1-dars sana: 9-sinf Mavzu: Molekular –kinetik nazariya haqida tushuncha Darsning maqsadi

24-dars Sana: 9-sinf

Laboratoriya ishi-4: Suyuqlikning solishtirma issiqlik sig’imini aniqlash

Darsning maqsadi.

a) Suvning solishtirma issiqlik sig’imini kalorimetrik usulda aniqlash;

b) O’quvchilarga nazariy bilimlarini amaliyotda qo’llashni o’rgatish

d) O’quvchilarning dunyoqarashini kengaytirish

Dars turi: malakalarni shakllantirish darsi

Dars jihozi: darslik, kalorimetr, ampermetr, voltmeter, reostat, bir qutbli uzib ulagich, ulash simlari jamlanmasi, raqamli o’quv labaratoriya termometri, suv hamda o’rganilayotgan suyuqlik.

Darsning borishi:

1. Ishning nazariy qismi.

Jismni termodinamik o’rganish uslubida keng foydalaniladigan asosiy issiqlik xossalaridan biri issiqlik o’tkazuvchanligidir.

Jismning issiqlik sig’imi deb, jismga berilgan issiqlik miqdori Q ning qaralayotgan termodinamik jarayondagi harorat o’zgarishi ∆T ga nisbatiga son jihatdan teng bo’lgan kattalikka aytiladi. C*=_{ } ;

Jismning issiqlik sig’imi uning kimyoviy tarkibiga, massasiga va uning termodinamik holatiga hamd C* ning ta’rifidan ko’rinib turibdiki, Q issiqlik miqdori berilayotgan jism holatining o’zgarish turiga bog’liq bo’ladi.

Bir jinsli jismlarning issiqlik xossalari solishtirma va molyar issiqlik sig’imi tavsiflanadi.Bir jinsli jismning issiqlik sig’imi jism m massasini uning moddasi c solishtirma issiqlik sig’imiga ko’paytmasiga teng:

mc=_{ } ; yoki c= _{   }

Shunday qilib, Q va ∆T orasidagi bog’liqlik bir jinsli jism uchun quyidagi o’rinishga ega bo’ladi: C=Mc=_{ }, bu yerda M- moddaning molyar massasi, c- shu jarayondagi solishtirma issiqlik sig’imi.

Kalorimeytrga tushirilgan qizdirgich spirali tarmoqqa ulanganda suyuqlik qiziy boshlaydi.Qo’yilgan masalani hal qilish uchun issiqlik balansi formulasidan foydalaniladi. Spiralda ajralayotgan issiqlik va suyuqlikni qizdirish uchun sarflanayotgan issiqlik balansi aniqlanadi.

Bu yerda I- tok kuchi, (A),U – kuchlanish (V)T- vaqt (s)