e = B l
Bu yerda V-magnitaviy maydon induktsiyasi ; l – o‘tkazgichning uzunligi; (- o‘tkazgichning siljish tezligi.
ab va cd o‘tkazgichlarda bir xil e. yu. k. hosil bo‘ladi. Bu e. yu. k. lar kushilib yakorda to‘la e. yu. k. ni hosil kiladi, ya’ni
E = 2e = 2Bl
Tula e. yu. k. Yе o‘zga rib turadi, chunki o‘tkazgich abcd magnit kutblari orasida xarkatlanadi. Shuning uchun o‘tkazgichda e. yu. k. ning yo‘nalishi ham o‘zga rib turadi.
Agar A va V plastinkalar tashki zanjirga ulansa, tashki zanjirda va shuningdek, yakorda tok hosil bo‘ladi. Tok kollektordan utgandan keyin tashki zanjirda o‘zgarmas bulib koladi.
Amalda mashina yakoriga ko‘p aktiv o‘tkazgichlar joylashtiriladi. Bu o‘tkazgichlar sonini W bilan belgilaylik. Bu o‘tkazgichlar 2a ta parallel chulg‘amining xar bir parallel tarmogida o‘zaro ketma – ket ulangan W/2a aktiv o‘tkazgich bo‘ladi. Shunday qilib, mashinaning bitta parallel tarmokning e. yu. kuchi bilan aniklanadigan e. yu. kuchi quyidagicha bo‘ladi:
E = e = Bl
bu yerda v- o‘tkazgichning magnit maydonida siljish tezligi;
a – chulg‘am parallel bulaklarining soni, v quyidagi formuladan aniklanadi:
= 2 p n /60
bu yerda 2 r – generatorning kutblar soni; ( - kutblar markazlari orasidagi masofa.
Ф = B l
ekanligini xisobga olsak, generatorning e. yu. kuchi quyidagicha bo‘ladi:
E = n Ф
Har bir generator uchun r, W va a o‘zgarmas kattaliklar bulganidan pW / 60a =S ham o‘zgarmas kattalikdir. U holda o‘zgarmas tok generatorining e. yu. kuchi quyidagicha aniklanadi:
E = C n Ф
ya’ni o‘zgarmas tok generatorining e.yu. kuchi konstruktiv o‘zgarmas son S, yakorning minutiga aylanishlari soni n va kutblar magnitaviy okim F ning ko‘p aytmasiga teng. Yukoridagi ifodadan kurinib turibdiki, generatorning e.yu. kuchini o‘zga rtirish uchun yo yakorning aylanishlari sonini yoki kutblarning magnitaviy oqimini o‘zga rtirish kerak bularkan. Generatorni xarakatlantiradigan dvigatelning aylanish chastotasini o‘zga rtirish uchun ancha kiyin bulgani uchun amalda e.yu.k. va kuchlanish uygotish chulg‘amidagi tokka boglik bulgan magnitaviy okimni o‘zga rtirish yuli bilan boshkariladi. Buning uchun esa uygotish chulg‘ami zanjiriga reostat ulanadi. Reostatdagi qarshiliklar o‘zgartirilsa, uygotish toki ham o‘zgaradi.
Hozirgi zamon ishlab chiqarishda o`zgaruvchan tezlikda ishlaydigan va mexanizmlar ko`p uchraydi. Bunday mashina va mexanizmlarda tezlikni rostlash evaziga yuqori ish unumiga hamda talab darajasidagi ish sifatiga erishiladi. Tezlikni rostlash mexanik va elektrik usullar bilan amalgam oshriladi. Lekin elektrik usul qo`llanilganda ishchi mashina kinematikasi soddalashadi, texnik iqtisodiy ko`rsatkichlari yaxshilanadi.
Do'stlaringiz bilan baham: |