anglatadi
-taraqqiyot jarayonining mambaini anglatadi
? Dialektika bu shunday ta’limotki:
+rivojlanayotgan, o’zgaruvchan borliq to’grisidagi ta’limotdir
-olamni va uning qonunlarini bilish
-jamiyat ijobiy taraqqiyotini o’rganadi
-ma’naviy qadriyatlar va madaniyat
? Qarama-qarshilik bu:
-ayniyatning tafovutga o’tishi
-barqarorlik va o’zgaruvchanlik o’rtasidagi tafovutni aks ettiradi
-ta’sirning aks ta’sirga aylanishi
+ijtimoiy sistemadagi konfliktninng namoyon bo’lishi
? Ziddiyat tushunchasi bu:
-konfliktli xolatlar vujudga kelishi disgormoniyasi, yemirilishi omili
+qarama-qarshi tomonlar o’rtasidagi tashki munosabatlarni aks ettiradi
-formal logika qonunlari jarayonining buzilishi
-qarama-qarshi tomonlar o’rtasidagi o’zaro munosabat
? Sifat va miqdor birligi va aloqadorligini anglatuvchi tushuncha:
-struktura
-qism
+me’yor

-qonun
? Sakrash bu:

-barqarorlikning buzilishi
-eski sifatdan yangisiga o’tish jarayoni
+narsa va xodisalar meyorining buzilishi
-bir narsaning ikkinchi narsaga aylanishi
? Dialektik inkor bu:
+harakat bir xolatdan ikkinchi xolatga o’tish jarayoni
- odamlarning ishlab chiqarish jarayonidagi uzaro aloqadorligi
- tabiat, jamiyat, bilishdagi o’zgarishlar
- destruktiv va konstruktiv o’zgarishlar aloqadorligining namoyon bo’lishi
? Sintez bu:
-bir-birini inkor qiluvchi qarama-qarshi xususiyat va sifatlarning uzaro kushiluvidir
+bilish faoliyati (Tasavvuf, tushuncha va boshkalar) elementlarining uzaro birikuviga olib keluvchi mantiqiy operasiyadir
-analizga qarama-qarshi bo’lgan jarayon faoliyatidir
-jamiyat, madaniyat va bilishdagi turli, bir-biri bilan rakobatdagiyendashuv jarayoni, xodisalarining birikuvidr
? Rivojlanish tushunchasi bu:
-ob’ektlar va sistemalar yangilanishi va uzgarishlarini ifodalaydigan majmuaviy natijasidr
-tabiat va jamiyatdagi zaruriy uzgarishlar jarayonidir
+tabiat va jamiyatdagi narsa va xodisalarning bir-biriga utishi,bir-birini takozo kilish -jarayonidagi progressiv va regrissiv uzgarishlardir
-kuydan yukoriga karab boruvchi evolyusiyasi jarayonidir
? Fazo bu:
-narsa va xodisalarning fazoda mavjudligi
-narsalar urtasidagi ketma ketlik
-narsalarning kulamini anglatadi
+narsa va xodisalarning urni, tartibi va ularning mavjudligini ifodalovchi kategoriyalardir
?Metafizik ta’limot bu:
-olamning takomillashuvi xakidagi
-rivojlanishni ziddiyatlarning paydo bulishi va xal kilinishi asosida ruy berishni tan -olmaydigan diniy ta’limot
+jamiyat taraqqiyotidagi uzaro takrorlanishni tan oluvchi
-rivojlanishning fakat mikdoriy kupayishi
? Materializmning tarixiy shaqllari:
+sodda materializm, metafizik materializm, dialektik materializm
-sodda materializm, vulgar materializm
-dialektik materializm, tarixiy materializm
-iktisodiy materializm, antropologik materializm, dialektik materializm
?Yevropa Uygonish davri falsafasining asosiy vakillari:
-Gegel, Feyrbax,Bruno
-N. Kuzanskiy, A. Radiщyev, A. Donish
+N. Kuzanskiy, N. Kapernik, J. Bruno
-N. Kapernik, D. Berkliy, E. Max
? Ijtimoiy ong darajalari:
-axloqiy ong, estetik ong, diniy ong, huquqiy ong, siyosiy ong
-siyosiy ong, amaliy ong, ekologik ong
+ijtimoiy idiologiya, nazariy ong
-estetik, diniy, axloqiy ong
? 18 asr materializm vakillari:
-T. Gobbs, B. Spinoza, J. Lametriy, Sh. Spidoznik
-F. Bikkon, D. Didro, J. Malye
-P. Golbax, J. Lokk, L. Karr
+D. Didro, J. Lametriy, K. Gelveskiy, P. Golbax
? Bilish jarayonning belgilari:
+Amaliyet, xissiyet, bilish
-mantiqiy bilish, induksiya, deduksiya
-xissiy bilish, analiz, sintez
-mantiqiy bilish, model, modelllashtirish
? Agnostisizm asosochisi bo’lgan ingliz faylasufi kim:
-Bekon

+David Yum

-Gobbs

-Lokk
? Yangi davr falsafasida mantiqiy usulning asoschichi:

+Dekart

-Spinoza
-Bekon

-Gelvesiy
? Yangi davr falsafasida emperik bilish usulining asoschisi:
-Dekart

-Didro
+F.Bekon

-Leybnis
? Idealizmning turlari:
-pragmatizm, neotomizm
-konvensionalizm subyektiv idealizm
+ob’ektiv va subyektiv idealizm
-ekzistensializm ob’ektiv idealizm
? Davlatning asosiy vazifalari:
-odamlarning munosabatlarini boshkarib borish
-odamlarga gamxurlik kilish
-xujallik muomalarini bajarish
+tartib va intizom urnatish
? Stixiyali dialektika asoschisi:
-Demokrit
-Levkipp
+Geraqlit
-Platon
? Bilish bu:
+ob’ektiv dunyoning inson miyasida faol, maksadga muvofik in’ikos qilinishi
-odam ko’rgani o’z miyasida in’kos qilishi
-sezgilar asosida kelib chikkan bilim
-insonning oynadagi aksi
? Madaniyat tushunchasining ma’nosi:
-moddiy boyliklar yig’indisi
-ma’naviy boyliklar yig’indisi
+insonlar tomonidan yaratilgan moddiy va ma’naviy boyliklar yig’indisi
-san’at, adabiyot, musiqa, til
? Sivilizasiya tushunchasining falsafiy ma’nosi:
+jamiyat rivoji darajasini ifodalovchi tushuncha
-moddiy taraqqiyot darajasini ifodalash
-moddiy va ma’naviy madaniyati yuksak rivojlangan jamiyat
-aql-idrok, adolat va erkinlik hukmron bo’lgan jamiyat
? Qadriyatlar falsafiy tushunchasining ma’nosi:
-Moddiy boyliklar yig’indisini ifodalovchi.
-Odam uchun zarur bo’lgan barcha buyumlarni ifodalovchi.
-Ma’naviy qadriyatlar yig’indisini ifodalovchi.
+Buyum, xodisa va jarayonlarning odam uchun keraqligini ifodalovchi.
? Filosofiya qaysi jamiyatda kelib chiqdi?
-Ibtidoiy jamoada
-Feodalistik jamiyatida
+Kuldorlik jamiyatida
-Feodalizmdan kapitalizmga utish davrida
? Farobiyning falsafiy qarashlarini aniqlang
-Idealizm va ponteizm
+Panteizm
-Panteizm va deizm
-Metafizik materializm
? «Nazariya» tushunchasining ta’rifi
-Xulosalar yig’indisi
-Tushunchalar yig’indisi
+Sistemalashtirilgan va amaliy jixatdan asoslangan bilimlar yig’indisi
-Taxminlarga asoslangan bilim
? Emperik bilish shaqllarni aniklang
+Kuzatish, o’lchash, taqqoslash, ekspriment
-Miqdor, sifat, meyor
-Sezgi, idrok, tasavvuf
-Farmalashtirish, tarixiylik va mantiqiylik
? Olamning paydo bo’lishi asosi «Xudo» keyin dunyo o’z qonunlari bo’yicha rivojlanishi ta’kidlagan nazariyasi
-Nominalizm
-Realizm
+Deizm

-Sxolastika

? Odamlar birligi sifati shaklida, millat qaysi jamiyatga kelib chiqqan?
-Matriarxat
-Patriarxat
+Feodalizm
-Materializm
? Harakatning ijtimoiy shakli
-Notirik tabiatdagi harakat
-Jonli tabiatdagi harakat
+Odamlar faoliyati orqali omolga oshadigan harakat
-“Sun’iy” tabiatdagi harakat
? Idealistik dialektikaning asoschisi
-Lomonosov
-Sukrot
+Gegel

-Platon
? Sharq Renessansi falsafasining xususiyatlari

-ilmiy harakterligi
-sodda harakterligi
-materialistik harakterligi
+inson mohiyatini tushuntirib berishda gumanistik yunalish, sufizm, panteizm, deizm.
? Sezgi tushunchasi
-voqelikni in’ikos ettirishning oliy shakli
-materiya harakati
-xotirlash jarayoni
+ob’ektiv dunyoning subyektiv obrazi
? Ilmiy bashorat bu
+oldindan ko’ura bilish, emperik va nazariy jihatdan asoslangan taxmin
-rad qilib bo’lmaydigan aniq bilim
-kelgusida to’ldiriladigan aniq bo’lmagan bilimlar
-EXM ning xossasi
? Mantiqiy bilish shakllari
+tushuncha, xukm, xulosa
-sezgi, tushuncha, xukm
-idrok, xulosa, xukm
-tassavur, xukm, xulosa
? O’zining aporiyalarida birinchi marta harakatni nazariy jihatdan yuq qilishligini ko’rsatgan qadimgi grek faylasufi:
+Zenon

-Fales
-Geraqlit

-Demokrit
? Qaysi olim o’z ta’limotida “ Inkorni-Inkor” qonunidan foydalanadi?
+Gegel

-Kant
-Shelling

-Fixte
? Maqsadi kishini azobdan qutkazish bo’lgan sharq falsafiy ta’limoti:
+buddizm

-konfutsiychilik

-islom

-zaroastrizm

? Xamma kishilar baxtli bo’lishi mumkin degan davlat konseptiyasini ishlab chiqqan grek faylasufi:
+Demokrit
-Sokrat
-Platon

-Aristotel

? Dunyoqarashning nazariy tarkibi darajasini tashkil etadi:
+gnoseologiya
-din
-falsafa

-sosiologiya

? Inson moxiyatini eng avvalo tabiiy deb qaravchi ta’limot:
+materializm
-nominalizm
-sosializm
-pragmatizm
? Inson moxiyatini ruhoniyatda deb qarovchi ta’limot:
+spiritualizm
-naturalizm
-sosializm
-deizm
? Insonni sosiologizatorlashtirishning talqini:
-jamiyatda millatlarning mavjudligi
-inson ma’naviy va moddiy xayotining o’zaro munosabati
+insondagi ijtimoiy jihatni mutlaqlashtirish
-inson faoliyatining buzilishi
? Ong:
+voqelik in’kosining oliy shaqli, miyaning xususiyati
-imkoniyat va voqelikning o’zaro munosabati
-bazis va ustqurmaning o’zaro munosabati
-tabiat va jamiyat qonunlarini bilish
?Vaqt nima?
+predmet va xodisalar uzunligini xarakterlaydigan materiya mavjudligining usuli
-vaqtning uzunligi
-xissiy qabul okimi
-ideal mavjudlik usulini ifodalovchi tushuncha
? Taraqqiyotning yunalishini ochib beruvchi dialektika qonuni
-qarama-qarshiliklar birligi va kurash qonuni
+mikdorning sifatga o’tish qonuni
-inkorni inkor qiluvchi qonuni
-moxiyat va xodisa
? Rus olimi V. I. Vernadskiy ishlab chiqqan konsepsiya:
-neosfera va texosfera
-fazo va vakt
+biosfera va neosfera
-materiya va xarokat
? Sivilizasiyalashgan davlatlar darajasiga kursatilishda Uzbekistonning mustakil taraqqiyot yuli?
+evolyusion rivojlanish
-inqilobiy sakrash
-ma’muriy buyruqbozlik sistemasi
-shok terapiyasi
? Mutloq haqiqat bu:
-inkor etilishi mumkin bo’lgan bilim
-yangi davrda yuzaga kelgan diniy e’tiqodlar
+atrof muxitdan konkretligi bilan farq qilishi
-o’zgarishi va aniqlanishi mumkin bo’lgan to’liq bo’lmagan bilim
? «Avesto» bu:
+zardushtiylik dinining muqaddas kitobi
-musulmonchilikning bosh muqaddas kitobi
-qadimgi grek falsafasi moxiyatini ifodalovchi kitob
-cherkov duolari yig’indisi
? Harakat falsafiy kategoriya sifatida quyidagilarni bildiradi:
+tirik va notirik materiyadagi har qanday o’zgarish
-atomlar va bo’shliq
-jamiyat taraqqiyotida zaruriy hodisa hisoblangan ijtimoiy unsurlar
-molekulalarning birikuvi va ajralishi
? Deizm atamasini falsafa faniga kiritgan faylasuf:
+ingliz faylasufi, lord G. Cherberi.
-nemis faylasufi G. Leybnis;
-fransuz faylasufi Lametri.
-belgiyalik faylasuf I. R. Prigojin.
? Deizm atamasini falsafa faniga kiritilgan yil:
+Haqiqat haqida risola», 1624 yil.
-«Ruh haqida risola», 924 yil.
-«Mohiyat haqida risola», 824 yil.
-«Ofoq va anfus haqida besh risola», 1972 yil.
? Falsafa fanining o’rganish ob’ektlari:
+ob’ektiv borliq, jamiyat, inson va uning tafakkuri.
-ob’ektiv borliq, inson, tafakkur;
-dialektika, sinergetika, metafizika, sofistika, eklektika;
-borliq va uning rivojlanishi, dialektika, bilish nazariyasi.
? Filosofiya» so’zini birinchi marotaba fanning mustaqil nomi sifatida qo’llangan faylasuf:
+Aflotun.
-Fales.
-Pifagor
-Suqrot.
? Falsafa fanida birinchi marotaba dialektika nazariyasini qo’llagan faylasuf:
+Geraqlit.
-Suqrot.

-Aflotun.

-Gegel.
? Dialektika metodining asoschisi:
+Suqrot.
-Gegel.
-Aflotun.
-Geraklit.
? Sofistika so’zining ma’nosi:
+ilm.

-san’at.
-hikmat.

-xunar.
? Sofistika metodining mohiyati:
+mantiqiy hiyla asosida bilib turib, xatoga yo’l qo’yish metodi
-dialektikaga qarama qarshi noilmiy metod;
-Suqrot falsafasiga qaramaqarshi metod.