1-боб. СоғЛИҚни сақлаш тизимидаги ахборот технологиялари бериш

2.4. Тиббий жараёнларни бошқариш муаммолари.
Даволаш жараёнларини бошқариш тизимлари беморни турли омилларга (доривор, жисмоний) дозалаш, унинг функционал ҳолатини баҳолаш ва терапевтик таъсирни оптималлаштириш учун этарли таъсир қилиш параметрларини танлаш учун мўлжалланган.
Автоматлаштирилган интенсив терапия тизимлари терапевтик мақсадларда тананинг ҳолатини назорат қилиш, уни нормализация қилиш, беморнинг органлари ва физиологик тизимларини қайта тиклаш ва оддий диапазонда сақлаш учун мўлжалланган тизимлардир. Юқори парваришлаш тизимлари 2 та синфга бўлинади: дастурларни бошқариш тизимлари ва ёпиқ назорат тизимлари.
Дастурий таъминотни бошқариш тизимлари (терапевтик таъсирларни амалга ошириш учун тизимлар): компьютер ускуналари билан жиҳозланган турли хил физиотерапевтик ускуналар, дориларни инфуз қилиш учун асбоблар, ўпкаларни сунъий вентиляция қилиш учун ускуналар ва нафас олиш анестезияси, kardiopulmonarum bypass.
Реанимация тизимининг структуравий тузилмалари мураккаб аппарат-дастурий комплекслар бўлиб, улар мониторинг вазифаларини бирлаштиради, беморнинг ҳолатини баҳолаш ва даволашнинг терапевтик таъсирини ривожлантиради. Biofeedback тизимлари беморга ички органларнинг фаолияти тўғрисида долзарб маълумотларни тақдим этиш учун мўлжалланган, бунда беморга онгли патология тури орқали терапевтик таъсир кўрсатиши мумкин.
Терапевтик эффектларнинг умумий схемаси 2.5-расмда кўрсатилади.
Қуйидаги воситалар қўлланилади:
- таъсир манбаи - турли жисмоний омилларни келтирадиган қурилма: электр, магнит,
электромагнит нурланиш, термал, ультратовуш, ионлаштирувчи нурланиш;
- таъсир этувчи восита - беморга физик таъсирларни этказадиган қурилма элементлари: электродлар, сенсорлар, индукторлар, эмитрлар;
- назорат бирлиги - экспозициянинг иш турини тартибга солиш ва танлаш учун қурилма: амплитуда, частотани, кучни созлаш, даволаш омилининг таъсир қилиш муддатини танлаш;
- компьютерни йиғиш, кучайтириш ва инсоннинг асосий физиологик характеристикаларини: ЭКГ, ЭЕГ, босим, ҳарорат, нафас олиш, юрак уриш;
- компьютер ёки назоратчи тананинг функционал ҳолатига оид маълумотлар ёки тананинг алоҳида органлари ва тизимлари ҳақида ишлайди ва уни иштирок этувчи шифокор томонидан белгиланган параметрлар билан солиштиради.

Рис.2.5. Терапевтик таъсирнинг умумий схемаси

Махсус диспенсерлар ёрдамида киритилган ёки томизувчиларнинг таркибига қўшилган дори-дармонлар ҳам таъсир қилувчи омиллар сифатида хизмат қилиши мумкин. Бундай тизимлар анестезиология, реанимация ва қон шакарини тартибга солиш учун ишлатилиши мумкин.

Баъзи қурилмаларда бемор ўзини ички орган ҳолати ҳақида маълумот билан таъминлайдиган ва беморнинг ўз фаолиятини (biofeedback) нормал ҳаракатга эришиш учун интилишга интилаётган фикрлаш элементи вазифасини бажаради. Хастага сигнал сифатида сигналлар (тарозилар, рақамлар, тасвирлар, видеолар), ўйинлар (2Д ва 3Д), tactile (электр стимуляция), аудитория (аудио товуш, овозли хабар, кетма-кет овоз генератори) тақдим этилиши мумкин.