qarish tizimlari va uni tuzishning tashkiliy shakllari, iqtisodiy m exanizm i
faoliyatining um um iy qonuniyatlari va tam oyillari, boshqaruv tizim iga
t a ’sir usullarini shakllantiradi, boshqaruv apparatining an iq vaziyatlar-
dagi harakatlari va o ‘zini tu tish hollarini u m um lashtiradi. Iqtisodiyotni
boshqarishning nazariy va am aliy tom o n larin i o ‘rganadi. Boshqaruv
nazariyasi boshqaruv faoliyatining qirralarini b u tu n b ir m ajm ua ko‘ri-
nishida, nazariy tah h l va m antiqiy uslub asosida boshqarishning asosiy
qonuniyatlari va usullarini ajratib o ‘rganadi.
B oshqaruvning am aliy to m o n la ri quyidagi an iq vazifalam i hal
etishga: iqtisodiyotning b o zo r m unosabatlariga o ‘tishiga, foyda olishga,
ishlab ch iq arish sam aradorligini oshirish, aholi ijtim oiy him oyasini
kuchaytirishga, kishilar m a ’naviy darajalarini o ‘stirish va boshqalarga
qaratilgandir.
U ning nazariy to m o n la ri ning asosiy vazifalari quyidagilar:
— boshqaruvning nazariy asoslarini o ’rganish;
— b o z o r iqtisodiyoti sh a ro itid a boshq aru v n in g asosiy usullarini
o ‘rganish va am aliyotga tatbiq qilish;
— boshqaruv faoliyati sohasida kasbiy m ah o ra t bilim larini egallash;
— boshqaruv tam oyillari, funksiyalari haqida tu sh u n ch a berish;
— boshqaruv jaray o n id a kom m unikatsiyalar va ulardan foydalanish
k o ‘nikm alarini hosil qilish;
— rahbarlik faoliyati b o ‘yicha kasbiy m ah o rat uslub va m adaniyati
h aq id a bilim berish;
— 0 ‘zbekiston Respublikasi iqtisodiyotida boshqaruv tizim ini o ‘rga-
nish va tahlil qilish;
— xorijiy m am lak atlar tajrib alarin i o ‘rganish, ularn i taqqoslash
asosida o ‘qitish, o ‘rgatish va b.
B oshqarish nazariyasi fani o ‘zining m aqsad, vazifa, funksiyalaridan
kelib chiq ib , boshqa u m um iqtisodiy, g u m an itar, tabiiy, m atem atik
fa n la r b ilan uzviy b o g ‘liqlikda rivojlanadi. F an n in g uslubiy asosini
iqtisodiy nazariya, m enejm ent, b ozor nazariyasi fanlari belgilaydi. B un-
d an tash q ari, sotsiologiya, psixologiya, personalni boshqarish, ekono-
m etrika, ta rm o q iqtisodiyoti kabi fan lar bilan aloqad o rd ir. C hunki
boshqaruv, asosan, kishilarni, jam iyatni boshqarish b o ’lganligi uchun,
m e h n a tn i tashkil etish, ishchi o ’rinlarini, sh art-sh aro itlarin i yaratish,
belgilangan vazifalar bajarilishi yuzasidan nazorat qilish, faoliyat natijalarini
baholashda samaradorlik ko‘rsatkichlarini qo‘llash, qolaversa, boshqaruvda
rahbar psixologiyasi, m adaniyati o'ziga xos uslubga ega bo'lishligini taqozo
etish va u la m i o ‘rganish b o sh q arish nazariyasi fa n in in g y u qorida
ko‘rsatilgan fanlar bilan bog’liqlikda, birgalikda rivojlanishiga asos b o ’ladi.
15
XULOSA
B oshqaruv insonlam i ongli m ehnatga, tadbirkorlikka qiziqtirish,
ishga m as’uliyatliligini nazo rat qilish, ularning bilim va ko‘nikm alari
faoliyatga ijobiy t a ’sir k o ‘rsatishini ta ’m inlash, rag‘batlan tirish n i tashkil
etishdir. Bu fan predm eti h am x o ‘jalik yuritishning barcha b o ‘g ‘inlarida
boshqarishni tashkil etish shakllari, uslublarini ifodalovchi nazariy va
am aliy tam oyillari m ajm uyidan ib o rat. B oshqaruv usullarini puxta
egallagan, qoMlay biladigan rah b ar shu faoliyatni sam arali boshqarishda
nafaqat ishlab chiqarishga, qolaversa, butun iqtisodiyotning rivojlanishga
k a tta ta ’sir k o ‘rsatadi. B ugungi k u n n in g eng m u h im vazifasi, deb
ta ’kidlaydi P rezidentim iz Islom K arim ov, «hayotim izning b archa soha-
larida, ayniqsa, boshqaruvda, respublika m iqyosida, viloyat, tu m an ,
qishloq va m ahallalarni boshqarishda, tarm o q b o ‘g ‘inlarini idora etishda
yan g ich a fikrlaydigan, qiyin d a m la rd a m a s’u liyatni o ‘z zim m asiga
oladigan, hayot bilan h am qadam yurishga qodir, iym oni pok, bilim don,
ishbilarm on odam larn i topish, ularga ishonch bildirishdan iborat».
Do'stlaringiz bilan baham: