1-боб. Бухгалтерия ҳисобининг концепциялари ва тамойиллари

7-8.АСОСИЙ ВОСИТАЛАРНИ ҚАЙТА БАҲОЛАШ
Қуйида компаниянинг қайта баҳолашгача бўлган баланси келтирилган. Қайта баҳолаш коэффициенти 1,5.

	Ҳисоб-варақ рақами	31.12.20хх (қайта баҳо лашдан олдин)	31.12.200хх (қайта баҳолашдан кейин)
АКТИВЛАР
Пул маблағлари		200
ТМЗ		300
Асосий воситалар		10 000
Жамланган амортизация		(2 000)
Асосий воситаларнинг соф қиймати		8000
Жами активлар		8500
МАЖБУРИЯТЛАР
Тўланадиган счётлар		2000
Жами мажбуриятлар		2000
1 ХУСУСИЙ КАПИТАЛ
Устав капитали		5000
Тақсимланмаган фойда		1 500
резерв капитал
Жами хусусий капитал
Жами мажбуриятлар ва хусусий капитал

1. 
   Қайта баҳолашни акс эттириш учун журнал бухгалтерия ўтказмасини беринг.
   

1. 
   Агар тугатиш қийматига эга бўлмаган ускуна беш йил давомида тўғри чизили усул орқали амортизация қилинган бўлса, қайта баҳолашгача ҳар йиллик амортизация суммаси қанча бўлади?
   

2. 
   Қайта баҳолашдан кейин ҳар йиллик амортизация суммасини ҳисобланг.
   
3. 
   Қайта баҳолашдан кейинги таққослама бухгалтерия балансини тузинг.
   

7-9. МОЛИЯВИЙ ЁРИТИШЛАР - АСОСИЙ ВОСИТАЛАР
«Дурадгор» компанияси ўз асосий воситалари тўғрисида қуйидаги ахборотга эга:
счёт рақами қолдиқ, сўмда
0110 235000
0120 485 000
0220 190000
0130 160000
0230 87 000
0150 42000
0250 16000
0140 68000
0240 21 000
Компания ишлаб чиқариш амортизацияни ҳисоблашда асбоб-ускуналари бўйича йишлар йиғиндиси суммаси усулини, офис асбоб-ускуналари ва мебел учун камайиб борувчи қолдиқ усулини. хизмат қилиш муддати 30 йил, тугатиш қиймати 80 000 сўм бўлган бино учун тўғри чизиқли усулини қўллайди. Асбоб-ускунанинг хизмат қилиш муддати тугатиш қийматисиз 10 йилга белгиланган. Офис асбоб-ускуналари ва мебелнинг хизмат қилиш муддати 5 йил. Мебелда тугатиш қиймат йўқ, офис абоб-ускуналарининг тугатиш қиймати 6 000 сўм.

1. 
   «Дурадгор» компанияси асосий воситаларининг соф баланс қиймати қандай?
   

2. 
   «Дурадгор» компанияси асосий воситалари бўйича керакли молиявий ёритишларни тайёрланг.
   

8 - БОБ. НОМОДДИЙ АКТИВЛАРНИНГ ҲИСОБИ
Ушбу мавзуни ўрганиб чиққач, Сиз қуйидагиларни билишингиз лозим:

1. 
   Номоддий активларнинг туркумланиши
   
2. 
   Номоддий активларни сотиб олиш, идентификациялаш ва баҳолашни
   
3. 
   Номоддий активлар бухгалтерия ҳисобининг асосий тамойилларини
   
4. 
   Номоддий активларнинг амортизациясини
   
5. 
   Гудвиллнинг ҳисобини
   
6. 
   Илмий-тадқиқот ва тажриба-конструкторлик ишлари бўйича харажатларни ҳисобга олишни
   
7. 
   Емириладиган активлар бўйича харажатларни ҳисобга олишни
   

1. Номоддий активларнинг туркумланиши.
Номоддий активларнинг бухгалтерия ҳисоби 7-сонли "Номоддий активлар" БХМАга мувофиқ юритилади. Номоддий активлар - бу моддий-ашёвий мазмунга эга бўлмаган, хўжалик юритувчи субъект томонидан хўжалик фаолиятида фойдаланиш ёки бошқариш учун фойдаланиш мақсадида назорат қилинадиган, шуниндек узоқ вақт (бир йилдан кўп) ишлатиш учун мўлжалланган мол-мулк объектларидир. Энг кенг тарқалган номоддий активлар бўлиб лицензиялар, патентлар, муаллифлик ҳуқулари, компьютер дастурий таьминоти, мижозларнинг рўйхати, импорт квоталари, ноу-хаулар, франчайз, савдо маркалари, ташкилий харажатлар, кечиктирилган харажатлар ва гудвиллар ҳисобланади.
Қуйида субъектлар фаолиятида кўп учраб турувчи ва алмаштириш имкониятига эга бўлган номоддий активларнинг тавсифи келтирилган:
Патент - ҳуқуқий тан олинган ва рўйхатдан ўтказилган мутлақ ҳуқуқ. Патент ҳуқуқи унинг эгасига патентга тааллуқли бўлган буюмни, жараённи ёки фаолиятни фойдаланиш. ишлаб чиқариш, сотиш ва назорат қилиш ҳуқуқини беради. Бунда четдан бошқа шахслар бевосита аралаша олмайди.
Саноат дизайнини рўйхатдан ўтказиш. Саноат дизайнини рўйхатдан ўтказиш ишлаб чиқарилаётган буюмнинг шакли. намунаси ёки безакларига нисбатан берилган патентга ўхшашдир. Саноат дизайнини рўйхатдан ўтказишда ташқи кўриниш химоя воситасини бажарса, патент фаолият кўрсатишини химоя қила олади. Масалан, компьютер терминалининг янги дизайни дизайнни рўйхатдан ўтказиш билан химояланади, янги 486-компьютер эса патент билан химояланади.