1-dekabr oitsga qarshi kurash kuni

1-DEKABR OITSGA QARSHI KURASH KUNI

Koronavirus infeksiyasi 2020-yilning eng xavfli kasalliklari toifasiga kirganligi hech kimga sir emas. Lekin shunday kasalliklar xam borki ular xam millat genofondiga salbiy taʼsir etib kelmoqda. Bu OITSdir. Bu kasallik ijtimoiy kasallikdir, shuning uchun u keng maʼnoda nafaqat iqtisodiy, siyosiy zarar keltiradi, shuningdek, oilaviy, ruhiy, maʼnaviy, axloqiy jihatdan salbiy oqibatlarni keltirib chiqaradi. Shunday ekan, kasallikning oldini olish, davolash, tarqalishini cheklash ishlarida aql-zakovat bilan ish tutish katta ahamiyatga ega. Shu sababli ruhiy toʻsiqlarni bartaraf etish kerak boʻladi. Buning uchun har qanday sharoitda ham axloq, odob va oʻzaro hurmat ruhida yashash, har bir inson oʻz haq-huquqini yaxshi bilgan holda oʻzini va oʻzgani himoya qila bilishi, maʼnaviy va madaniy javobgarlikni oʻz burchi deb bilishi kerak boʻladi.

OITS bu — odam immuniteti tanqisligi sindromidir. Bu odamning kasallanganini bildiradi.

Hozirgi vaqtda keng jamoatchilikni tashvishga solayotgan muammolardan biri OITS kasalligidir. OITS — bu orttirilgan immun tanqisligidir.

OITS — bu XX asrning oxirida insoniyat olamida eng muhim va eng dahshatli voqea hisoblanadi. Hozirgi kunda esa XXI ASR VABOSI boʻlib qoldi.

Ushbu kasallikda organizmni ichki va tashqi zararli taʼsir etuvchi taʼsirotlardan himoya qiluvchi – immun tizimi virus taʼsirida izdan chiqadi.

Agarda biz tegishli chora-tadbirlar qoʻllamasak, ushbu masalada muammolarning chegarasi yoʻq. Uni “ertaga” qoldirish nafaqat “qaltis” vaholanki “jinoyat” hisoblanishi kerak, chunki, beparvo qarab turuvchilarning “ertangi kuni” ham qolmaydi.

Jahon sogʻliqni saqlash tashkilotining maʼlumotiga koʻra, hozirgi kunda dunyoning 197 mamlakatida 2000-yil oxirigacha 5,5 million odam OITS bilan xastalangan va ulardan 15,5 millioni vafot etgan. Hozirgi kunda esa 95 million atrofida hisoblanmoqda. Oʻzbekistonda ham OITS bilan kasallanganlarning soni ortib bormoqda.

Virus yuqqan shaxsning ahvoli uzoq muddat ichida meʼyorida (normal) holatda boʻlishi mumkin. Chunki, virus organizmga kirgach hujayraga yopishib olib, asta-sekin hujayra ichiga, asosan yadro apparatiga joylashib oladi va maʼlum davrgacha tinch holatda saqlanadi. Kasallik oʻtkir holatda rivojlanadigan boʻlsa virusning inkubatsiya (kasallik belgisi namoyon boʻlgungacha davr) davri 6-18 oy boʻlishi mumkin.

Maʼlumki, hozirgi davrda “Barkamol avlod tarbiyasi” va jamiyat taraqqiyoti oʻsib kelayotgan yosh avlodning sogʻlom va bardam boʻlishi bilan chambarchas bogʻliq. Buning uchun Mustaqil Respublikamizda davlatimiz tomonidan barcha sharoit qulayliklar yaratilgan. Lekin inson sogʻligiga putur yetkazuvchi, tashqaridan mamlakatimizga kirib kelayotgan OITS kasalligi eng ogʻir va murakkab muammolardan boʻlib qolmoqda. “ASR VABOSI” nomini olgan ushbu immun, yaʼni kasalliklarga qarshilik yetishmasligi xastaligini oldini olish, davolash, tarqalishiga yoʻl qoʻymaslik nafaqat tibbiyot xodimlari, balki barcha-barchamizning muhim ishimiz boʻlib qolmoqda. Buning uchun xalqimizga OITS haqida ilmiy asoslangan, mukammal tushunchalarni yetkazishning ahamiyati nihoyatda katta.

Xulosa qilib aytganda, eng muhimi OITSga chalinayotganlar soni ortib borayotganini hisobga olib, har bir kishi bu masalada jon kuydirmogʻi darkor. Buning uchun ular OITS haqidagi maʼlumotlarni bilishlarining oʻzi ham katta ahamiyatga ega. Ular kasallik va virus haqida, kasallikning yashirin belgilari, rivojlanishi, davolash, bemorga yordam berish, unga nisbatan psixoterapiya ishlari, profilaktika masalalari va boshqalardir.

Asrimiz vabosi boʻlgan OITS, giyohvandlik ofatidan xalqimizni va kelajak avlodni xalos etish, ularni moddiy-maʼnaviy barkamollik sari yoʻnaltirishdek umumbashariy xayrli ishlarda barchamiz birdek faol bulaylik.