|
Dars 10.Mavzu: matn muharrirlari. Muharrir vi.Ta'lim masalalari: 1. Muharrir vi.Linuxda o'nlab matn muharrirlari keng tarqalgan. Ularning har biri o'z maqsadlari uchun yaxshi. Lekin eng ko'p ishlatiladigan VI va emacs muharrirlari.1. VI muharriri Linuxning eng qadimgi va eng kuchli tahrirlovchilaridan biri. Hatto VT100 va XTERM kabi apparat terminallarida ham ishlaydi. Ushbu tahrirlovchining zamonaviy versiyasi Vim (VI IMproved – Superior vi)deb ataladi.vim barcha VI komandalarini taqlid qiladi va shu bilan birga ko'plab qo'shimcha funktsiyalarni qo'shadi:-ilgari amalga oshirilgan harakatlarni bekor qilishning ko'p bosqichli jarayoni (undo);-bir nechta tartibga solish oynalarini ishlatish;- buyruq satrini tahrirlash;-ichki yordam tizimi (buyruq: yordam )va boshqalar.Biz vim – kengaytirilgan vi versiyasini muhokama qilamiz.Tahrirlovchining ishga tushirilishi Vim jamoasi tomonidan amalga oshiriladi:vim < fayl nomi > agar siz vimni fayl nomini ko'rsatmasdan boshlasangiz,siz tahrirlashni boshlashingiz yoki faylni buyruq bilan ochishingiz mumkin :to'liq_im_faylni tahrirlash.Joriy faylni buyruq bilan saqlashingiz mumkin: w . Saqlash buyrug'idagi nom_fayl parametri ixtiyoriy. Agar fayl ochilmagan bo'lsa, fayl bir xil nom bilan saqlanadi. Agar siz yangi faylni tahrir qilsangiz, unda ism ko'rsatilishi kerak.Vim-dan chiqish buyrug'i bilan bo'lishi mumkin: q < Enter>. Barcha o'zgarishlarni saqlab, muharrirdan chiqish uchun quyidagi buyruqlar kombinatsiyasidan foydalaning: qw < fayl nomi> va barcha o'zgarishlarni saqlashni bekor qilish uchun: q!.vim bir nechta rejimda ishlashi mumkin: buyruqlarni ko'rish va kiritish(standart), tahrirlash va tanlash.Tahrirlovchining standart boshqaruv tugmalari bilan bir qatorda turli xil terminallar bilan mosligini ta'minlaganligi sababli, kursorni boshqarish uchun alifbo klaviaturasi kalitlarini qo'llab-quvvatlaydi:^k < h l >j v Ushbu harakat rejimi faqat ko'rish rejimida va tanlash rejimida ishlaydi.Faylning qaysi joyida ekanligingizni bilish uchun tugmasini bosing. Ekranning pastki qismida tartibga solinadigan faylning nomi va undagi joriy pozitsiya ko'rsatiladigan holat satri paydo bo'ladi.Faylning oxiriga o'tish uchun kombinatsiyasini bosishingiz kerak. Agar faylda ma'lum bir satrga o'tishingiz kerak bo'lsa, " Shift+G> string№ni bosing, masalan, 35 satriga o'tish uchun:<3><5>< Shift+G>Faylni qidirish buyruq yordamida amalga oshiriladi/(less-da qidirishga o'xshash). Odatiy bo'lib, qidiruv registrga bog'liq (ya'ni kichik va katta harflar boshqacha hisoblanadi). Buni buyruq bilan o'zgartirishingiz mumkin: set ic. Barcha kerakli o'yinlarni rang bilan ta'kidlash mumkin: set hls.Keyingi matnga kirishdan oldin qidiruvni davom ettirish uchun buyrug'i va matn yuqoriga ko'tarilishi mumkin-.Buyruqlarni kiritish rejimida belgilarni olib tashlash uchun yoki tugmasini bosishingiz kerak va darhol butun qatorni o'chirish uchun – . Agar siz bir vaqtning o'zida bir nechta satrlarni olib tashlashingiz kerak bo'lsa, buyrug'ini kiritmasdan oldin o'chirilgan satrlarni kiritishingiz kerak (masalan: <5dd > 5 satrni, shu jumladan matndan pastga). So'zning oxirigacha barcha belgilarni olib tashlash uchun buyrug'ini va satrning oxirigacha – ni kiritishingiz kerak. Agar siz uni boshlashdan oldin chiziqni olib tashlashingiz kerak bo'lsa, kombinatsiyasidan foydalaning.Tahrirlashni boshlash uchun (matn kiritish) yoki tugmasini bosing. Vimni tahrirlash rejimida belgilarni almashtirish rejimiga o'tkazing,shuningdektugmachasi va oddiy rejimda-. Tahrirlash rejimidan chiqish ni bosish orqali amalga oshirilishi mumkin.Agar tahrir qilish jarayonida xato qilsangiz va amalga oshirilgan harakatlarning qaytarilishini bajarishingiz kerak bo'lsa, unda:-buyruqlarni kiritish rejimiga o'ting;- tugmasini bosing.Amalga oshirilgan operatsiyani qaytarish, shuningdek, belgilar, chiziqlar, so'zlar va satr qismlarini olib tashlash operatsiyalarida ham amal qiladi. Orqaga qaytish uchun (bajarilgan buyruqlarni qaytarish) kombinatsiyasidan foydalaniladi.Olib tashlash operatsiyalarini amalga qachon, uzoq matn bufer joylashtiriladi. Ushbu bufer keyinchalik tahrir qilinadigan matndagi har qanday joyga kiritilishi mumkin. Bu tugmachasini bosish orqali amalga oshiriladi. Kiritilgan matn joriy satrdan keyin joylashtiriladi.So'zning bir qismini o'zgartirish uchun buyrug'i ishlatiladi. Tuzatish kerak bo'lgan so'z ustida turing, tugmasini bosing. Shundan so'ng, kursor pozitsiyasidan boshlangan barcha so'zlar o'chiriladi va Vim tartibga solish rejimiga o'tadi.Buyruq chiziq boshlanishidan tashqari o'chirish buyrug'i bilan bir xil parametrlar bilan ishlatiladi: - so'zning oxirigacha tahrir qiling.-satr oxirigacha tartibga solish.Masalan, raqamlarni qo'llashingiz mumkin:<2cw>-joriy, shu jumladan, ikkinchi so'z oxiriga qadar Edit<5c$>-joriy, shu jumladan, beshinchi qatorga oxirigacha tahrir.Vim sizga almashtirish imkonini beradi::s/mavjud/temir / g – joriy satrda almashtirish:1,20 s/edi/temir/g-1dan 20 gacha bo'lgan satrlarda almashtirish:%s/by/Steel/g – barcha faylda almashtirish:30,100 s / edi/temir / gc – 30-dan 100-ga satrlarni almashtirish va har bir rezolyutsiyani almashtirishni so'rash.Faylni qo'shish uchun (birlashma) buyruq ishlatiladi: r nomi . Ushbu buyruqning bajarilishi natijasida fayl nomi joriy satrdan keyin o'qiladi va kiritiladi.Muharrir bilan ishlashda ko'pincha muharrirdan chiqmasdan qobiq buyrug'ini bajarish kerak bo'ladi. Vim bu imkoniyatni taqdim etadi::!jamoa - "jamoa"buyrug'ini bajarish:!ls-ls buyrug'ini bajarish.Buyruqlarni bajarish vaqtida barcha buyruqlar yangi chaqirilgan buyruq tarjimoni doirasida ishlayotganligini va shuning uchun mavjud tizim muhitini o'zgartirmasligini hisobga olish kerak.buyruqlar bajarilishi natijasida tahrirlovchining ishchi katalogi yoki atrof-muhitning o'zgaruvchilari o'zgarmaydi.Esingizda bo'lsa, yo'g'on ichakdan boshlangan barcha buyruqlar tugmasini bosish bilan tugatilishi kerak.
Do'stlaringiz bilan baham: |
