1-bob. Sifatli dasturiy tizimlarning asoslari

БИБЛИОГРАФИЧЕСКИЙ СПИСОК
1. ГОСТ 28806-90 «КАЧЕСТВО ПРОГРАММНЫХ СРЕДСТВ. Термины и определения (Software quality. Terms and definitions)». 2. ГОСТ 28195-89 «ОЦЕНКА КАЧЕСТВА ПРОГРАММНЫХ СРЕДСТВ.
Общие положения (Quality control of software systems. General principles)». 3. ГОСТ Р ИСО/МЭС 25010-2015. Информационные технологии СИСТЕМНАЯ И ПРОГРАММНАЯ ИНЖЕНЕРИЯ. Требования и оценка качества систем и программного обеспечения (SQuaRE).
Модели качества систем и программных продуктов. (Information technology. Systems and software engineering. Systems and software Quality Requirements and Evaluation (SQuaRE). System and software. 4. Основные факторы качества ПС [Электронный ресурс]. – Режим
доступа: http://www.protesting.ru/qa/quality.html (дата обращения
28.08.2017).
5. Генельт, А. Е. Управление качеством разработки ПО : учебно- методическое пособие / А. Е. Генельт. – Санкт-Петербург : Изд-во ИТМО, 2007. – 187 с. 6. Software quality attributes and trade-offs. Editors: Lars Lundberg, Michael Mattsson, Claes Wohlin, Blekinge Institute of Technology, 2005. 7. Жарко, Е. Ф. Сравнение моделей качества программного обеспечения: аналитический подход // Труды XII Всероссийского совещания по проблемам управления (ВСПУ-2014). – Москва : ИПУ РАН. – 2014. – С. 4585-4594.
8. Черников, Б. В. Управление качеством программного обеспечения : учебник / Б. В. Черников. – Москва : ИД «ФОРУМ»: ИНФРА-М, 2012. – 240 с.
63
9. Технология разработки программного обеспечения : конспект лекций / сост. И. И. Савенко. – Томск : Изд-во Томского политехнического университета, 2014. – 67 с. 10. ГОСТ Р ИСО/МЭС 25021-2014.
11. Бураков, В. В. Управление качеством программных средств / В. В.
Бураков. – Санкт-Петербургский государственный университет аэрокосмического приборостроения. – 2009. – 287 с. 12. Chrissis, M. B. CMMI: Guidelines for Process Integration and Product Improvement / M. B. Chrissis, M. Konrad. – Addison-Wesley. – 2003. 13. Колтунова, Е. Выбор методов, моделей и стандартов управления разработкой программного обеспечения : дис. ... канд. эконом. наук. – Санкт-Петербург : Питер, 2007. – Режим доступа:
http://www.koltunova.com/wp-content/uploads/2015/02/Kate-DISS2.pdf
(дата обращения 24.08.2017). 14. Krebs, J. Agile Portfolio Management. Microsoft Press, Redmond, Washington, 2009. 15. Адлер, Ю. П. Контрольные карты Шухарта в России и за рубежом.
ЧАСТЬ 1 / Ю. П. Адлер, О. В. Максимова, В. Л. Шпер // Стандарты и качество. – №7. – 2011. – С. 82-87. 16. Ефимов, В. В. Основы обеспечения качества : учебное пособие / В. В.
Ефимов, М. В. Самсонова. – Ульяновск, УлГТУ. – 2008. 17. Грекул, В. и др. Методические основы управления ИТ-проектами [Электронный ресурс]. – Режим доступа:
http://www.intuit.ru/studies/courses/646/502/lecture/11395 (дата
обращения 28.08.2017). 18. Липаев, В. В. Проектирование и производство сложных заказных программных продуктов / В.В. Липаев. – Москва : СИНТЕГ, 2011.
64
19. Орлик, С. Введение в программную инженерию и управление жизненным циклом ПО. Программная инженерия. Качество программного обеспечения. 2004-2005. [Электронный ресурс]. –
Режим доступа: http://msk.software-testing.ru/files/se/3-10-
software_engineering_quality.pdf (дата обращения 28.08.2017). 20. Вольфсон, Б. Гибкое управление проектами и продуктами / Б. Вольф- сон. – Санкт-Петербург : Питер, 2014. – Режим доступа:
http://loveread.me/view_global.php?id=51822 (дата обращения
28.08.2017).
1-ILOVA
Dasturiy ta'minot muhandisligi uchun axloq kodeksi va professional amaliyotning asosiy qoidalari Hozirgi vaqtda dasturiy ta'minot muhandisligi uchun axloqiy va professional amaliyotlar kodeksida (IEEE-CS / ACM Software Engineering Etika kodeksi va Professional amaliyotlar), ACM, IEEE va CS (British Computer Society) kabi professional uyushmalar tomonidan ishlab chiqilgan.
Axloq kodeksining asosiy qoidalari va dasturiy ta'minot muhandisligi kasbiy amaliyoti:
1. Dasturiy ta'minot muhandislari jamoat manfaatlarini ko'zlab harakat qiladilar.
2. Dasturiy ta'minot muhandislari mijozlar va ish beruvchining manfaatlaridan kelib chiqib, jamoat manfaatlariga muvofiq harakat qiladilar.
3. Dasturiy ta'minot muhandislari o'z mahsulotlari va modifikatsiyalari eng yuqori professional standartlarga javob berishini ta'minlaydi. 4. Dasturiy ta'minot muhandislari o'zlarining ekspert xulosalarida halollik va mustaqillikka intiladilar.
5. Menejerlar va dasturiy ta'minot muhandislari rahbarlari dasturiy ta'minotni ishlab chiqish va texnik xizmat ko'rsatishni boshqarishda axloqiy yondashuvni boshqaradilar, shuningdek, ushbu yondashuvni ilgari suradilar va rivojlantiradilar.
6. Dasturiy ta'minot muhandislari o'z kasbining halolligi va obro'sini jamoat manfaatlariga mos keladigan tarzda yaxshilaydi.
7. Dasturiy ta'minot muhandislari o'z hamkasblari bilan halol bo'lishadi va ularni har tomonlama qo'llab-quvvatlaydilar.
8. Dasturiy ta'minot muhandislari butun umri davomida o'z kasbining amaliyotini o'rganadilar va o'z kasbining amaliyotiga axloqiy yondashuvni targ'ib qiladilar.
2-ILOVA
Dasturiy ta'minot sifati omillariga misollar
Aniqlik. PSning maqsadi dasturning o'zi va hujjatlardan aniq bo'lishi kerak.
To'liqlik. OTning barcha kerakli qismlari taqdim etilishi va to'liq amalga oshirilishi kerak.
qisqalik. Ortiqcha, takroriy ma'lumotlar yo'q. Kodning takrorlanuvchi qismlarini aylantirish kerak. Xuddi shu narsa hujjatlar uchun ham amal qiladi.
Portativlik. PSni boshqa muhitga moslashtirish qulayligi: boshqa arxitektura, platforma, operatsion tizim yoki uning versiyasi.
Muvofiqlik. Dastur va hujjatlar davomida bir xil konventsiyalar, formatlar va konventsiyalardan foydalanish kerak.
Saqlash imkoniyati. Dasturni yangi talablarga javob berish uchun o'zgartirish qanchalik qiyin? Bu talab, shuningdek, dastur yaxshi hujjatlashtirilgan bo'lishi, juda chalkash bo'lmasligi va resurslardan foydalanish (xotira, protsessor) o'sishi uchun joy bo'lishi kerakligini belgilaydi.
Sinovga yaroqlilik. Dastur qabul qilish testini tekshirishga imkon beradimi, ishlashni o'lchash qobiliyati qo'llab-quvvatlanadimi?
Foydalanish qulayligi. Dasturdan foydalanishning soddaligi va qulayligi. Bu talab birinchi navbatda foydalanuvchi interfeysiga tegishli.
Ishonchlilik. Dasturlarning ishlashida nosozliklar va nosozliklarning yo'qligi, shuningdek, nuqsonlar va xatolarni tuzatish qulayligi.
Samaradorlik. Dastur o'z vazifalarini bajarishda resurslarga (xotira, protsessor) qanchalik oqilona munosabatda bo'ladi.
3-ILOVA
Tijorat veb-xizmati loyihasi uchun variantlar sifatini baholashga misol
Muammoni shakllantirish.
Berilgan: Tijorat veb-xizmati loyihasi uchun oltita variant va bitta prototip. Uchta sifat omilidan (“foydalanish imkoniyati”, sayt navigatsiyasi, triggerlarning mavjudligi va sifati) foydalanib, tijorat veb-xizmati loyihasi variantlarini bir-biri bilan va prototipga nisbatan solishtiring.
O'rganilgan veb-xizmatlar:
Kypi - prototip,
Tijorat veb-xizmati loyihasi variantlari: 1. Wild.ru 2. Bond.ru 3. Q.com 4. zuzu.com 5. ladno.com 6. moda.ru
Veb-xizmatlarning ko'rib chiqilgan sifat omillari:
1. Foydalanish imkoniyati
"Foydalanish qulayligi" atamasi "ergonomika", "foydalanish qulayligi", "do'stlik" tushunchalarining sinonimi sifatida qo'llanila boshlandi, shuning uchun saytdan foydalanish qulayligi haqida gap ketganda, u saytdan foydalanishning qulayligi va qulayligini anglatadi.
Ushbu ko'rsatkichning ahamiyatini quyidagicha izohlash mumkin:  Reklama xarajatlarining bir xil darajasida foydalanish qulayligi yuqori bo'lgan sayt uchun mijozlar oqimi ko'proq bo'ladi, shuning uchun sayt orqali aloqa qilish narxi past bo'ladi.
Davomli ilova. 3
 Saytda foydalanuvchi qulayligini oshirish mijozlarning kompaniyaga sodiqligini oshirishga olib keladi, shuning uchun mijozlar qulay saytlarga ega kompaniyalarda yaxshiroq.  Qulayroq saytga ega kompaniya menejerlar va call-markazdagi yukni (demak, xarajatlarni) kamaytiradi, chunki mijozlar o‘z savollariga saytda javob topadilar.
Hozir ham internet mijozlarni jalb qilish usullaridan biri bo‘lgan kompaniyalar uchun saytdan foydalanishning yuqori darajasi raqobatdosh ustunlik sifatida ko‘rib chiqilishi mumkin.
2. Saytda navigatsiya
Sayt navigatsiya tizimi - bu aniq ma'lumotlarni qidirish uchun sayt bo'limlari bo'ylab harakatlanish uchun yaratilgan giperhavolalar to'plami.
Sayt navigatsiyasi oson bo'lishi kerak. Saytda yo'qolgan yoki chalkash o'tishlar tufayli kerakli ma'lumotlarni topa olmagan har qanday foydalanuvchi shunchaki raqobatchilarga boradi. Shuning uchun vakolatli navigatsiya sayt qulayligining asosiy mezoni hisoblanadi.
3. Triggerlarning mavjudligi va sifati
Sotish triggeri - bu "trigger" tamoyili asosida ishlaydigan marketing majmuasi. Boshqacha qilib aytganda, biz foydalanuvchini muayyan harakatlarni bajarishga undaydigan motivatsion usullar haqida gapiramiz. Trigger nutqning burilishlari bo'lishi mumkin - mahsulotni sotib oling, xizmatga buyurtma bering, kanal / pochta ro'yxatiga obuna bo'ling.
Natijada, bunday aylanmalardan foydalanish savdo darajasini, shuningdek, umuman portalning samaradorligini sezilarli darajada oshiradi.
Triggerlarga quyidagilar kiradi:  Barcha turdagi rag'batlantiruvchi mukofotlar, diplomlar va boshqalar.  Xarid qilingan tovarlarni almashtirish, sarflangan mablag'larni qaytarish yoki sug'urta qilishni tashkil qilish imkoniyati.  Mahsulot yoki xizmat haqida ma'lumot beruvchi va batafsil sharhlar.  Likelar, repostlar yoki sharhlar.
Davomli ilova. 3
Sifat omillarini mezonlar bo'yicha batafsil tavsiflash:
1. Foydalanish imkoniyati
 Ko‘zi ojiz odamlar uchun moslashish Ko‘zi ojiz odamlar uchun dastlab shriftlarni, piktogrammalarni kattalashtirish yoki nisbatan kattalashtirish imkoniyatiga ega bo‘lishlari muhim, chunki katta tanlovda odamlar o‘qish qiyin bo‘lgan matnni o‘tkazib yuborishni afzal ko‘radilar.
 Informatsion interfeys Foydalanuvchilar yaxshi tashkil etilgan ma’lumotlarga ega veb-saytlarni yoqtirishadi. Ko'pchilik Internetda biror narsa qidirayotgan odamlarning vaqti cheklangan. Ular uchun eng muhimi, qiziqarli ma'lumotlarni imkon qadar tezroq topishdir. Ular eng muhim ma'lumotlar oson topiladigan saytlarni afzal ko'radilar va agar navigatsiya saytning turli bo'limlari bo'ylab harakat qilishni tez va oson qilsa, ularga yoqadi.
 Umumiy qoniqish Sayt ma'lum xususiyatlar bo'yicha yuqori ball olishi mumkin, lekin saytning umumiy taassurotlari unchalik yuqori bo'lmasligi mumkin.
 Brauzerning mosligi Tanlash uchun turli xil brauzerlar mavjud bo'lsa, sayt barcha brauzerlarda bo'lmasa-da, lekin hech bo'lmaganda eng mashhurlarida to'g'ri ko'rsatilishi muhimdir.
2. Saytda navigatsiya
 Buyurtmani bajarish qulayligi Ko'rib chiqilayotgan resurslarning asosiy maqsadi kiyim-kechaklarni onlayn xarid qilishdir, shuning uchun "Buyurtma" asosiy funktsiya deb hisoblanishi va uni qanchalik oson va tez bajarishi foydalanuvchi uchun belgilovchi xususiyatga aylanishi mumkin.
Davomli ilova. 3
 Sotuvdagi narsalarni topish va ularga o‘tish oson Ko‘pchilik sotuvdagi narsalarni saqlash va tanlashni afzal ko‘radi va odamlar joriy sotuvdagi mahsulotlarning to‘liq assortimentini qanchalik tez ko‘rsa, ularning onlayn-do‘kon tajribasi shunchalik yaxshi bo‘ladi.
 Ro'yxatdan o'tish va shaxsiy hisobga o'tish qulayligi Shaxsiy ma'lumotlarni kiritish, ro'yxatdan o'tkazish va to'ldirish, ularni tahrirlashning murakkabligi resursdan foydalanishni rad etish uchun hal qiluvchi omil bo'lishi mumkin.
 Mahsulotlar katalogi tuzilmasi Mahsulotlar katalogining malakali va tushunarli tashkil etilishi foydalanuvchilarga kerakli mahsulotni tez va oson topish va keyinchalik unga buyurtma berish imkonini beradi, bu esa internet-do‘kon uchun foydalanuvchining asosiy harakatidir.
3. Triggerlarning mavjudligi va sifati
 Tovarni almashtirish/qaytarish imkoniyati Ko‘pincha buyurtma qilingan tovarlar kutilgan sifatdan past bo‘ladi yoki kiyim va poyafzal haqida gapiradigan bo‘lsak, noto‘g‘ri o‘lcham. Agar foydalanuvchilar buyurtma muvaffaqiyatsizlikka uchragan taqdirda, mahsulotni qaytarib berish yoki mosroq mahsulotga almashtirish mumkinligini bilsalar, ular o'z mablag'larini xavf ostiga qo'ymagani uchun buyurtma berish va qimmatroq mahsulotlarni tanlashda jasoratli bo'lishadi.
 Qayta aloqa tizimining sifati Qayta aloqa tizimining sifati, birinchi navbatda, uning printsipial jihatdan mavjudligini, shuningdek, qayta aloqa makonini tashkil etishni va olingan mahsulot haqidagi taassurotlaringizni tavsiflash uchun ma'lum qayta aloqa parametrlarini to'ldirish qobiliyatini o'z ichiga oladi. imkon qadar to'liq.
Davomli ilova. 3
 Fikr-mulohazalarning mavjudligi (shu jumladan sharhlarda) Sayt administratoriga savol berish qobiliyati muhim, chunki ko'pchilik mahsulot parametrlari va tovarlarga buyurtma berish va qabul qilish bilan bog'liq boshqa masalalar bo'yicha maslahatga muhtoj.
 Triggerlarning paydo bo'lish chastotasi Maslahatlar, yorqin bannerlar paydo bo'lishi foydalanuvchini saytda kechiktirishi mumkin va buning natijasida tovar buyurtmasini bajarish imkoniyati ortadi. Har bir mezon A1-jadvaldagi quyidagi shkala yordamida bir xil nomdagi metrikaga nisbatan baholanadi.
P1-jadval. Baholash shkalasi

A'lo	5
Yaxshi	4
Qoniqarli	3
Qoniqarsiz	2
Yo'qolgan	1

Saytlarning sifatini o'rganish va baho berish uchun ekspert baholash usuli qo'llaniladi.

Ekspert baholash - jarayonlar yoki ob'ektlar parametrlarini bevosita o'lchash, har qanday aniq fanlarni qo'llashni baholashdir, shuning uchun baholash har ikkala mutaxassisning kasbiy tajribasi asosida amalga oshiriladi, keyin ekspert bahosi amalga oshiriladi. individual, va bir necha, keyin ekspert baholash kollektiv bo'ladi.
Hisoblash usuli - nazariy yoki empirik (eksperimental) bilimlardan foydalanadi (veb-sayt tartibining asosiy bilimlari).
Saytlarni tartiblash va variantlarning bir-biri va Kypi prototipi bilan taqqoslaganda raqobatbardoshligi to'g'risida yakuniy xulosa chiqarish uchun vaznli yig'indi ko'rinishidagi yig'ish funktsiyasidan foydalaniladi.
Davomli ilova. 3
To'plam-nazariy strukturaviy-funktsional model:
M = F(X, P),
bu erda X = (A, B, C) - loyiha variantlari sifat ko'rsatkichlari to'plami; A - foydalanish qulayligi; B - navigatsiya; C - triggerlarning sifati.
A = (A1, A2, A3, A4), bu erda
A1 - ko'rish qobiliyati zaif odamlar uchun moslashish;
A2 - interfeysning informativligi;
A3 - umumiy qoniqish;
A4 - brauzer mosligi.
B = (B1, B2, B3, B4),
qayerda
B1 - Buyurtmani bajarish qulayligi;
B2 - sotiladigan narsalarni topish va borish oson;
B3 - ro'yxatga olish va shaxsiy hisobga o'tish qulayligi;
B4 - mahsulot katalogining tuzilishi.
C = (C1, C2, C3, C4),
qayerda
C1 - Tovarlarni almashtirish/qaytarish imkoniyati;
C2 - qayta aloqa tizimining sifati;
C3 - fikr-mulohazalarning mavjudligi (shu jumladan sharhlarda);
C4 - Triggerlarning paydo bo'lish chastotasi.
P o'zgaruvchisi prototip uchun yuqoridagi sifat xususiyatlarini tavsiflaydi.
F o'zgaruvchisi og'irlikdagi yig'indi ko'rinishidagi agregatsiya funktsiyasidir. Ushbu funktsiyadagi og'irliklar mutaxassis tomonidan tanlangan va A2-jadvalda keltirilgan.
Jadval P2. Sifat omillarining og'irligi

Xarakterli	Og'irligi	tavsif
Foydalanish imkoniyati	0,5	Avval sayt qoniqishini tavsiflaydi va shuning uchun eng yuqori vaznga ega
Navigatsiya	0.3	Asosiy funktsiyalarni bajarish qulayligini ta'riflaydi, shuning uchun u ham yuqori vaznga ega
Triggerlar	0,2	Foydalanuvchini kechiktirishi mumkin bo'lgan, ammo resursning asosiy vazifasini bajarmaydigan saytning xususiyatlarini tavsiflaydi

Sharhlar bilan veb-xizmatlarni baholash natijalari taqdim etiladi

quyida.

1.