1-dars Sana: Mavzu: Jismlarning elektrlanishi Darsning maqsadi

Elektr maydon

Elektr maydonni bevosita ko'ra olmaymiz, sezmaymiz ham. Zaryadlangan jismlarning o'zaro ta'sirlashishiga qarab, uning mavjudligini bilamiz. Qo'zg'almas zaryadning yoki zaryadlar to'plamining maydoni elektrostatik maydon deb ataladi.

Elektr maydon kuch chiziqlari

Gorizontal holatdagi oyna ustiga doira shaklidagi musbat zaryadlangan metall plastinkani qo'yamiz. Uning atroftga maydalangan soch tolalarini sepib oynani chertsak, tolalar tartibli joylashib qoladi (darslikdagi 16- a rasm).

Ikkita musbat zaryadlangan metall plastinkani qo'yib oyna chertilsa, 16- b rasmdagidek manzara kuzatiladi.Zaryadlarning biri musbat, ikkinchisi manfty bo'lsa, sochtolalari 16- d rasmdagidek joylashib oladi. O'tkazilgan bu tajribalar, birinchidan, haqiqatan ham, elektr maydon mavjudligini, ikkinchidan, elektr maydon kuch chiziqlariga ega ekanligini ko'rsatadi. Elektr maydon kuch chiziqlari musbat zar- yaddan boshlanib, manfiy zaryadda tugaydi yoki cheksizlikka ketadi. Musbat va manfiy zaryadlangan alohida sharcha-larning hamda o'zaro ta'sirda bo'lgan bir xil ishorali va turli ishorali zaryadlangan sharchalarning elektr maydon kuch chiziqlari 17- rasmda tasvirlangan.