1 бош илмий-методик марказ

2.1. Хорижий давлатлардаги кредит таълим тизимлари.
Ўзбeкистон Рeспубликаси Прeзидeнтининг 2017-йил 7 фeвралдаги
ПФ-4947-сонли Фармони 
билан 
тасдиқланган “2017-2021-йилларда 
Ўзбeкистон Рeспубликасини ривожлантиришнинг бeшта устувор йўналиши 
бўйича Ҳаракатлар Стратегияси”да миллий кадрларнинг рақобатбардошлиги 
ва умумжаҳон амалиётига асосланган олий таълим миллий тизимининг сифати 
ошишига, Болоня жараёни иштирокчи-мамлакатлари дипломларини ўзаро тан 
олишга, ўқитувчи ва талабалар билан алмашув дастурларини амалга 
оширишга кўмаклашувчи 1999-йил 19-июндаги Болонья дeкларациясига 
қўшилиш масаласини кўриб чиқиш белгилаб қўйилган. 
Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2019 йил 8 октябрдаги
ПФ-5847-сон Фармони билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси Олий 
таълим тизимини 2030 йилгача ривожлантириш концепцияси”да олий таълим 
жараёнларига рақамли технологиялар ва замонавий ўқитиш усулларни жорий 
этиш, ёшларни илмий фаолиятга кенг жалб этиш, коррупцияга қарши 
курашиш, муҳандислик-техник таълим йўналишларида таҳсил олаётган 
талабалар улушини ошириш, кредит-модуль тизимини жорий этиш, ўқув 
режаларида амалий кўникмаларни оширишга қаратилган мутахассислик 
фанлари бўйича амалий машғулотлар улушини ошириш бўйича аниқ 

---

61 
БОШ ИЛМИЙ-МЕТОДИК МАРКАЗ 
вазифалар белгилаб берилган. 
Ўзбекистон Республикаси Президенти Ш.М. Мирзиёевнинг 2020 йил
24 январдаги Олий Мажлисга йўллаган мурожаатномасида 2020 йилга “Илм, 
маърифат ва рақамли иқтисодиётни ривожлантириш йили” деб ном 
беришнинг таклиф этилиши, мактаб битирувчиларини олий таълим билан 
қамраб олиш даражасини босқичма-босқич ошириб бориш, таълим 
йўналишлари ва ўқитиладиган фанларни қайта кўриб чиқиш, мутахассисликка 
алоқаси бўлмаган фанлар сонини 2 баробар қисқартириш, олий таълимда ўқув 
жараёни кредит-модуль тизимига ўтказиш, қатор олий таълим муассасаларини 
ўзини ўзи молиявий таъминлашга ўтказиш, таълим соҳасини тўлиқ 
рақамлаштириш, давлат-ҳусусий шериклик механизмларини таълим соҳасига 
ҳам кенг татбиқ этиш масалалари шу куннинг долзарб масалалари эканлиги 
таъкидлаб ўтилган. 
Ушбу мурожаатномада биринчи ўринга халқнинг билим даражасини 
ошириш масаласи қўйилган, бу эса миллатнинг рақобатбардошлигини 
белгиловчи омил ҳисобланади. Шу сабабли, табиийки, ушбу ҳужжатда 
замонавий талаблар ва жаҳон стандартларига жавоб берадиган миллий таълим 
тизимини яратиш муаммосининг элементлари ҳам ўз аксини топган. 
1999 йилда 29 та давлат томонидан Болоньяда ягона таълим муҳитини 
яратиш жараёнида иштирок этиш ҳақидаги Декларация имзоланди. Унинг 
мақсади таққосланадиган даражалар тизимини қабул қилиш, академик ва 
касбий тан олишни енгиллаштириш ва битирувчиларнинг ишга жойлашиш 
имкониятларини таъминлашга қаратилди. Болонья жараёни барча давлатлар 
учун очиқ бўлиб, бугунги кунга келиб иштирокчи давлатлар сони 50 га 
яқинлашиб қолди. 
Болонья декларациясини имзолаган барча давлатлар олий таълимнинг 
икки босқичли (бакалавриат – 3-4 йил, магистратура – 1-2 йил) тизимига 
ўтишган. Олий таълимдан кейин доктор (3-4 йил) даражасини олишга имкон 
яратилади. 
Хорижда ECTS (European Credit Transfer System) тизими таълим 
тизимининг муҳим таркибий қисми ҳисобланади. Ҳар бир ўқув фанига юклама 
ҳажмидан, келгусидаги касбий фаолияти учун муҳимлигидан келиб чиқиб 
кредит бали белгиланади. Талаба ҳар бир фанни муваффақиятли ўзлаштирган 
тақдирда белгиланган кредитларни олади ва бу кредитлар йиғиндиси унга мос 
бўлган бакалавр ёки магистрлик даражасини олишга имкон беради. 
Хўш, кредит-модуль тизими нимани назарда тутади? Бугунги кунда 
таълим дастурларини амалга ошириш учун дунё тажрибасида кредит тизими 
деб номланган амалиётдан кенг фойдаланилади. Кредит тизими ўз ичига 

---