1-bob. Moliyaviy tahlil fanining nazariy asoslari

MOLIYAVIY TAHLIL FANINING NAZARIY ASOSLARI

REJA

1 Tahlilning zamonaviy boshqaruvdagi roli, o‘rni va

ahamiyati.

2 Moliyaviy tahiil fanining predmeti, obyekti, maqsadi,

vazifalari, prinsiplari.

3 Moliyaviy tahiil fanining metodi va uning o‘ziga xos

xususiyatlari.

4 Moliyaviy tahiil: ichki moliyaviy tahiil, tashqi moliyaviy

tahiil.

1.Tahlilning zamonaviy boshqaruvdagi roli, o‘rni va ahamiyati.

Iqtisodiyotni globallashuvi, integratsion jarayonlar, innovatsion jadallik va kuchli raqobat muhitidagi talablar hisob-kitoblarga oid fanlar tizimini ham zamonaviy biznes qoidalariga mos tarzda takomillashtirishni talab etmoqda. Negaki, manfaatlar ustuni sifatida tan olingan bozor modeli avvalo, aniq hisob-kitoblar algoritmini, ularni baholashni va chuqur tahliliy yechimlarni talab etadi.

Zamonaviy iqtisodiyot avvalo chuqur tahliliy yechimlar asosida doimo o'zini yangilab boruvchi, tartibga soluvchi va turli tahlikalarga ta’sirchan murakkab tizimga aylanib bormoqda. Xo‘sh iqtisodiyotda, uning makro va mikro ko'lamdagi boshqaruvida tahlilning

roli, o‘mi va ahamiyati nimada?

Makroko’lamda tahlil fan sifatida shakllanmagan. Lekin bu bilan makroko’lamda tahlil amalga oshirilmaydi degani emas. Uning muhim jihatlari boshqa fanlar (iqtisodiyot, makroiqtisodiyot, marketing, statistika va h.k.) doirasida amalga oshiriladi.

Mikroko’lamda esa tahlil oldiga bir qator murakkab vazifalar qo’yiladi va ulami hal etish orqali quyi bo’g‘in hisoblangan xo‘jalik yurituvchi subyektlarning moliya xo‘jalik faoliyatining tashxisi qo‘yiladi.

Xo’jalik yurituvchi subyektlar faoliyatini o ‘rganish va tahlil etish

orqali ularning samarali faoliyatini yo’lga qo‘yish va uni o‘stirish

imkoniyatlarini baholashda, korxona ishlab chiqarish, tijorat va moliya

faoliyatidan moliyaviy resurslarning kirimiga va ulardan moliyaviy

holatni o‘stirishda foydalanish darajalariga, raqobatdoshlik, moliyaviy

natijalarni kutilishini prognozlash va iqtisodiy rentabellikni xo‘jalik

faoliyatining real imkoniyatlaridan kelib chiqqan holda oshirishning

Yo’llarini belgilashga, moliyaviy resurslardan yanada samarali

foydalanishning chora-tadbirlarini belgilashga ahamiyat qaratiladi.

Bugungi kun iqtisodiyoti xo‘jalik subyektlari oldiga texniktexnologik

taraqqiyotga, ilm fanga asoslangan iqtisodiyotni yo’lga

qo‘yishga undamoqda. Bu esa o‘z navbatida boshqaruvchilardan

samarali faoliyat shakllarini yo‘lga qo‘yishni, tadbirkorlikni

faollashtirishni, individuallik va namunaviylikni kuchaytirishni talab

etadi. Bu vazifalarning birontasini iqtisodiy, moliyaviy tahlilsiz amalga

oshirib bo’lmaydi. Bu borada avvalo, boshqaruvning o’zini ham

takomillashtirish masalasiga alohida ahamiyat qaratish lozim.