1. Электр заряд тушунчаси. Зарядланган зарраларнинг узаро харакати. Электр майдон

58.БТ умумий база уланиш схемасида кириш ва чиқиш характеристикаларини келтиринг ва ишлаш принципини тушунтиринг.
УБ схемаси учун кириш статик характеристикаси бўлиб U_КБ = const бўлгандаги I_Э= f (U_ЭБ) боғлиқлик, УЭ схемаси учун эса U_КЭ = const бўлгандаги I_Б=f(U_БЭ) боғлиқлик ҳисобланади. Кириш характеристикаларининг умумий характери одатда тўғри йўналишда уланган p-n билан аниқланади. Шу сабабли ташқи кўринишига кўра кириш характеристиклари экспоненциал характерга эга (7.2- расм).




а) б)
Коллектор ўтишдаги тескари куланишнинг ортиши билан УБ схемадаги кириш характеристика чапга, УЭ схемада эса ўнгга силжийди.
УБ схемадаги транзисторнинг чиқиш характеристикалари оиласи бўлиб I_Э =const бўлгандаги I_К= f (U_КБ) боғлиқлик, УЭ схемада эса I_Б =const бўлгандаги I_К= f (U_КЭ) боғлиқлик ҳисобланади.

29. n-kanali induksiyalangan MDYA tranzistorning chiqish (stok) xarakteristikalar oilasini keltiring.11.2 – расмда р – канали индукцияланган МДЯ - транзисторнинг сток – затвор ВАХ келтирилган.
11.3 – расмда n - канали индукцияланган МДЯ - транзисторнинг чиқиш (сток) характеристиклар оиласи келтирилган. Затворга маълум кучланиш берилганда нинг ортиб боришига кўра сток токи ноль қийматдан аввалига чизиқли кўринишда ортиб боради (ВАХ нинг тикка қисми), кейинчалик эса ортиш тезлиги камаяди ва етарлича катта қийматларида ток ўзгармас қийматга интилади. Ток ортишининг тўхташи сток яқинидаги каналнинг беркилиши билан боғлиқ.



30. MDYA tranzistorlarda maydon efekti xodisasini tushuntiring. Транзисторда ток ўтказувчи канал ҳосил қилиш учун затворга тескари қутбликдаги кучланиш берилади. Затвор электр майдони SiO₂ диэлектрик қатлами орқали ярим ўтказгичнинг юқори қатламига киради, ундаги асосий заряд ташувчилар (электронлар) ни итариб чиқаради ва асосий бўлмаган заряд ташувчилар (коваклар) ни ўзига тортади. Натижада юқори қатлам электронлари камбағаллашиб, коваклар билан эса бойиб боради. Затвор кучланиши бўсағавий деб аталувчи маълум қиймати U₀ га етганда, юқори қатламда электр ўтказувчанлик ковак ўтказувчанлик билан алмашади ва исток ва стокни бир – бири билан боғловчи р- турдаги канал шаклланади. бўлганда юқори қатлам коваклар билан бойиб боради, бу эса канал қаршилигини камайишига олиб келади. Бу вақтда сток токи I_С ортади.