6
"qum donalari" dir. Kompyuterning ichki xotirasining ikkinchi xususiyati - bu adreslash
qobiliyati. Sakkizta ketma-ket xotira bitlari baytni tashkil qiladi. Bilasizmi, bu so'z sakkiz
bitga teng bo'lgan ma'lumot birligini ham anglatadi. Binobarin, bitta
baytli xotira bitta baytli
ma'lumotni saqlaydi.Kompyuterning ichki xotirasida barcha baytlar raqamlangan. Raqamlash
noldan boshlanadi.Media va qurilmalar tashqi xotira Tashqi saqlash moslamalari - bu tashqi
muhitga ma'lumot o'qish va yozish uchun mo'ljallangan qurilmalar. Tashqi tashuvchidagi
ma'lumotlar fayl sifatida saqlanadi. Keyinchalik nima borligi haqida ko'proq bilib olasiz. Eng
muhim qurilmalar Zamonaviy kompyuterlarning tashqi xotirasi magnit disklar (MMD) yoki
floppi drayvlardir. Magnitafon nima ekanligini kim bilmaydi? Biz nutqni, musiqani
magnitafonga
yozib olishga, so'ngra yozuvlarni tinglashga odatlanganmiz. Ovoz magnit lenta
yo'llarida magnitlangan bosh yordamida yoziladi. Xuddi shu qurilma
yordamida magnit yozuv
yana ovozga aylanadi. LMD magnitafonga o'xshash ishlaydi. Xuddi shu ikkilik kod disk
treklarida yoziladi: magnitlangan qism bitta, magnitlanmagan nolga teng. Diskdan o'qilganda,
bu yozuv nolga va ichki xotira bitlarida joylashganga aylantiriladi. Ro'yxatdan o'tish boshi
diskning magnit yuzasiga keltirilgan (2.5-rasm), u radius bo'ylab harakatlana oladi. LMD
ishlashi paytida disk aylanadi. Har bir belgilangan holatda bosh dumaloq yo'l bilan o'zaro ta'sir
qiladi. Ikkilik ma'lumot ushbu konsentrik treklarda qayd etiladi. Tashqi saqlash vositalarining
yana bir turi optik disklar (lazer disklari deb ham ataladi). Ularda magnit emas, balki
ma'lumotlarni yozib olish va o'qishning optik-mexanik usuli qo'llaniladi. Birinchidan, lazer
disklari mavjud edi, ularga ma'lumot faqat bir marta yoziladi. Siz uni o'chira olmaysiz yoki
ustiga yozib olmaysiz. Bunday disklar CD-ROM - "Faqat o'qish uchun ixcham xotira" deb
nomlanadi, bu "ixcham disk - faqat o'qish" degan ma'noni anglatadi. Keyinchalik qayta
yoziladigan lazer disklari - CD-RW ixtiro qilindi. Ularda, shuningdek magnit tashuvchida
saqlangan ma'lumotlar o'chirilishi va qayta yozilishi mumkin. Foydalanuvchi diskdan olib
tashlay oladigan vositalar olinadigan media deb ataladi. Olinadigan ommaviy axborot
vositalari orasida eng katta ma'lumot hajmi DVD-ROM - video disk kabi lazer disklariga ega.
Ularda saqlanadigan ma'lumot miqdori o'nlab gigabaytga etishi mumkin. Video disklarda
xuddi televizorda bo'lgani kabi kompyuterda ko'rish mumkin bo'lgan to'liq metrajli filmlar
yoziladi. Kompyuterga kiradigan asosiy narsa haqida qisqacha ichki xotira va tashqi xotira.
Bajariladigan dastur ichki xotirada saqlanadi (saqlanadigan dastur printsipi). Kompyuter
xotirasidagi ma'lumotlar ikkilik shaklda bo'ladi Kompyuter ichki xotirasining eng kichik
elementi - bit. Bitta xotira bir bit ma'lumotni saqlaydi: qiymati 0 yoki 1. Sakkiz
ketma-ket bit
xotira baytini tashkil qiladi. Baytlar noldan boshlab raqamlanadi. Baytning tartib raqami uning
manzili deb ataladi. Ichki xotirada ma'lumotlar manzillar bo'yicha yoziladi va o'qiladi. Tashqi
xotira: magnit disklar, optik (lazer) disklar - CD-ROM, CD-RW, DVD-ROM. Tashqi
xotiraning asosiy vazifasi axborotni uzoq muddatli saqlashdir. Tashqi xotira Magnit xotira
Optik xotira Flash xotira .
7
Elektron hisoblash mashinasi (EHM) — asosiy funksional elementlari (mantiq, xotira va
boshqalar) elektron lampalar yoki yarimoʻtkazgichli asboblar, integral mikrosxemalardan
tuzilgan hisoblash mashinasi. Birinchi EHM — analograqamli hisoblash mashinasi, raqamli
hisoblash mashinasi 20-asr 40- yillarida paydo boʻlgan. 70- yillardan boshlab kompyuter keng
rasm boʻla boshladi. EHM ning boshqa tipdagi hisoblash mashinalariga nisbatan afzalligi (tez
ishlashi, ixchamligi, puxtaligi, jarayonlarning avtomatlashtirilishy va boshqalar) tufayli
ilmiytexnika hisoblarida, axborotlarni ishlashda, avtomatik boshqarishlarda keng
qoʻllanilmoqda (yana q.
Kibernetika, Hisoblash texnikasi).
Do'stlaringiz bilan baham: