|
1-5 Mintsbergning boshqaruvchi rollari
SHAXSLARARO ROLLARI
Bosh figura
Etakchi
Aloqa
AXBOROT ROLLARI
Monitor
Tarqatuvchi
Matbuotchi
QARORLAR ROLLARI
Tadbirkor
Bezovta qiluvchi (Disturbance handler)
Resurslarni taqsimlovchi
Muzokarachi
Manba: Mintzberg asosida, Genri, Boshqaruv ishining tabiati, 1-nashr, © 1973 yil.
Menejerga qanday ko'nikma va malakalar kerak?
Menejerlar nima qilishini tavsiflash uchun biz ko'rib chiqmoqchi bo'lgan yakuniy yondashuv - bu boshqaruvda zarur bo'lgan ko'nikma va malakalarni ko'rib chiqish. Dell Inc. menejment ko'nikmalarining muhimligini tushunadigan kompaniyadir. Uning birinchi darajali menejerlari besh kunlik intensiv o'quv dasturidan o'tadilar. Kompaniyaning ta'lim va rivojlanish bo'yicha direktorlaridan biri bu "o'zlarining oldingi xodimlari bilan mustahkam aloqa o'rnatishi mumkin bo'lgan etakchilarni" rivojlantirishning eng yaxshi usuli deb hisobladi. Nazoratchilar malaka oshirishdan nimani o'rgandilar? Aytib o'tilgan ba'zi narsalar, qanday qilib samaraliroq muloqot qilish va ishchi bilan muammoni muhokama qilishda shoshilinch xulosa chiqarishdan qochishni o'z ichiga oladi. Menejment bo'yicha tadqiqotchi Robert L. Katz va boshqalar menejerlar boshqaruvda to'rtta muhim boshqaruv ko'nikmalariga ega bo'lishlari va ulardan foydalanishlari kerakligini taklif qilishdi.
Kontseptual ko'nikmalar - menejerlar murakkab vaziyatlarni tahlil qilish va tashxis qo’yish uchun foydalanadigan ko'nikmalar.
Ular menejerlarga narsalar qanday bir biriga mos kelishini ko'rishga yordam beradi va to'g'ri qarorlar qabul qilishni osonlashtiradi. Shaxslararo ko'nikmalar - bu individual va guruhlarda boshqa odamlar bilan yaxshi ishlash qobiliyatidir. Menejerlar ishlarni boshqa odamlar bilan va ular orqali bajaradilar, ular muloqot qilish, rag'batlantirish, maslahat berish va vakolat berish uchun yaxshi shaxslararo ko'nikmalarga ega bo'lishi kerak. Bundan tashqari, barcha menejerlar texnik ko'nikmalarga muhtoj bo'lib, ular ish vazifalarini bajarish uchun zarur bo'lgan ish uchun maxsus bilim va texnikadir. Bu qobiliyatlar maxsus bilim yoki tajribaga asoslanadi. Yuqori darajadagi menejerlar uchun bu qobiliyatlar odatda sanoatni bilish va tashkilot jarayonlari va mahsulotlari haqida umumiy tushuncha bilan bog'liq. O'rta va quyi darajadagi menejerlar uchun bu qobiliyatlar ular ishlayotgan sohalarda talab qilinadigan maxsus bilimlar bilan bog'liq - moliya, inson resurslari, marketing, kompyuter tizimlari, ishlab chiqarish, axborot texnologiyalari va boshqalar. Va nihoyat, menejerlar kuch asosini (a power base) yaratish va to'g'ri aloqalarni o'rnatish uchun siyosiy ko'nikmalarga muhtoj va ulardan foydalanadilar. Tashkilotlar - bu odamlar resurslar uchun kurashadigan siyosiy maydonlardir. Siyosiy ko'nikmalarga ega bo'lgan va undan qanday foydalanishni biladigan menejerlar o'z guruhlari uchun resurslarni olishda yaxshiroq bo'lishadi.
So'nggi yillarda olib borilgan tadqiqotlar menejerlarning tashkilot muvaffaqiyatiga muhim hissa qo'shadigan o'z lavozimlarida zarur bo'lgan ko’nikmalarga qaratilgan. Bunday tadqiqotlardan biri boshqaruvning to'qqizta kompetentsiyasini aniqladi, jumladan: an'anaviy funktsiyalar (qaror qabul qilish, qisqa muddatli rejalashtirish, maqsadlarni belgilash, monitoring, jamoani shakllantirish va boshqalar kabi vazifalarni o'z ichiga olgan); vazifaga yo'naltirilganlik (shoshilinch, yaxshi qaror qiluvchanlik, tashabbus va boshqalar kabi elementlarni o'z ichiga oladi); shaxsiy yo'nalish (shu jumladan, rahm-shafqat, qat'iyatlilik, xushmuomalalik, mijozlarga e'tibor va boshqalar); ishonchlilik (shaxsiy javobgarlik, ishonchlilik, sodiqlik, professionallik va boshqalar kabi jihatlarni o'z ichiga oladi); ochiq fikrlash (tolerantlik, moslashuvchanlik, ijodiy fikrlash va boshqalar kabi elementlarni qamrab olish); chidamlilik va stressni boshqarishni o'z ichiga olgan hissiy nazorat; muloqot (shu jumladan tinglash, og'zaki muloqot, ommaviy taqdimot va boshqalar kabi jihatlar); o'zini va boshqalarni rivojlantirish (shu jumladan, ish faoliyatini baholash, o'z-o'zini rivojlantirish, rivojlanish bo'yicha fikr-mulohazalarni taqdim etish va boshqalar); va kasbiy qobiliyat va e’tiborlilik (texnik bilim, sifat va miqdorga e’tibor qaratish, moliyaviy diqqatlilik va boshqalar kabi jihatlarni o'z ichiga oladi). Ushbu vakolatlar ro'yxatidan ko'rinib turibdiki, menejerning ishi juda keng va xilma-xildir.
Nihoyat, 8600 ga yaqin menejerlarning ishini o'rgangan yaqinda o'tkazilgan tadqiqot shuni ko'rsatdiki, bu menejerlar qilgan ishlarni uchta kompetentsiya toifasiga bo'lish mumkin: kontseptual, shaxslararo va texnik/ma'muriy. Ko'rib turganingizdek, ushbu tadqiqot natijalari Katz va boshqalar tomonidan aniqlangan boshqaruv qobiliyatlari ro'yxatiga mos keladi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
