1-dars. Mavzu: atom tuzilishi. Atom tarkibidagi elektronlarni pog’ona va pog’onachalarda joylashuvi. Darsning maqsadi: Ta’limiy

V Yangi mavzu bayoni

1. 
   l eritmaning tarkibida erigan moddani ekvivalent miqdoriga shu eritmani normal konsentratsiya deyiladi.
   

Normal konsentratsiyani o‘rganishdan oldin, erigan moddani ekvivalent miqdori nima ekanligini va qanday aniqlanishi haqida tushunchaga ega bo‘- lib olishimiz kerak.

Erigan moddani ekvivalent miqdorini (nekv) aniqlash uchun erigan mod­daning massasini (m) erigan moddani ekvivalent massasiga (E) bo‘lishimiz kerak bo‘ladi.

n ekv - erigan moddaning ekvivalent miqdori(g/ ekv); m - erigan moddaningmassasi(g);

E - erigan moddaning ekvivalent massasi (ekv).

1. 
   masala: 24,5 g H2SO4 ni ekvivalent miqdorini (g/ekv) aniqlang.
   

Dastlab H2SO4 ning ekvivalent massasini topib olamiz:

E k-ta- kislotaekvivalent massasi (g);

M k-ta - kislota molyarmassasi (g); n (H) - metallga o‘rnini beraoladigan vodorodlar soni.

Endi ushbu formula asosida H2SO4 ning ekvivalent miqdorini topamiz:

Javob: 0,5 g/ekv

Normal konsentratsiyani (Cn) o‘lchov birligi N (normal)dir. Normal kon- sentratsiyada eritma hajmini l da o‘lchanadi.

Shu formuladan erigan moddaning ekvivalent miqdorini (nekv) aniqlash uchun, eritmani normal konsentratsiyasini (Cn) eritma hajmiga (V) ko‘pay- tirish kerak bo‘ladi. Shu formuladan eritma hajmini (V) aniqlash uchun, erigan modda­ning gramm ekvivalent miqdorini (nekv) eritmani normal konsentratsiyasiga (Cn) bo‘lish kerak.

2. 
   masala: 5 l eritma tarkibida 3 g/ekv HCl bo‘lsa, shu eritmani nor­mal konsentratsiyasini aniqlang.
   

Masalaning yechimi:

Eritmaning hajmi hamda erigan moddaning ekvivalent miqdorini qiymat- laridan foydalanib eritmaning normalligini aniqlaymiz:

3. 
   masala: 5000 g suvga 68,4 g Ba(OH)2 qo‘shilishidan hosil bo‘lgan eritmaning (p=1,267 g/ml) normal konsentratsiyasini (N) aniqlang. Masalaning yechimi:
   

Dastlab, Ba(OH)2 ning ekvivalent massasini topib olamiz:

E _asos - asos ekvivalent massasi M _asos - asos molyar massasi (gr) (g) n - OH guruh soni

5000 g suvda 68,4 g Ba(OH)2 eritilganda 5068,4 g (5000+68,4=5068,4) eritma hosil bo‘ladi.

Eritmaning massasi va zichligining qiymatlari bizga ma’lum, bu ma’lu- motlar yordamida eritmaning hajmini aniqlaymiz:

Demak, biz tayyorlagan eritmaning normal konsentratsiyasi 0,2 N ga teng ekan.

Javob: 0,2 N

4. 
   masala: 9,8 g H2SO4 ning 0,2 N li eritmasining hajmini ( l ) aniqlang. Masalaning yechimi: Dastlab H2SO4 ning ekvivalent massasini topib ola- miz: Endi H2SO4 massasidan foydalanib, uning ekvivalent miqdorini topamiz:
   

Topilgan ekvivalent miqdorini shu eritmaning normal konsentratsiyasiga bo‘lib, H2SO4 eritmasining hajmini topamizJavob: 1 l