1-bob menejerlar va menejment

1-BOB
MENEJERLAR VA MENEJMENT
1.1. MENEJERLAR KIMLAR VA ULAR QAYERDA ISHLAYDI?
1.2. MENEJMENT NIMA?
1.3. MENEJERLAR NIMA QILADI?
1.4. NIMA UCHUN MENEJMENTNI O‘RGANISH KERAK?
1.5. QAYSI OMILLAR MENEJMENTNI QAYTA SHAKLLANISHIGA VA YANGICHA TALQIN QILINISHIGA SABAB BO’LADI?
Muvaffaqiyatli menejer nima ekanligini ko'rsatadigan yagona universal model yo'q. Bugungi kunda menejerlar 18 yoshdan kichik yoki 80 yoshdan katta bo'lishi mumkin. Ular erkaklar yoki ayollar ham bo'lishi mumkin va ularni barcha sohalarda va barcha mamlakatlarda topish mumkin. Ular kichik korxonalar, yirik korporatsiyalar, davlat idoralari, shifoxonalar, muzeylar, maktablar va notijorat korxonalarni boshqaradi. Ba'zilar yuqori darajadagi boshqaruv ishlarini bajaradilar, boshqalari esa o'rta menejerlar yoki birinchi darajali menejerlardir.
Garchi ko'pchilik menejerlar haqiqatan ham dunyoni qutqara oladigan xodimlarni boshqarish bilan shug'ullanmasalar ham, barcha menejerlarning muhim vazifalari bor. Bu kitob ular qilayotgan ishlari haqida. Ushbu bobda biz sizni menejerlar va menejment bilan tanishtiramiz: ular kimlar, ular qayerda ishlaydi, menejment nima, ular nima qiladi va nima uchun menejmentni o'rganishga vaqt sarflashingiz kerak. Va nihoyat, menejmentni qayta shakllantiruvchi va qayta belgilovchi ba'zi omillarni ko'rib chiqish orqali bobni yakunlaymiz.
1.1. MENEJERLAR KIMLAR VA ULAR QAYERDA ISHLAYDI?
Menejerlar tashkilotlarda ishlaydi. Shuning uchun, menejerlar kimligini va ular nima qilishlarini aniqlashdan oldin, biz tashkilot nima ekanligini aniqlashtirishimiz kerak: muayyan maqsadni amalga oshirish uchun odamlarni birlashtirish. Sizning kollejingiz yoki universitetingiz, mahallangizdagi maishiy xizmat ko'rsatish do'koni, futbol jamoasi, Shifoxonalar va Nokia va Nissan kabi global kompaniyalar tashkilot hisoblanadi. Ushbu tashkilotlar uchta umumiy xususiyatga ega. (1–1-rasmlarga qarang.)
Barcha tashkilotlar qanday uchta umumiy xususiyatga ega?
Tashkilotning birinchi xususiyati shundaki, u odatda maqsad yoki maqsadlar to'plamidan borat bo’lgan aniq maqsadga ega. Masalan, Disney kompaniyasi prezidenti va bosh direktori Bob Igerning aytishicha, uning kompaniyasining maqsadi “Merosimizga (legacy) hurmat va innovatsion boʻlish talabini muvozanatda ushlagan holda va odamlarimiz va mahsulotlarimizga rostgo’yligimizni saqlagan holda yuqori sifatli innovatsion kontent va tajribalarni taqdim etish orqali aksiyadorlarimiz uchun eng koʻp qiymat yaratishga eʼtibor qaratish”. Bu maqsadga faqat odamlar bilan erishish mumkin, bu esa tashkilotlarning ikkinchi umumiy xususiyatidir. Tashkilot xodimlari maqsad(lar)ni amalga oshirish uchun qarorlar qabul qiladi va mehnat faoliyati bilan shug'ullanadi.
Nihoyat, uchinchi xususiyat shundaki, barcha tashkilotlar o'z a'zolarining xatti-harakatlarini belgilaydigan va cheklaydigan tizimli tuzilmani ishlab chiqadi. Ushbu tuzilmada qoidalar odamlar qila oladigan yoki qila olmaydigan narsalarni boshqarishi mumkin, ba'zi a'zolar boshqa a'zolarni nazorat qiladi, ishchi guruhlar tuzilishi mumkin yoki tashkilot a'zolari nima qilishlari kerakligini bilishlari uchun ish ta'riflari yaratilishi mumkin.