1. Dasturiy ta’minot tushunchasi. Dasturiy ta’minot turlari. Tayanch so’zlar



Download 0,55 Mb.
Pdf ko'rish
bet3/5
Sana06.08.2021
Hajmi0,55 Mb.
#139682
1   2   3   4   5
Bog'liq
Ma'ruza-4

Sistyemaviy  dasturiy  ta'minot  (Sistem  software)  —  kompyutyerning  va 

kompyutyer tarmoqlarining ishini ta'minlovchi dasturlar majmuasidir. 



Amaliy  dasturiy  ta'minot  (Aplication  program  paskage)  —  bu  aniq  bir 

pryedmyet  soxasi  bo’yicha  ma'lum  bir  masalalar  sinfini  yechishga  muljallangan 

dasturlar majmuasidir. 

Dasturlash  texnologiyasining  uskunaviy  vositalari  —  yangi  dasturlarni 

ishlab  chikish  jarayonida  qo’llaniladigan  maxsus  dasturlar  majmuasidan  iborat 

vositalardir.  Bu  vositalar  dasturchining  uskunaviy  vositalari  bo`lib  xizmat  kiladi, 

ya'ni ular dasturlarni ishlab chikish(shu jumladan, avtomatik ravishda ham ), saklash 

va joriy etishga muljallangan. 

   Avval  ta’kidlanganidek,  shaxsiy  kompyuterlar  –  bu  axborotni  ishlovchi 

universal  mashinalardir.  Kompyuterlarni  ishlatish  uchun  ularga  tushunarli  bulgan 

tilda  bajarilishi  lozim  bulgan  ishlar  xakida  aniq  va  batafsil  kursatmalar  ketma-

ketligini  tuzish  kerak.  Bunday  kursatmalar  ketma-ketligi  dastur  (programma) 

deyiladi.  Uzicha  kompyuter  xech  kanday  ishni  bajara  olmaydi,  u  faqat  berilgan 

dastur bo’yicha tegishli ishni bajarishi mumkin. 

     Bu dasturlar kategoriyalarining xar birini alohida urganamiz: 

     1)  Operasion  tizim  yeki  operasion  sistema.  Operasion  sistema    sistemali 

dasturlar  orasida  alohida  urinni  egallaydi.  Bu  sistema  foydalanuvchi  bilan 

kompyuter  o’rtasidagi  mulokotni  ta’minlaydi,  kompyuterni  boshkarishni 

ta’minlaydi.  Kompyuter  ishga  kushilishi  bilan  operasion  sistema  dasturlari  birdan 

kompyuter  xotirasiga  yuklanadi.  IBM  PC  kompyuterlarida  ko’prok  Microsoft 

firmasi ishlab chikkan     MS DOS operasion tizim ishlatiladi. 

     2) Drayverlar.  Drayverlar - dasturlar kompyuterning kiritish  – chikarish 

qurilmalarini,  tezkor  xotirasini  boshkarish  bo’yicha  operasion  tizim  DOSning 

imkoniyatlarini 

kengaytiradi. 

Drayverlar 

yerdamida 

kompyuterga 

yangi 


qurilmalarni ulash mumkin yeki mavjud kurilamalardan boshkacharok foydalanish 

mumkin. 



     3) Kobik-dasturlar; bu dasturlar operasion tizim DOS dasturlariga nisbatan 

kompyuter  bilan  kulayrok  va  kurgazmali    mulokot  urganish  imkoniyatini  beradi. 

Kobik-dasturlardan  ko’prok  Norton  Commander,  XTree,  Pro  Gold  va  boshkalari 

ishlatiladi. 

     4) Utilitlar; bular yerdamchi vazifalarni bajaruvchi dasturlardir. Masalan: 

Norton Utilities nomli sistemali dasturlar majmui mavjuddir. 

Multiprogramma  tizimsida  bir  vaqtda  bir  nechta  foydalanivchi  masalalari 

yechilishi  mumkin. Masalalar bir-biriga xalaqit bermasligi uchun OS har topshiriq 

uchun o’zining operatsion qobig’ini yaratadi. 

Multiprotsessorli tizimlarda bittadan ortiq protsessor ishlatiladi. Paketli qayta-

ishlash  tizimlarida  topshiriq  malumot  (berilganlar)  tashuvchilarida  yozilgan 

(disklarda)  boshqaruv  operatorlari  ketma-ketligi  sifatida  keladi  va  disklarni 

almashtirish  kabi  ishlardan  tashqari,  programmani  o’qish  va  bajarishni  OS  o’z 

zimmasiga oladi. 

Dialog yoki interaktiv rejimda foydalanuvchilarning  murojati vaqt taqsimoti 

tizimlari  orqali  ta’minlanadi.  OSda  foydalanuvchi  tomonidan  berilgan  har  bir 

buyruq,  u  kiritilgan  zahoti  bajariladi.  Tashqi  qurilmalardan  kelayotgan  signallarni 

qayta ishlash va tezda javob berish uchun real vaqt tizimlaridan foydalaniladi.  

SHKning  dasturli  ta'minoti  tarkibi  uning  muhim  funktsional  tavsifi 

hisoblanadi. 




Download 0,55 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish