1. Biologik xilma-xillik kamayib ketishining asosiy sababi? +Inson bilan tabiat o’rtasidagi muvozanatning buzilishi
Download 261,89 Kb. Pdf ko'rish
|
Ekologiya asoslari
|
1.Biologik xilma-xillik kamayib ketishining asosiy sababi? +Inson bilan tabiat o’rtasidagi muvozanatning buzilishi. -Atrof-muhitning ifloslanishi. -Fan va texnikaning rivojlanishi -Yer yuzida aholi sonining ortib borishi.
2.Biologik xilma-xillik qanday fan? +Tirik oranizmlar bilan tashqi muhit o’rtasidagi aloqani o’rganadi. -Ijtimoiy fanlar jumlasiga kiradi -Barchasi to’g’ri. -Biologik fanlardan biri.
3.Ekologik muammolarning xillari: +Mintaqaviy -Mahalliy. -Umumbashariy. -Mintaqaviy.
3.Bioxilma-xillik fanidan eng ko’p foydalaniladigan uslublar: +Kuzatish -Taqqoslash. -Eksperemental -Tasvirlash.
4.O’zbekistonda eng muhim ekologik muammo ? +Orol va Orol bo’yi muammosi -Chuchuk suv muammosi -Cho’llanish jarayonining ortib borishi. -Ozon qaptlamining siyraklanishi.
5.Bioxilma-xillik faniga xissa qo’shgan O’rta Osiyo allomalari:? +Beruniy, Bobur, Ibn Sino -Al-Xorazmiy, Jayxoniy. Ekologiya -Samarqandiy, Navoiy, Forobiy. -Sulton Balxiy, Maxmud Ibn-Vali.
6.O’zbekistonda ekologiya fanining asoschilari: +Korovin, Kashkarov, Zohidov. -Granitov, Zokirov, Zeversov. -Baranov, raykova, Abolin. -Kultiasov, Popov, Korotkov.
7.Ekologiya muhit tushunchasi qanday tushuniladi? +Tevarak atrof. -Jonli tabiat. -Odamning tevarak atrofii. -Jonsiz tabiat
8.Tirik organizmlar tarqalgan asosiy hayot muhitlari: +Suv, tuproq, havo, tirik organizm. -Yer yuzasi, quyosh sistemasi. -Tirik organizmlar, suv -Havo, koinot, tuproq.
9.Hayotni belgilab beruvchi omillar majmui? +Harorat, suv, yorug’lik. -Mineral tuzlar, relyef. -Inson ta’siri. -Relyef, tuproq, suv.
10.Ekologik omil deganda nimani tushunasiz? +Muhitning tirik organizm hayotiga ta’sir etuvchi elementi. -Suv va uning barcha fizik va kimyoviy xususiyatlari. -Havo va uning kimyoviy tarkibi. -Tuproq va uning fizik-kimyoviy xususiyatlari.
11.Abiotik omillar majmui: +Iqlim, tuproq, kimyoviy. -Relyef, zoogen, mikrobiogen. -Tarxiy, kimyoviy, yong’in. -Edafik, fitogen biotik.
12.Biotik omillar majmui: +Fitogen, zoogen, mikrobiogen, mikogen -Orografik, fitogen, zoogen, mikrobiogen. -Mikrobiogen, kimyoviy, edafik. -Tarixiy, mikogen, yong’in, zoogen.
13.Antropogen omil deganda nimani tushunasiz? +Insonning tabiatga ta’siri. -O’simliklarning tabitga ta’siri. -Hayvonlarning tabiatga ta’siri. -Zamburug’larning tabiatga ta’siri.
14.Turning ekologik spekti. +Ekologik valentliklar yig’indisi. -Xar xil muhitlarni egallashi. -Optimum, minimu, pisimum ta’sirlaro. -Turli omillarga talabi. 15.Moslashishining asosiy turlari. +Anatomik, morfologik, fiziologik, xulqiy (xatti-xarakatlari) moslashish. -Kimyoviy fizikaviy moslashish. -Keng va tor doiradagi moslashish. -Xulqiy biokimyoviy, morfologik. -Moslashishining asosiy turlari.
16.Moslashishining darajalari: +Molekulaviy, hujayraviy, organizm, senotik. -Organ, to’qima, xujayra. -Organizm, hujayraviy, organ, to’qima. -To’qima, molekulaviy, hujayraviy
17.Suv havzalarining asosiy ekologik zonalari: +Pelagial, bental. -Litoral, pelagial. -Bental, abissal. -Supralitoral, sublitoral.
18.Gidrobiontlarning ba’zi bir moslashashlari ? +Filtrlash, tovush chiqarish, aks sado, elektr tokidan foydalanish. -Gazli kameralar, statosistlash, aks sado. -Elektr toki ishlab chiqarish, filtrlash, suzish. -Suzish, aks sado, elektr toki ishlab chiqarish.
19.Gidrobiontlarning ba’zi bir moslashashlari +Filtrlash, tovush chiqarish, aks sado, elektr tokidan foydalanish. -Gazli kameralar, statosistlash, aks sado. -Elektr toki ishlab chiqarish, filtrlash, suzish. -Suzish, aks sado, elektr toki ishlab chiqarish.
20.Yantoq o’simligining qurg’oqchil issiq sharoitga moslashishi: +Anatomik, morfologik, fiziologik. -Organim, senotik, fiziologik. -Hujayraviy, biokimyoviy, morfologik. -Fiziologik, morfologik, jamoa.
+Ichish, yugurish, suv manbaini topish. -Suv manbaini topish, ichish, terlash. -Teralsh, morfologik, xulqiy (xatti-xarakat). -Morfologik, fiziologik, xulqiy (xatti-xarakat).
22.Galofitlarning moslashishlari: +Xujayra osmotik bosimi yuqori bo’lishi, suvni kuchli shimishi. -Ishqoriy muhitda yashashi. -Suv ko’p talab etishi. -Sho’rlangan tuproqlarda yashashi
23.Tirik organizmlarni havo muhitiga moslashishi: +Kichik tana, o’simtalar, yuzani ortishi, qanotlarning -Yirik, tana yuzasi kichik, tez uchadigan. -Qanotlarga ega emas, tanasi suyra shaklda. -Terisi shilliq, tanasi bo’lak-bo’laklardan iborat.
24.Hayyovonlar hayotida yorug’likning roli: +Fazoda mo’ljal olish uchun. -Harakatlanish. -Oziqlanish uchun. -Tana xaroratini boshqarish uchun.
25.O’simliklarning hayotiy shakllari: +Daraxt, buta, chala buta, butacha o’t. -Bir, ikki va ko’p yillik o’tlar, -Daraxt, buta, chala buta, butacha. -Chala buta, daraxt, buta, o’t.
+Suzuvchi, qovlovchi, quruqlikda, havoda, daraxtda yashovchilar. -Sakrovchi, yuguruvchi, o’rmalovchi xususiyatga ega bo’lganlar. -Suvda va quruqda yashovchilar. -Tuproqda, suvda yashovchilar, qo’ovlovchi, yuguruvchi xususiyatga ega bo’lganlar.
27.Markaziy osiyo va O’zbekistonda yashovchi o’simliklarning o’ziga xos hayotiy shalkllari: +Efemer, efemeroil, yostiqsimon. -Terrofit va fenerofitlar. -Gemikriptofit va epifitlar. -Epifit va epifillar
28.Populyasiyaning tasnifi: +Panmistik, geografik Klonal, lokal. Geografik, ekologik. -Geografik, ekologik. -Klonal, lokal.
-Panmistik, geografik
29.Populyasiyaning guruxli xususiyatlari: +Soni, zichligi, tug’ilishi, nobud bo’lishi -Gomeostazi dinamikasi -Genetik birligi, ko’payishi. -Morfologik, biologik, xulqiy (xatti-xarakat)
30.Populyasiyaning tuzilmasi: +Jins, fazoviy, yosh -Morfologik, fazoviy, yosh. -Fiziologik, anatomik, jins. -Jins, xulqiy, yosh.
31.Biosfera talimotini qaysi olim yaratgan ? +V.I.Vernadskiy -E.Zyuss -Ch.Darvin -Sh.B.Lamark
32.Populyasiya dinamikasining asosiy ko’rsatkichlari: +Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi. -Immigrasiya emigrasiya, o’sish. -Nobud bo’lish, qurilish, emigrasiya. -Immigrasiya, emigrasiya, o’sish. Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi.
33.Populyasiyaning gomeostazini o’simliklarda namoyon bo’lishi. +Urug’ va mevalarni turli yo’llar bilan tarqatilishi. -Urug’larning to’liq hayotchanlikka ega emasligi. -O’z-o’zidan siyraklashish, vegetativ quvvatini oshirish. -Vegetativ, jinssiz, jinsiy ususllarda ko’payish.
34.Populyasiyaning gomeostazini hayvonlarda namoyon bo’lishi. +O’z bolasini yeb qo’yish -Instinktlar, yalpi ko’chib ketish, -Kimyoviy ta’sir, stress. -Kimyoviy ta’sir, stress. Instinktlar, yalpi ko’chib ketish,
35.Biosenozlarda populyasiyalar sonini boshqaruvchi omillar. +Inversion mexanizmlar. -Modifikasiyalovchi, boshqaruvchi. -Raqobat, kannibalizm.Inversion mexanizmlar. -Raqobat, kannibalizm. Modifikasiyalovchi, boshqaruvchi.
36.Biosenozning tarkibi. +O’simliklar, xayvonlar, bakteriyalar, zamburug’lar. -Daraxtilar, sut emizuvchilar, bakteriyaldar, zamburug’lar. -Viruslar, suv o’tlari, xasharotlar, soda xayvonlar. -Bakteriyalar, baliqlar, daraxtlar, butalar
37.Biotop nima? +Biosenoz va abiotik muhit. -Fitosenoz va biosenoz. -Zoosenoz va mikobiosenoz. -Ekotop va klimatop.
38.Tirik organimzalr o’rtasidagi biotik aloqa munosabatlar. +Ijobiy, salbiy, befarq. -Zararli, befarq. -Foydali, salbiy. -Salbiy, neytral.
39.Kommensalizm turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang? +Arslon va giyena. -Simbioz yashash. -Zamburag’ va suv o’ti. -Allelopatiya.
40.Parazitlik turdagi biotik aloqa munosabatni aniqalng. +Bug’doy va zang zamburug’i. -Suv o’ti va zamburug’. -Beda va tugunak bakteriya. -Arslon va giyena
41.Antibioz turdagi biotik aloqa munosabatni aniqlang. +Isisriq va kasallik to’g’diruvchi virus. -Bo’ri va quyon. -Beda va tugunak bakteriya. -Ot va echki
42.Raqobat turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang. +G’o’za va g’umay. -Beda va tugunak bakteriya. -Suv o’ti va zamburug’. -Qisqichbaqa va aktiniy.
43.Turning ekologik o’rni (ekonisha) nima? +Turning funksional xolati. -Dushmanlarga bo’lgan munosbat. -Turning boshqa organizmlar bilan tutgan o’rni
-Turlarning ozuqa topishi
44.Biosenozning tuzilmasi. +Turlar tarkibi, fazoviy, ekologik. -Zoosenoz, fitosenoz. -Mikosenoz, zoosenoz. -Fitosenoz, biotop.
45.Biosenozda turlarning sifat jihatdan farqalanishi: +Dominat va edifikator. -Dominant va antropofitlar. Subdominant va assektatorlar. -Subdominant va assektatorlar. Dominant va antropofitlar. -Dominat va edifikator.
46.Nurota tog’-yong’oqzor qo’riqxonasi joylashgan orni. +Nurata tizmasining g’arbiy yonbagri; -Nurota tizmasining sharqiy yonbagri; -Nuroya tizmasi; -Zarafshon tizmasi;
47.Biogesenoz qanday tuzilma? +Biosenoz va ekotopdan iborat. -Abiotik muhit va klimatop. -Biotop va ekotizimdan iborat. -Edafotop va biosenoz.
48.Ekotizimning asosiy tarkibi. +Abiotik muhit, produsent, konsusent, redusent. -Tuproq, havo, suv, o’simlik. -Produsent suv, havo, klimatop. -Abiotik muhit, konsumentlar, hayvonlar
49.Ekotizimning qaysi bir tarkibi o’zgaruvchan? +Konsumentlar. -Produsentlar. -Abiotik muhit. -Hayvonlarp.
50.Ozuqa zanjiri va uning turlari. +Sarflash va yemirilish (parchalanish) -Chirindiho’rlar va parazitlar. -Parazitlar va o’ta parazitlar. -O’tkir va go’shtho’rlar
51To’g’ri tartibdagi trofik darajalarni aniqlang? +O’txo’r, go’shtxo’r, o’laksaxo’r, chirindixo’r. -Avtotrof, geterotrof, simbiotrof. -Geterotrof, o’txo’r, chirindixo’r. -Chirindixo’r, avtotrof, saprotrof.
52.Trofik darajalarda energeyani qanday miqdorda sarflanadi? +10% -5%
-1% -25%
53.Biologik maxsuldorlik: +Produsentlar to’plagan organik moddalar. -Tirik organimzlar to’plagan organik moddalar. Ximosintez natijasida to’plagan moddalar. -Produsentlar to’plagan organik moddalar. -Ximosintez natijasida to’plagan moddalar.
54.Quyidagi ekotizimlarning qaysi biri maxsuldor. +To’qayzor. -Qamishzor. -Yong’oqzor o’rmoni. -O’tloqzor.
55.Qaysi ekotizimda biomassa zahirasi biologik mahsuldorlikka teng. +O’tloq. -O’rmon. -Yaylov, To’qay. -Bir yillik o’t eknilar.
56.Quyidagi oziqa zanjirini qaysi bo’g’ini tushib qolsa, biosenozga jiddiy ta’sir yetadi. +Redusentlar. -Konsumentlar – II -Konsumentlar –I -Konsument –III
57.Quyidagi aralash o’rmon ekotizimida qaysi tartibdagi konsumentlarni tushib qolishi unga katta zarar keltirish mumkin? +Xasharotxo’r qushlar. -Xasharotxo’rlar. -O’txo’r xarashotlar -Yirtqich qushlar.
58.Cho’l ekotizimidagi to’g’ri tuzilgan ozuqa zanjirini toping. +Saksovul-xasharot-cho’l moyquti-yirtqich qush. -Ilon-kaltakesak-qushoyoq-ukki. -Lolalar-quyonlar-cho’l gekkoni-to’rg’aylar. -Tuvaloq-ko’rsichqon-kaltakesak-bo’ri.
59.Yong’oqzor o’rmonidagi to’g’ri tuzilgan ozuqa zanjirini toping. +Yong’oq-xasharot-xind maynasi-yirtqich qush -Yovvoyi cho’chqa-yong’oq-zamburug’-bosholi o’simlik. -Kalamush-xasharot-yovvoyi xina-it kuchala. -Tipratikon-yovvoyi cho’chqa-zamburug’-qizilishton.
60.Ekotizimdagi mahsulotlarning turlari: +Sof, umumiy ikkilamchi Birlamchi, ikkilamchi, umumiy.Yalpi, biralmchi, ikkilamchi. -Sof, umumiy ikkilamchi -Yalpi, biralmchi, ikkilamchi. -Birlamchi, ikkilamchi, umumiy.
61.Quyidagi to’g’ri tuzilgan ekologik piramidagi toping: +1200 beda, 300 hasharot, 50 qurbaqa, 10 ilon, 1 odam. -300 xasharot, 1200 beda, 50 baqa, 1 odam. -10 ilon, 1200 beda, 300 xasharot, 50 qurbaqa. -10 odam, 12 beda, 100 xasharot, 200 qurbaqa.
61.Sirdaryo daryosining umumiy uzunligi qancha? +2982km; -2881km; -3100km; -2551km
62.Moddalarning biologik doirada aylanishi: +Tuproq-o’simlik-havo. -O’simlik-suv – tuproq. -Havo-suv-hayvon. -Hayvon-tuproq-suv.
63.Ekotizimlardagi o’zgarishlarning turi. +Siklik, asta-sekin. -Mavsumiy, sutkalik. -Sutkalik-yillik. -Siklik, asta-sekin.
64.Suksessiya nima? +Jamoalarning kelib chiqishi va almashini. -Jamoalarda energiyaning o’zgarishi. -Jamoalarning tashqi muhit bilan aloqasi. -Biologik moddalarning aylanishi.
65.To’g’ri tuzilgan suksession qatorni toping? +Qoya-lishaynik-suv o’ti-yuksak o’simlik. -Guli o’simlik-suv o’ti- lishaynik. -O’rmonzor-lishaynik-mox- suv o’ti. -Daraxtlar-butalar-o’tlar suv o’ti.
66.Suksessiyaning turlari: +Abiogen, fitogen, zoogen. -Fitogen, biogen, abiogen. -Antropogen, xalokatli, fitogen. Abiogen, fitogen, zoogen. -Antropogen, xalokatli, fitogen. Fitogen, biogen, abiogen.
67.To’qayzorda ikkilamchi suksessiya jarayonini borishini aniqlang: +Jiyda-ching’il-qamish-qo’g’a-yulg’un. -Tol-turang’il-qamish-qo’g’a-ilonchirmovuq. -Kendir-ilonchirmovuq-tol-yantoq-qamish-qo’g’a -Yulg’un-qamish-qo’g’a-chingil-yulg’un.
68.Agroekotizimning o’ziga xos xususiyatlari: +Madaniy va begona o’tlar odam ishtiroki. -Quyosh energiyasini o’zlashtirish, sun’iy tizim. -Qo’shimcha energiyalar kiritilishi, turlar ikkitadan oshmaydi. -Odam tomonidan boshqarilishi, urlarning ozligi.
69.Ekotizimlarning barqarorligini ta’minlash yo’llari: +Moddalar aylanishini boshqarish, muvozanatni ushlab turish. -Maxsuldorlikni oshirish, energiya va moda aylanishiga erishish. -Muvozanatni ushlab turish, qo’shimcha energiya kiritish. -Odam aralashmasligi, moddalar aylanishi boshqarish.
70.Biosferoaning ekologiyada tushunilishi. +Tirik oragnimzlar tarqalgan qobiq. -Ekotizimlar yig’indisi. Tirik organimzlar va o’lik tabiat majmui. -Tirik organimzlar va o’lik tabiat majmui. Ekotizimlar yig’indisi. -Tirik oragnimzlar tarqalgan qobiq.
71.Biosferaning asosiy tarkibining qismlari: +Tirik modda, o’lik, oraliq va biogen moddalar. -Litosfera, gidrosfera, atmosfera, stratosfera. -Tirik modda, gidrosfera, edafosfera. -O’lik modda, biogen moddalar, litosfera.
72.V.I. Vernadskiy bo’yicha tirik modda va uning xususiyatlari: +Geokimyoviy, oksidlanish-qaytarilish, konsentrasion. -Fotosintez organik moddalarni parchalash. -Cho’kindi tog’ jinslarni xosil bo’lishi. -Biogen moddalarning aylanishi.
73.Venadskiy bo’yicha tirik moddaning asosiy kimyoviy tarkibi: +H, O, C, N, Ca, K, Si, Mg, P, S, AL -O, C, N, H. -H, O, C, Ca, K, Mg, S, Na, CL. -H, O, N, C, Ca, K, Si, Mg, P, S, AL, Na, Fe, CL
74.Biosferaning eng yuqori chegarasi. +Ozon ekrani. -Stratosfera. -Qushlar uchadigan balandlik. -Jamolung cho’qqisi.
75.Biosferaning eng quyi chegarasi. +Marianna cho’kmasi. -Quyosh yorug’ligi tushadigan chuqurlik -Suv o’tlari yashaydigan chegara. -Gidrosferadagi hayot chegarasi.
76.Biosferaning kosmik roli. +Oksidlanish-qaytarilish. -Fotosintez -Xemosintez. -Konsentrasion.
77.Biosferadagi moddalarning katta doirada aylanishi: +Quruqlik bilan gidrosfera o’rtasidagi aylanish. -Odamning avtotroflik roli yordamida aylanishi. -Auvtotrof organizmlar o’rtasida aylanishi. -Geterotrof organizmlar o’rtasida aylanishi.
78.Biosferaning turg’unligi qanday ta’minlash mumkin? +Biogen va gelolgoik moddalarni aylanishi, energiyani to’g’ri taqsimlanish. -Geologik doirada moddalrning aylanish tezligini o’zgartirish. -Biologik moddalar aylanish tezligini o’zgartirish. -Odamni ho’jalik faoliyati yordamida ta’minlanish mumkin.
79.Noosferani qanday tushunasiz? +Aql-zakovatli inson faoliyati ko’rsatadigan qobiq. -Odamining tashqi muhitga ta’siri. -Yangi bosqichdagi biosfera. -Biosferaning rivojlanish bosqichi.
80.Mintaqaviy ekologik muammolar. +Orol va Orol bo’yi. -Ozon qatlamining siyraklashishi. -Kislotali yomg’irlar. -Atmosferaning dimiqishi.
81.Toshkent shaxridagi eng muhim ekologik muammo. +Atmosfera havosini ifloslanishi. -Sug’oriladigan yerlar. -Qurilish. -Cho’llanish.
83.Cho’ldagi ekologik xolat. +Cho’llanish jarayoni. -O’t bosish jarayoni. -Hayvonlarning kamayishi. -Suv bosib ketishi.
84.Adirda sun’iy agrofitosenozlar qanday tashkil etilishi mumkin? +Tabiiy turlarni tanlash. -Sug’orish bilan. -O’rmonlar barpo etish. -Yerlarni haydash.
85.Tog’ mintaqasidagi noxush xodisalar. +O’t olib ketishi. Sel xodisasini kuchayishi. -Hayvonlarning kamayishi. O’t olib ketishi. -Hayvonlarning kamayishi. -Sel xodisasini kuchayishi.
86.Yaylov mintaqasining tabiiy olatini saqlash uchun nima qo’ilish kerak? +«Qizil kitob»ga noyob o’simlik va hayvon turlarini kiritish kerak. -Qo’riqxona tashkil etish kerak.Buyurtmachilarni tashkil etish kerak -«Qizil kitob»ga noyob o’simlik va hayvon turlarini kiritish kerak. Buyurtmachilarni tashkil etish kerak -Qo’riqxona tashkiletish kerak.
87.Ekosistema tushunchasini fanga kim kiritgan? +Sukachev -Tenisliy
-Dokuchayev -Bobur 88……..- organizslarni o’rab turgan jamiki tabiiy ekologik omillardir. +Muxit
-Tabiat -Atmosfera -Biosfera
89.Atrof-muhit tushunchasini kiritgan olim. +Yuksol.
-Morozov -Seversev -Tyanshanskiy
90.Tabiiy muhitda uchraydigan omillarni nechta asosiy ekologik guruxga ajratish mumkin? +3 ta
-2 ta -4 ta
-5 ta
91.Biootik omillarga …. Kiradi. +o’simliklar
-Harorat -Tuproq, loyqa. -Loyqa
92.Tuproqqa qaysi elementlar zarur hisoblanadi? +K, Ca, Mg -K, Na, Fe -Ca, Mn, P -K, Na
93.Organizmlarning nobud bo’lish chegarasi qanday ataladi? +Pisimum -Optimum -Maksimum -Minimum
kam uchraydi. +0,7-2,3 mg/l -21,2-22,4 mg/l -0,3-0,4 mg/l -0,3-0,5 mg/l
95.Minimum qonuni kim tomonidan kashf qilingan? +Libix -Yu. Odum -Bikmen. -Navoiy
96.Minimum qonuni qachon kashf etilgan? +1890 y. -1905 y. -1840 y -1851 y
97.Talirantlik qonuni Kim tomonidan kashf qilgan? +Shelford -Odum
-Dibix -Ibn Sino
98.Hozirgi davrda ekologik tanglikning kelib chiqishining asosiy sababi? +Inson bilan tabiat o’rtasidagi muvozanatning buzilishi. -Atrof-muhitning ifloslanishi. -Fan va texnikaning rivojlanishi -Yer yuzida aholi sonining ortib borishi.
99.Ekologiya qanday fan? +Tirik oranizmlar bilan tashqi muhit o’rtasidagi aloqani o’rganadi. -Ijtimoiy fanlar jumlasiga kiradi -Barchasi to’g’ri. -Biologik fanlardan biri.
100.Biologik xilma-xillik kamayib ketishining asosiy sababi? +Inson bilan tabiat o’rtasidagi muvozanatning buzilishi. -Atrof-muhitning ifloslanishi. -Fan va texnikaning rivojlanishi -Yer yuzida aholi sonining ortib borishi.
101.Biologik xilma-xillik qanday fan? +Tirik oranizmlar bilan tashqi muhit o’rtasidagi aloqani o’rganadi. -Ijtimoiy fanlar jumlasiga kiradi -Barchasi to’g’ri. -Biologik fanlardan biri.
102.Ekologik muammolarning xillari: +Mintaqaviy -Mahalliy. -Umumbashariy. -Mintaqaviy.
103.Bioxilma-xillik fanidan eng ko’p foydalaniladigan uslublar: +Kuzatish -Taqqoslash. -Eksperemental -Tasvirlash.
104.O’zbekistonda eng muhim ekologik muammo ? +Orol va Orol bo’yi muammosi -Chuchuk suv muammosi -Cho’llanish jarayonining ortib borishi. -Ozon qaptlamining siyraklanishi.
105.Bioxilma-xillik faniga xissa qo’shgan O’rta Osiyo allomalari:? +Beruniy, Bobur, Ibn Sino -Al-Xorazmiy, Jayxoniy. Ekologiya -Samarqandiy, Navoiy, Forobiy. -Sulton Balxiy, Maxmud Ibn-Vali.
106.O’zbekistonda ekologiya fanining asoschilari: +Korovin, Kashkarov, Zohidov. -Granitov, Zokirov, Zeversov. -Baranov, raykova, Abolin. -Kultiasov, Popov, Korotkov.
+Tevarak atrof. -Jonli tabiat. -Odamning tevarak atrofii. -Jonsiz tabiat
108.Tirik organizmlar tarqalgan asosiy hayot muhitlari: +Suv, tuproq, havo, tirik organizm. -Yer yuzasi, quyosh sistemasi. -Tirik organizmlar, suv -Havo, koinot, tuproq.
109.Hayotni belgilab beruvchi omillar majmui? +Harorat, suv, yorug’lik. -Mineral tuzlar, relyef. -Inson ta’siri. -Relyef, tuproq, suv.
110.Ekologik omil deganda nimani tushunasiz? +Muhitning tirik organizm hayotiga ta’sir etuvchi elementi. -Suv va uning barcha fizik va kimyoviy xususiyatlari. -Havo va uning kimyoviy tarkibi. -Tuproq va uning fizik-kimyoviy xususiyatlari.
111.Abiotik omillar majmui: +Iqlim, tuproq, kimyoviy. -Relyef, zoogen, mikrobiogen. -Tarxiy, kimyoviy, yong’in. -Edafik, fitogen biotik.
112.Biotik omillar majmui: +Fitogen, zoogen, mikrobiogen, mikogen -Orografik, fitogen, zoogen, mikrobiogen. -Mikrobiogen, kimyoviy, edafik. -Tarixiy, mikogen, yong’in, zoogen.
113.Antropogen omil deganda nimani tushunasiz? +Insonning tabiatga ta’siri. -O’simliklarning tabitga ta’siri. -Hayvonlarning tabiatga ta’siri. -Zamburug’larning tabiatga ta’siri.
114.Turning ekologik spekti. +Ekologik valentliklar yig’indisi. -Xar xil muhitlarni egallashi. -Optimum, minimu, pisimum ta’sirlaro. -Turli omillarga talabi.
115.Moslashishining asosiy turlari. +Anatomik, morfologik, fiziologik, xulqiy (xatti-xarakatlari) moslashish. -Kimyoviy fizikaviy moslashish. -Keng va tor doiradagi moslashish. -Xulqiy biokimyoviy, morfologik. -Moslashishining asosiy turlari.
116.Moslashishining darajalari: +Molekulaviy, hujayraviy, organizm, senotik. -Organ, to’qima, xujayra. -Organizm, hujayraviy, organ, to’qima.
-To’qima, molekulaviy, hujayraviy
117.Suv havzalarining asosiy ekologik zonalari: +Pelagial, bental. -Litoral, pelagial. -Bental, abissal. -Supralitoral, sublitoral.
118.Gidrobiontlarning ba’zi bir moslashashlari ? +Filtrlash, tovush chiqarish, aks sado, elektr tokidan foydalanish. -Gazli kameralar, statosistlash, aks sado. -Elektr toki ishlab chiqarish, filtrlash, suzish. -Suzish, aks sado, elektr toki ishlab chiqarish.
119.Gidrobiontlarning ba’zi bir moslashashlari +Filtrlash, tovush chiqarish, aks sado, elektr tokidan foydalanish. -Gazli kameralar, statosistlash, aks sado. -Elektr toki ishlab chiqarish, filtrlash, suzish. -Suzish, aks sado, elektr toki ishlab chiqarish.
120.Yantoq o’simligining qurg’oqchil issiq sharoitga moslashishi: +Anatomik, morfologik, fiziologik. -Organim, senotik, fiziologik. -Hujayraviy, biokimyoviy, morfologik. -Fiziologik, morfologik, jamoa.
+Ichish, yugurish, suv manbaini topish. -Suv manbaini topish, ichish, terlash. -Teralsh, morfologik, xulqiy (xatti-xarakat). -Morfologik, fiziologik, xulqiy (xatti-xarakat).
122.Galofitlarning moslashishlari: +Xujayra osmotik bosimi yuqori bo’lishi, suvni kuchli shimishi. -Ishqoriy muhitda yashashi. -Suv ko’p talab etishi. -Sho’rlangan tuproqlarda yashashi
123.Tirik organizmlarni havo muhitiga moslashishi: +Kichik tana, o’simtalar, yuzani ortishi, qanotlarning -Yirik, tana yuzasi kichik, tez uchadigan. -Qanotlarga ega emas, tanasi suyra shaklda. -Terisi shilliq, tanasi bo’lak-bo’laklardan iborat.
124. Farobiy qaysi asarida bilimlarni o‘rganish tartibi haqida fikr bayon etgan, uning ta’kidlashicha, avval bilish zarur bo‘lgan ilm o‘rganiladi, bu olam asoslari haqidagi ilmdir. +”Baxt-soatdatga erishuv to‘g‘risida” - “Aql maxnolari” - “Fozil odamlar shahri” - “Qutadg’u bilik”
125. ------------ degan so‘z insonga o‘qitish, tushuntirish asosida nazariy bilim berish; tarbiya-nazariy fazilatlarni, ma’lum hunarni egallash uchun zarur bo‘lgan xulq me’yorlarni va amaliy malakalarini o‘rgatishdir. + Ta’lim - Tarbiya - Ilm - Axloq
126. “Mineralogiya”, “Hindiston”, “Geodeziya”, “O‘tmish yodgorliklari”, “Saydana” kabi asarlar kimga tegishli. + Beruniy - Farobiy - ibn Sino - al-Buxoriy
127. “Bizning maqsadimiz o‘quvchini toliqtirib qo‘ymaslikdir. Hadeb bir narsani o‘qiy berish zerikarli bo‘ladi. Agar o‘quvchi bir masaladan boshqa bir masalaga o‘tib tursa, u xuddi turli-tuman bog‘-rog‘larda sayr qilgandek bo‘ladi, bir bog‘dan o‘tar-o‘tmas, boshqa bog‘ boshlanadi. Keyin uning hammasini ko‘rgisi va tomosha qilgisi keladi” deb kim yozgan. + Beruniy - Farobiy - ibn Sino - al-Buxoriy
128. O‘quvchiga bilim berishda nimalarga e’tibor berish kerak. + barcha javoblar to’g’ri - o‘quvchini zeriktirmaslik; - bilim berishda bir xil narsani yoki bir xil fanni o‘rgatavermaslik; - uzviylik, izchillik; yangi mavzularni, qiziqarli, asosan, ko‘rgazmali bayon etish kerak
129. Ibn Sino bilim olishda bolalarni maktabda o‘qitish zarurligini qayd etar ekan, ta’limda quyidagi tomonlarga rioya qilish zarurligini ta’kidlaydi: + barcha javoblar to’g’ri - bolaga bilim berishda birdaniga kitobga band qilib qo‘ymaslik;
- ta’limda yengildan og‘irga borish orqali bilim berish; - o‘qitishda jamoa bo‘lib maktabda o‘qitishga e’tibor berish;
130. “Olimlar raisi” unvonini qaysi olim olgan. + Abu Ali ibn Sino - Farobiy - Beruniy - Al- Buxoriy
131.Ibn Sinoning yirik asarlari berilgan javobni toping? + barcha javoblar to’g’ri - “Tib qonunlari”, “Ash-Shifo” - “Al-Qonun”, “An-Najot” - “Donishnoma”
132. “Jadid” so‘zi arabcha so‘z bo‘lib, qanday ma’noni bildiradi? + yangi - usul
- tubdan - boshqacha
133. Jadidlar qaysi o‘lkalarda siyosiy oqim sifatida yuzaga keldi? + Misr, Turkiya, Kavkaz, Turkiston - Hindiston, Misr, Kavkaz - Rossiya va Turkiston - Turkistonda
134.………………….pedagogikaga oid asarlari ichida “Turkiy guliston yoxud axloq” asari XX asr boshlaridagi pedagogik fikrlash taraqqiyotini o‘rganish sohasida katta ahamiyatga egadir. + A. Avloniy - M Behbudiy - Munavvar Qori - Fitrat
135. “Pedagogika bola tarbiyasining fani demakdir” deb kim aytgan? + A. Avloniy - M Behbudiy - Munavvar Qori - Fitrat
136.Kim bola tarbiyasini nisbiy ravishda quyidagi to‘rt bo‘limga ajratadi: 1.Tarbiyaning zamoni.2.Badan tarbiyasi. 3.Fikr tarbiyasi. 4.Axloq tarbiyasi + A. Avloniy - M Behbudiy
- Munavvar Qori - Fitrat
137. Barcha tushunchalar sistemasi maktab Ekologiya faniga kiritilgan fan asoslari bilan belgilanadi. Shunday qilib, qaysi tushunchalar maktab Ekologiya kursining asosiy biologik tushunchalari hisoblanadi. + barcha javoblar to’g’ri - morfologik, anatomik, fiziologik, ekologik, - sistematik, filogenetik, sitologik, embriologik, - genetik, shuningdek, agronomik tushunchalar
138.Ekologiyani o’qitish metodikasida nima oddiy va murakkab, maxsus va umumbiologik bo‘lishi mumkin. + tushunchalar - atamalar - yillar - pedtexnologiya
139.Botanikaga oid maxsus tushunchalarni aniqlang. + o‘simliklarning mineral oziqlanishi - ildiz - barg - gul
140.Zoologiyada – hayvonlarning morfologiyasi, anatomiyasi, fiziologiyasi, ekologiyasi qanday tushunchalarga misol bo’ladi. + maxsus tushuncha - oddiy tushuncha - umumiy tushuncha - murakkab tushuncha
141. Odam va uning salomatligi kursidagi maxsus tushunchalar bor javobni aniqlang. + barcha javoblar to’g’ri - organlar morfologiyasi, hujayra strukturasi va umumiy tuzilishi, - odam organlari va butun organizmida boradigan hayotiy jarayonlar, - kasalliklarning belgilari va ularning oldini olish to‘g‘risidagi tushunchalar
142. Umumiy Ekologiyadagi maxsus tushunchalar berilgan qatorni aniqlang. + barcha javoblar to’g’ri - turning realligi va uning nisbatan doimiyligi, - ATF, DNK, RNK, gen, genetip - genetik kod, fenotip, genotip
143.Maxsus tushunchalarni qanday guruhlarga birlashtirish mumkin: + barcha javoblar to’g’ri - predmetlar (ayrim o‘simlik hamda hayvonlar va ularning organlari) to‘g‘risidagi tushunchalar, - hodisalar (fiziologik jarayonlar) - o‘zaro bog‘lanishlar (tuzilishi va funksiyalari, ekologik, sistematik va filogenetik bog‘lanishlar)
146. Umumbiologik tushunchalar deb nimaga aytiladi. + Tabiatga, barcha tirik organizmlarga taalluqli biologik qonuniyatlar to‘g‘risidagi va ayrim biologik kurslarning maxsus tushunchalarini umumlashtiruvchi tushunchalar umumbiologik tushunchalar hisoblanadi - Kurs doirasida rivojlantiriladigan tushunchalar umumbiologik tushunchalar deyiladi. - Bilimning bir elementini o‘z ichiga olgan tushunchaga umumbiologik tushuncha deyiladi - dastlabki tushuncha boshqa oddiy tushunchalar bilan birlashib umumbiologik tushunchani hosil qiladi.
147.Hayyovonlar hayotida yorug’likning roli: +Fazoda mo’ljal olish uchun. -Harakatlanish. -Oziqlanish uchun. -Tana xaroratini boshqarish uchun.
148.O’simliklarning hayotiy shakllari: +Daraxt, buta, chala buta, butacha o’t. -Bir, ikki va ko’p yillik o’tlar, -Daraxt, buta, chala buta, butacha. -Chala buta, daraxt, buta, o’t.
149.Xayvonlarning hayotiy shakllari: +Suzuvchi, qovlovchi, quruqlikda, havoda, daraxtda yashovchilar. -Sakrovchi, yuguruvchi, o’rmalovchi xususiyatga ega bo’lganlar. -Suvda va quruqda yashovchilar. -Tuproqda, suvda yashovchilar, qo’ovlovchi, yuguruvchi xususiyatga ega bo’lganlar.
150.Markaziy osiyo va O’zbekistonda yashovchi o’simliklarning o’ziga xos hayotiy shalkllari: +Efemer, efemeroil, yostiqsimon. -Terrofit va fenerofitlar. -Gemikriptofit va epifitlar. -Epifit va epifillar
151.Populyasiyaning tasnifi: +Panmistik, geografik Klonal, lokal. Geografik, ekologik. -Geografik, ekologik. -Klonal, lokal. -Panmistik, geografik
+Soni, zichligi, tug’ilishi, nobud bo’lishi -Gomeostazi dinamikasi -Genetik birligi, ko’payishi. -Morfologik, biologik, xulqiy (xatti-xarakat)
153.Populyasiyaning tuzilmasi: +Jins, fazoviy, yosh -Morfologik, fazoviy, yosh. -Fiziologik, anatomik, jins. -Jins, xulqiy, yosh.
154.Biosfera talimotini qaysi olim yaratgan ? +V.I.Vernadskiy -E.Zyuss -Ch.Darvin -Sh.B.Lamark
155.Populyasiya dinamikasining asosiy ko’rsatkichlari: +Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi. -Immigrasiya emigrasiya, o’sish. -Nobud bo’lish, qurilish, emigrasiya. -Immigrasiya, emigrasiya, o’sish. Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi.
156.Populyasiyaning gomeostazini o’simliklarda namoyon bo’lishi. +Urug’ va mevalarni turli yo’llar bilan tarqatilishi. -Urug’larning to’liq hayotchanlikka ega emasligi. -O’z-o’zidan siyraklashish, vegetativ quvvatini oshirish. -Vegetativ, jinssiz, jinsiy ususllarda ko’payish.
157.Populyasiyaning gomeostazini hayvonlarda namoyon bo’lishi. +O’z bolasini yeb qo’yish -Instinktlar, yalpi ko’chib ketish, -Kimyoviy ta’sir, stress. -Kimyoviy ta’sir, stress. Instinktlar, yalpi ko’chib ketish,
158. Biosenozlarda populyasiyalar sonini boshqaruvchi omillar. +Inversion mexanizmlar. -Modifikasiyalovchi, boshqaruvchi. -Raqobat, kannibalizm.Inversion mexanizmlar. -Raqobat, kannibalizm. Modifikasiyalovchi, boshqaruvchi.
159.Biosenozning tarkibi. +O’simliklar, xayvonlar, bakteriyalar, zamburug’lar. -Daraxtilar, sut emizuvchilar, bakteriyaldar, zamburug’lar. -Viruslar, suv o’tlari, xasharotlar, soda xayvonlar. -Bakteriyalar, baliqlar, daraxtlar, butalar
160.Biotop nima? +Biosenoz va abiotik muhit. -Fitosenoz va biosenoz. -Zoosenoz va mikobiosenoz. -Ekotop va klimatop.
161.Tirik organimzalr o’rtasidagi biotik aloqa munosabatlar. +Ijobiy, salbiy, befarq. -Zararli, befarq. -Foydali, salbiy. -Salbiy, neytral.
162.Kommensalizm turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang? +Arslon va giyena. -Simbioz yashash. -Zamburag’ va suv o’ti. -Allelopatiya.
163.Parazitlik turdagi biotik aloqa munosabatni aniqalng. +Bug’doy va zang zamburug’i. -Suv o’ti va zamburug’. -Beda va tugunak bakteriya. -Arslon va giyena
164.Antibioz turdagi biotik aloqa munosabatni aniqlang. +Isisriq va kasallik to’g’diruvchi virus. -Bo’ri va quyon. -Beda va tugunak bakteriya. -Ot va echki
165.Raqobat turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang. +G’o’za va g’umay. -Beda va tugunak bakteriya. -Suv o’ti va zamburug’. -Qisqichbaqa va aktiniy. 166.Turning ekologik o’rni (ekonisha) nima? +Turning funksional xolati. -Dushmanlarga bo’lgan munosbat. -Turning boshqa organizmlar bilan tutgan o’rni -Turlarning ozuqa topishi
167.Biosenozning tuzilmasi. +Turlar tarkibi, fazoviy, ekologik. -Zoosenoz, fitosenoz. -Mikosenoz, zoosenoz. -Fitosenoz, biotop.
168.Biosenozda turlarning sifat jihatdan farqalanishi: +Dominat va edifikator. -Dominant va antropofitlar. Subdominant va assektatorlar. -Subdominant va assektatorlar. Dominant va antropofitlar. -Dominat va edifikator.
169.Nurota tog’-yong’oqzor qo’riqxonasi joylashgan orni. +Nurata tizmasining g’arbiy yonbagri; -Nurota tizmasining sharqiy yonbagri; -Nuroya tizmasi; -Zarafshon tizmasi;
170.Biogesenoz qanday tuzilma? +Biosenoz va ekotopdan iborat. -Abiotik muhit va klimatop. -Biotop va ekotizimdan iborat. -Edafotop va biosenoz.
171.Ekotizimning asosiy tarkibi. +Abiotik muhit, produsent, konsusent, redusent. -Tuproq, havo, suv, o’simlik. -Produsent suv, havo, klimatop. -Abiotik muhit, konsumentlar, hayvonlar
172.Ekotizimning qaysi bir tarkibi o’zgaruvchan? +Konsumentlar. -Produsentlar. -Abiotik muhit. -Hayvonlarp.
173.Ozuqa zanjiri va uning turlari. +Sarflash va yemirilish (parchalanish) -Chirindiho’rlar va parazitlar. -Parazitlar va o’ta parazitlar. -O’tkir va go’shtho’rlar
174.To’g’ri tartibdagi trofik darajalarni aniqlang? +O’txo’r, go’shtxo’r, o’laksaxo’r, chirindixo’r. -Avtotrof, geterotrof, simbiotrof. -Geterotrof, o’txo’r, chirindixo’r. -Chirindixo’r, avtotrof, saprotrof.
175.Trofik darajalarda energeyani qanday miqdorda sarflanadi? +10% -5%
-1% -25%
176.Biologik maxsuldorlik: +Produsentlar to’plagan organik moddalar. -Tirik organimzlar to’plagan organik moddalar. Ximosintez natijasida to’plagan moddalar. -Produsentlar to’plagan organik moddalar. -Ximosintez natijasida to’plagan moddalar.
177.Quyidagi ekotizimlarning qaysi biri maxsuldor. +To’qayzor. -Qamishzor. -Yong’oqzor o’rmoni. -O’tloqzor.
178.Qaysi ekotizimda biomassa zahirasi biologik mahsuldorlikka teng. +O’tloq. -O’rmon. -Yaylov, To’qay. -Bir yillik o’t eknilar.
179.Quyidagi oziqa zanjirini qaysi bo’g’ini tushib qolsa, biosenozga jiddiy ta’sir yetadi. +Redusentlar. -Konsumentlar – II -Konsumentlar –I -Konsument –III
180.Quyidagi aralash o’rmon ekotizimida qaysi tartibdagi konsumentlarni tushib qolishi unga katta zarar keltirish mumkin? +Xasharotxo’r qushlar. -Xasharotxo’rlar. -O’txo’r xarashotlar -Yirtqich qushlar.
181.Cho’l ekotizimidagi to’g’ri tuzilgan ozuqa zanjirini toping. +Saksovul-xasharot-cho’l moyquti-yirtqich qush. -Ilon-kaltakesak-qushoyoq-ukki. -Lolalar-quyonlar-cho’l gekkoni-to’rg’aylar. -Tuvaloq-ko’rsichqon-kaltakesak-bo’ri.
182.Yong’oqzor o’rmonidagi to’g’ri tuzilgan ozuqa zanjirini toping. +Yong’oq-xasharot-xind maynasi-yirtqich qush -Yovvoyi cho’chqa-yong’oq-zamburug’-bosholi o’simlik. -Kalamush-xasharot-yovvoyi xina-it kuchala. -Tipratikon-yovvoyi cho’chqa-zamburug’-qizilishton.
183.Ekotizimdagi mahsulotlarning turlari: +Sof, umumiy ikkilamchi Birlamchi, ikkilamchi, umumiy.Yalpi, biralmchi, ikkilamchi. -Sof, umumiy ikkilamchi -Yalpi, biralmchi, ikkilamchi. -Birlamchi, ikkilamchi, umumiy.
184.Quyidagi to’g’ri tuzilgan ekologik piramidagi toping: +1200 beda, 300 hasharot, 50 qurbaqa, 10 ilon, 1 odam. -300 xasharot, 1200 beda, 50 baqa, 1 odam. -10 ilon, 1200 beda, 300 xasharot, 50 qurbaqa. -10 odam, 12 beda, 100 xasharot, 200 qurbaqa.
185.Sirdaryo daryosining umumiy uzunligi qancha? +2982km; -2881km; -3100km; -2551km
186.Moddalarning biologik doirada aylanishi: +Tuproq-o’simlik-havo. -O’simlik-suv – tuproq. -Havo-suv-hayvon. -Hayvon-tuproq-suv.
187.Ekotizimlardagi o’zgarishlarning turi. +Siklik, asta-sekin. -Mavsumiy, sutkalik. -Sutkalik-yillik. -Siklik, asta-sekin.
188.Suksessiya nima? +Jamoalarning kelib chiqishi va almashini. -Jamoalarda energiyaning o’zgarishi. -Jamoalarning tashqi muhit bilan aloqasi. -Biologik moddalarning aylanishi.
189.To’g’ri tuzilgan suksession qatorni toping? +Qoya-lishaynik-suv o’ti-yuksak o’simlik. -Guli o’simlik-suv o’ti- lishaynik. -O’rmonzor-lishaynik-mox- suv o’ti. -Daraxtlar-butalar-o’tlar suv o’ti.
190.Suksessiyaning turlari: +Abiogen, fitogen, zoogen. -Fitogen, biogen, abiogen. -Antropogen, xalokatli, fitogen. Abiogen, fitogen, zoogen. -Antropogen, xalokatli, fitogen. Fitogen, biogen, abiogen.
191.To’qayzorda ikkilamchi suksessiya jarayonini borishini aniqlang: +Jiyda-ching’il-qamish-qo’g’a-yulg’un. -Tol-turang’il-qamish-qo’g’a-ilonchirmovuq. -Kendir-ilonchirmovuq-tol-yantoq-qamish-qo’g’a -Yulg’un-qamish-qo’g’a-chingil-yulg’un.
192.Agroekotizimning o’ziga xos xususiyatlari: +Madaniy va begona o’tlar odam ishtiroki. -Quyosh energiyasini o’zlashtirish, sun’iy tizim. -Qo’shimcha energiyalar kiritilishi, turlar ikkitadan oshmaydi. -Odam tomonidan boshqarilishi, urlarning ozligi.
193.Ekotizimlarning barqarorligini ta’minlash yo’llari: +Moddalar aylanishini boshqarish, muvozanatni ushlab turish. -Maxsuldorlikni oshirish, energiya va moda aylanishiga erishish. -Muvozanatni ushlab turish, qo’shimcha energiya kiritish. -Odam aralashmasligi, moddalar aylanishi boshqarish.
194.Biosferoaning ekologiyada tushunilishi. +Tirik oragnimzlar tarqalgan qobiq. -Ekotizimlar yig’indisi. Tirik organimzlar va o’lik tabiat majmui. -Tirik organimzlar va o’lik tabiat majmui. Ekotizimlar yig’indisi.
-Tirik oragnimzlar tarqalgan qobiq.
195.Biosferaning asosiy tarkibining qismlari: +Tirik modda, o’lik, oraliq va biogen moddalar. -Litosfera, gidrosfera, atmosfera, stratosfera. -Tirik modda, gidrosfera, edafosfera. -O’lik modda, biogen moddalar, litosfera.
196.V.I. Vernadskiy bo’yicha tirik modda va uning xususiyatlari: +Geokimyoviy, oksidlanish-qaytarilish, konsentrasion. -Fotosintez organik moddalarni parchalash. -Cho’kindi tog’ jinslarni xosil bo’lishi. -Biogen moddalarning aylanishi.
197.Venadskiy bo’yicha tirik moddaning asosiy kimyoviy tarkibi: +H, O, C, N, Ca, K, Si, Mg, P, S, AL -O, C, N, H. -H, O, C, Ca, K, Mg, S, Na, CL. -H, O, N, C, Ca, K, Si, Mg, P, S, AL, Na, Fe, CL
198.Biosferaning eng yuqori chegarasi. +Ozon ekrani. -Stratosfera. -Qushlar uchadigan balandlik. -Jamolung cho’qqisi.
199.Biosferaning eng quyi chegarasi. +Marianna cho’kmasi. -Quyosh yorug’ligi tushadigan chuqurlik -Suv o’tlari yashaydigan chegara. -Gidrosferadagi hayot chegarasi.
200.Biosferaning kosmik roli. +Oksidlanish-qaytarilish. -Fotosintez -Xemosintez. -Konsentrasion.
201.Biosferadagi moddalarning katta doirada aylanishi: +Quruqlik bilan gidrosfera o’rtasidagi aylanish. -Odamning avtotroflik roli yordamida aylanishi. -Auvtotrof organizmlar o’rtasida aylanishi. -Geterotrof organizmlar o’rtasida aylanishi.
202.Biosferaning turg’unligi qanday ta’minlash mumkin? +Biogen va gelolgoik moddalarni aylanishi, energiyani to’g’ri taqsimlanish. -Geologik doirada moddalrning aylanish tezligini o’zgartirish. -Biologik moddalar aylanish tezligini o’zgartirish. -Odamni ho’jalik faoliyati yordamida ta’minlanish mumkin.
203.Noosferani qanday tushunasiz? +Aql-zakovatli inson faoliyati ko’rsatadigan qobiq. -Odamining tashqi muhitga ta’siri. -Yangi bosqichdagi biosfera. -Biosferaning rivojlanish bosqichi.
204. Mintaqaviy ekologik muammolar. +Orol va Orol bo’yi. -Ozon qatlamining siyraklashishi. -Kislotali yomg’irlar. -Atmosferaning dimiqishi.
205.Toshkent shaxridagi eng muhim ekologik muammo. +Atmosfera havosini ifloslanishi. -Sug’oriladigan yerlar. -Qurilish. -Cho’llanish.
206.Cho’ldagi ekologik xolat. +Cho’llanish jarayoni. -O’t bosish jarayoni. -Hayvonlarning kamayishi. -Suv bosib ketishi.
207.Adirda sun’iy agrofitosenozlar qanday tashkil etilishi mumkin? +Tabiiy turlarni tanlash. -Sug’orish bilan. -O’rmonlar barpo etish. -Yerlarni haydash.
208.Tog’ mintaqasidagi noxush xodisalar. +O’t olib ketishi. Sel xodisasini kuchayishi. -Hayvonlarning kamayishi. O’t olib ketishi. -Hayvonlarning kamayishi. -Sel xodisasini kuchayishi.
209.Yaylov mintaqasining tabiiy olatini saqlash uchun nima qo’ilish kerak? +«Qizil kitob»ga noyob o’simlik va hayvon turlarini kiritish kerak. -Qo’riqxona tashkil etish kerak.Buyurtmachilarni tashkil etish kerak -«Qizil kitob»ga noyob o’simlik va hayvon turlarini kiritish kerak. Buyurtmachilarni tashkil etish kerak -Qo’riqxona tashkiletish kerak.
210.Ekosistema tushunchasini fanga kim kiritgan? +Sukachev -Tenisliy
-Dokuchayev -Bobur
211.……..- organizslarni o’rab turgan jamiki tabiiy ekologik omillardir. +Muxit
-Tabiat -Atmosfera -Biosfera
212.Atrof-muhit tushunchasini kiritgan olim. +Yuksol.
-Morozov -Seversev -Tyanshanskiy
mumkin? +3 ta
-2 ta -4 ta
-5 ta
214.Biootik omillarga …. Kiradi. +o’simliklar
-Harorat -Tuproq, loyqa. -Loyqa
215.Tuproqqa qaysi elementlar zarur hisoblanadi? +K, Ca, Mg -K, Na, Fe -Ca, Mn, P -K, Na
216.Organizmlarning nobud bo’lish chegarasi qanday ataladi? +Pisimum -Optimum -Maksimum -Minimum
deyarli kam uchraydi. +0,7-2,3 mg/l -21,2-22,4 mg/l -0,3-0,4 mg/l -0,3-0,5 mg/l
218.Minimum qonuni kim tomonidan kashf qilingan? +Libix -Yu. Odum -Bikmen. -Navoiy
219.Minimum qonuni qachon kashf etilgan? +1890 y. -1905 y. -1840 y -1851 y
220.Talirantlik qonuni Kim tomonidan kashf qilgan? +Shelford -Odum
-Dibix -Ibn Sino
221.Hozirgi davrda ekologik tanglikning kelib chiqishining asosiy sababi? +Inson bilan tabiat o’rtasidagi muvozanatning buzilishi. -Atrof-muhitning ifloslanishi. -Fan va texnikaning rivojlanishi -Yer yuzida aholi sonining ortib borishi.
222.Ekologiya qanday fan? +Tirik oranizmlar bilan tashqi muhit o’rtasidagi aloqani o’rganadi. -Ijtimoiy fanlar jumlasiga kiradi -Barchasi to’g’ri. -Biologik fanlardan biri.
223.Galofitlarning moslashishlari: +Xujayra osmotik bosimi yuqori bo’lishi, suvni kuchli shimishi. -Ishqoriy muhitda yashashi. -Suv ko’p talab etishi.
-Sho’rlangan tuproqlarda yashashi
224.Tirik organizmlarni havo muhitiga moslashishi: +Kichik tana, o’simtalar, yuzani ortishi, qanotlarning -Yirik, tana yuzasi kichik, tez uchadigan. -Qanotlarga ega emas, tanasi suyra shaklda. -Terisi shilliq, tanasi bo’lak-bo’laklardan iborat.
225.Hayyovonlar hayotida yorug’likning roli: +Fazoda mo’ljal olish uchun. -Harakatlanish. -Oziqlanish uchun. -Tana xaroratini boshqarish uchun.
226.O’simliklarning hayotiy shakllari: +Daraxt, buta, chala buta, butacha o’t. -Bir, ikki va ko’p yillik o’tlar, -Daraxt, buta, chala buta, butacha. -Chala buta, daraxt, buta, o’t.
227.Xayvonlarning hayotiy shakllari: +Suzuvchi, qovlovchi, quruqlikda, havoda, daraxtda yashovchilar. -Sakrovchi, yuguruvchi, o’rmalovchi xususiyatga ega bo’lganlar. -Suvda va quruqda yashovchilar. -Tuproqda, suvda yashovchilar, qo’ovlovchi, yuguruvchi xususiyatga ega bo’lganlar.
228.Markaziy osiyo va O’zbekistonda yashovchi o’simliklarning o’ziga xos hayotiy shalkllari: +Efemer, efemeroil, yostiqsimon. -Terrofit va fenerofitlar. -Gemikriptofit va epifitlar. -Epifit va epifillar
229.Populyasiyaning tasnifi: +Panmistik, geografik Klonal, lokal. Geografik, ekologik. -Geografik, ekologik. -Klonal, lokal. -Panmistik, geografik
230.Populyasiyaning guruxli xususiyatlari: +Soni, zichligi, tug’ilishi, nobud bo’lishi -Gomeostazi dinamikasi -Genetik birligi, ko’payishi. -Morfologik, biologik, xulqiy (xatti-xarakat)
231.Populyasiyaning tuzilmasi: +Jins, fazoviy, yosh -Morfologik, fazoviy, yosh. -Fiziologik, anatomik, jins. -Jins, xulqiy, yosh.
+V.I.Vernadskiy -E.Zyuss -Ch.Darvin -Sh.B.Lamark
233.Populyasiya dinamikasining asosiy ko’rsatkichlari: +Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi. -Immigrasiya emigrasiya, o’sish. -Nobud bo’lish, qurilish, emigrasiya. -Immigrasiya, emigrasiya, o’sish. Tug’ilish, o’sish, o’sish darajasi.
+Urug’ va mevalarni turli yo’llar bilan tarqatilishi. -Urug’larning to’liq hayotchanlikka ega emasligi. -O’z-o’zidan siyraklashish, vegetativ quvvatini oshirish. -Vegetativ, jinssiz, jinsiy ususllarda ko’payish.
+O’z bolasini yeb qo’yish -Instinktlar, yalpi ko’chib ketish, -Kimyoviy ta’sir, stress. -Kimyoviy ta’sir, stress. Instinktlar, yalpi ko’chib ketish,
236.Biosenozlarda populyasiyalar sonini boshqaruvchi omillar. +Inversion mexanizmlar. -Modifikasiyalovchi, boshqaruvchi. -Raqobat, kannibalizm.Inversion mexanizmlar. -Raqobat, kannibalizm. Modifikasiyalovchi, boshqaruvchi.
237.Biosenozning tarkibi. +O’simliklar, xayvonlar, bakteriyalar, zamburug’lar. -Daraxtilar, sut emizuvchilar, bakteriyaldar, zamburug’lar. -Viruslar, suv o’tlari, xasharotlar, soda xayvonlar.
-Bakteriyalar, baliqlar, daraxtlar, butalar
238.Biotop nima? +Biosenoz va abiotik muhit. -Fitosenoz va biosenoz. -Zoosenoz va mikobiosenoz. -Ekotop va klimatop.
239.Tirik organimzalr o’rtasidagi biotik aloqa munosabatlar. +Ijobiy, salbiy, befarq. -Zararli, befarq. -Foydali, salbiy. -Salbiy, neytral.
240.Kommensalizm turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang? +Arslon va giyena. -Simbioz yashash. -Zamburag’ va suv o’ti. -Allelopatiya.
241.Parazitlik turdagi biotik aloqa munosabatni aniqalng. +Bug’doy va zang zamburug’i. -Suv o’ti va zamburug’. -Beda va tugunak bakteriya. -Arslon va giyena
242.Antibioz turdagi biotik aloqa munosabatni aniqlang. +Isisriq va kasallik to’g’diruvchi virus. -Bo’ri va quyon. -Beda va tugunak bakteriya. -Ot va echki
243.Raqobat turdagi biotik aloqa munosabatini aniqlang. +G’o’za va g’umay. -Beda va tugunak bakteriya. -Suv o’ti va zamburug’. -Qisqichbaqa va aktiniy.
244.Turning ekologik o’rni (ekonisha) nima? +Turning funksional xolati. -Dushmanlarga bo’lgan munosbat. -Turning boshqa organizmlar bilan tutgan o’rni -Turlarning ozuqa topishi
245.Biosenozning tuzilmasi. +Turlar tarkibi, fazoviy, ekologik. -Zoosenoz, fitosenoz. -Mikosenoz, zoosenoz. -Fitosenoz, biotop.
246.Biosenozda turlarning sifat jihatdan farqalanishi: +Dominat va edifikator. -Dominant va antropofitlar. Subdominant va assektatorlar. -Subdominant va assektatorlar. Dominant va antropofitlar. -Dominat va edifikator.
247.Nurota tog’-yong’oqzor qo’riqxonasi joylashgan orni. +Nurata tizmasining g’arbiy yonbagri; -Nurota tizmasining sharqiy yonbagri; -Nuroya tizmasi; -Zarafshon tizmasi;
248. Biogesenoz qanday tuzilma? +Biosenoz va ekotopdan iborat. -Abiotik muhit va klimatop. -Biotop va ekotizimdan iborat. -Edafotop va biosenoz.
249.Ekotizimning asosiy tarkibi. +Abiotik muhit, produsent, konsusent, redusent. -Tuproq, havo, suv, o’simlik. -Produsent suv, havo, klimatop. -Abiotik muhit, konsumentlar, hayvonlar
250.Ekotizimning qaysi bir tarkibi o’zgaruvchan? +Konsumentlar. -Produsentlar. -Abiotik muhit. -Hayvonlarp.
251.Ozuqa zanjiri va uning turlari. +Sarflash va yemirilish (parchalanish) -Chirindiho’rlar va parazitlar. -Parazitlar va o’ta parazitlar. -O’tkir va go’shtho’rlar
252.To’g’ri tartibdagi trofik darajalarni aniqlang? +O’txo’r, go’shtxo’r, o’laksaxo’r, chirindixo’r. -Avtotrof, geterotrof, simbiotrof. -Geterotrof, o’txo’r, chirindixo’r. -Chirindixo’r, avtotrof, saprotrof.
253.Trofik darajalarda energeyani qanday miqdorda sarflanadi? +10% -5%
-1% -25%
254.Biologik maxsuldorlik: +Produsentlar to’plagan organik moddalar. -Tirik organimzlar to’plagan organik moddalar. Ximosintez natijasida to’plagan moddalar. -Produsentlar to’plagan organik moddalar. -Ximosintez natijasida to’plagan moddalar.
255.Quyidagi ekotizimlarning qaysi biri maxsuldor. +To’qayzor. -Qamishzor. -Yong’oqzor o’rmoni. -O’tloqzor.
256.Qaysi ekotizimda biomassa zahirasi biologik mahsuldorlikka teng. +O’tloq. -O’rmon. -Yaylov, To’qay. -Bir yillik o’t eknilar.
257.Quyidagi oziqa zanjirini qaysi bo’g’ini tushib qolsa, biosenozga jiddiy ta’sir yetadi. +Redusentlar. -Konsumentlar – II -Konsumentlar –I -Konsument –III
258.Quyidagi aralash o’rmon ekotizimida qaysi tartibdagi konsumentlarni tushib qolishi unga katta zarar keltirish mumkin? +Xasharotxo’r qushlar. -Xasharotxo’rlar. -O’txo’r xarashotlar -Yirtqich qushlar.
260.Cho’l ekotizimidagi to’g’ri tuzilgan ozuqa zanjirini toping. +Saksovul-xasharot-cho’l moyquti-yirtqich qush. -Ilon-kaltakesak-qushoyoq-ukki. -Lolalar-quyonlar-cho’l gekkoni-to’rg’aylar. -Tuvaloq-ko’rsichqon-kaltakesak-bo’ri.
261.Yong’oqzor o’rmonidagi to’g’ri tuzilgan ozuqa zanjirini toping. +Yong’oq-xasharot-xind maynasi-yirtqich qush -Yovvoyi cho’chqa-yong’oq-zamburug’-bosholi o’simlik. -Kalamush-xasharot-yovvoyi xina-it kuchala. -Tipratikon-yovvoyi cho’chqa-zamburug’-qizilishton.
262.Ekotizimdagi mahsulotlarning turlari: +Sof, umumiy ikkilamchi Birlamchi, ikkilamchi, umumiy.Yalpi, biralmchi, ikkilamchi. -Sof, umumiy ikkilamchi -Yalpi, biralmchi, ikkilamchi. -Birlamchi, ikkilamchi, umumiy.
263.Quyidagi to’g’ri tuzilgan ekologik piramidagi toping: +1200 beda, 300 hasharot, 50 qurbaqa, 10 ilon, 1 odam. -300 xasharot, 1200 beda, 50 baqa, 1 odam. -10 ilon, 1200 beda, 300 xasharot, 50 qurbaqa. -10 odam, 12 beda, 100 xasharot, 200 qurbaqa.
264.Sirdaryo daryosining umumiy uzunligi qancha? +2982km; -2881km; -3100km; -2551km
265.Moddalarning biologik doirada aylanishi: +Tuproq-o’simlik-havo. -O’simlik-suv – tuproq. -Havo-suv-hayvon. -Hayvon-tuproq-suv.
266.Ekotizimlardagi o’zgarishlarning turi. +Siklik, asta-sekin. -Mavsumiy, sutkalik. -Sutkalik-yillik. -Siklik, asta-sekin.
267.Suksessiya nima? +Jamoalarning kelib chiqishi va almashini. -Jamoalarda energiyaning o’zgarishi. -Jamoalarning tashqi muhit bilan aloqasi. -Biologik moddalarning aylanishi.
268.To’g’ri tuzilgan suksession qatorni toping? +Qoya-lishaynik-suv o’ti-yuksak o’simlik. -Guli o’simlik-suv o’ti- lishaynik. -O’rmonzor-lishaynik-mox- suv o’ti. -Daraxtlar-butalar-o’tlar suv o’ti.
269.Suksessiyaning turlari: +Abiogen, fitogen, zoogen. -Fitogen, biogen, abiogen. -Antropogen, xalokatli, fitogen. Abiogen, fitogen, zoogen. -Antropogen, xalokatli, fitogen. Fitogen, biogen, abiogen.
270.To’qayzorda ikkilamchi suksessiya jarayonini borishini aniqlang: +Jiyda-ching’il-qamish-qo’g’a-yulg’un. -Tol-turang’il-qamish-qo’g’a-ilonchirmovuq. -Kendir-ilonchirmovuq-tol-yantoq-qamish-qo’g’a -Yulg’un-qamish-qo’g’a-chingil-yulg’un.
271.Respublika sanoat korxonalarida atmosferani ifloslovchi korxonalar? +1000 dan ortiq ifloslovchi yirik va o’rta korxonalar mavjud. -500- dan ortiq yirik va o’rta korxonalar mavjud. -200- dan yirik va o’rta korxonalar mavjud. -100- dan ortiq.
272.Respublika sanoat korxonalarida yiliga qattiq, gazsimon, zararli moddalar atmosfera havosini ifloslantirmoqda? +4,5 mln.t. qattiq va gazsimon zararli moddalarning 35% atmosferaga chiqib kimyo korxonalarida 120 ming t.uglevodorod 40-50 ming t.SO-is gazi, chang 20- 25 ming t.S-gazi chiqib respublika shaharlari ifloslantirmoqda. -15 mln.t.15% kimyo korxonalarida yiliga 420 ming t. uch ming vodorod 90-100 ming tonna SO-4S gazi chang 40-50 ming T.S -gazi gazlarini chiqarmoqda. -2,5 mln. t.qattiq va gazsimon zararli mahsulotlar kimyo korxonalarida 240 ming t.uglevodorod 40 -50 ming t. SO - is gazi 20-45 ming t.S-gazi chiqarib Respublika shaharlarni -Respublika sanoat korxonalarida yiliga qattiq, gazsimon, zararli moddalar atmosfera havosini ifloslantirmoqda?
273.Atmosfera havosini toza saqlashda avtotransportga benzin o’rniga boshqa yoqilg’i quyish? +Gaz propan- butan. -Solyarka. -Spirt va boshqalar -Gaz elektromobillar.
274.Shaxar atmosfera xavosini soglomlashtirishda ishonchli usullar? +Yashil o’simliklar bargi havoni fil’trlaydi barglar changni ushlab qoladi, havo haroratini mikroiqlim yaratib fotosintez orqali SO2-ni yutib, O2 -ni insonlarga yetkazib beradi, shahar changini -80%ni sul’fat angidridning 60% ushlab qoladi. -Qishin - yozinda ham yashil ninabargli daraxtlar ekish. -Yashil daraxtlar o’simliklar havoni tozalashdan tashqari insonlarga psixofiziologik ta’sir etadi. -Yashil o’simliklardan foydalanish.
275.Litosferani sanoat ifloslanishidan himoyalash? +Keyingi 100 - yillikda sanoat ham-ashyosi iste’mol qilish 1000,0 milliard tonnadan oshdi. -Keyingi 100- yillikda sanoat rivojlanishi mineral xom-ashyo iste’mol qilish hajmi 1000 mln t.-dan oshdi. -Keyingi 100 yillikda sanoat rivojlanishi mineral xom -ashyo iste’mol qilish 100 mln. dan oshdi. -Keyingi 100- yillikda sanoat xom-ashyosi iste’moli 100,0 mln. tonnadan.
276.Atrof - muhitga tushadigan qattiq chiqindilar? +3-toifaga sanoat, qishloq xo’jaligi va shahar xo’jaligi maishiy chiqindilari. -2-toifaga -5-toifaga. -4-toifaga.
277.O’zbekiston Respublikasida tabiiy muhit o’lchamlarini nazorat qilish? +Respublikadagi tabiatni muhofaza qilish qo’mitasi nazorati ostida monitor (o’rganish tahlil qilish va bashorot qilishni tashkillashtiradi suv, havo, tuproq nazoratini amalga oshiradi.) -Tuproqdagi turli moddalari, muhit, pestisidlar zaharli moddalar aniqladi. -Respublikadagi qishloq xo’jaligi vazirligi amalga oshiradi. -Respublika yer -kadastri qo’mitasi.
278.Sanoat chiqindilaridan -gidrosferani himoyalash? +Okean va dengizlar yer sharining 94% ni egallagan. -Okean va dengizlar yer sharining 80% ni egaallagan. -Okean va dengizlar yer sharining 70% ni egaallagan -Sanoat chiqindilaridan -gidrosferani himoyalash?
279.Ko’ llar va daryolar quruqlikning necha % ni egallagan? +3% ni egallagan. -10-12% ni egallagan. -15-18%ni egallagan. -5-8% ni egallagan. 280.Quruqlikning qanchasini muzliklar?
+11%.
-10-12%.
-5-10%
-18-20%.
+3- ta: Mineral organik shu jumladan bakterial. -2-ta mineral. -5 ta mineral-organik fizologik va boshqa. -1-ta mineral.
282.Tirik organizmlar tanasida necha% suv bor? +Insonda 60-70% bodringda 90% sabzida -85%. -Insonda 50-60% bodringda 80%sabzida75% -Insonda tanasiga nisbatan 60-80% gina. bodringda -95%gacha sabzida -90% gacha.
-Insonda 65-75% bodringda 85% sabzida80%.
283.Tirik organizmlarda qancha % suv yo’qotsa nobud bo’ladi? +Odam 10%, tuya 20%, kuy 20%, it17%. -Odam 6-8% tuya 20% kuy 15-17% it15%. -Odamda 5% tuya-15% kuy-20% it -12%. -Odam 10%dan oshsa, tuya27%kuy-23% it-17%.
284.Ichish uchun 1 litr suvda qancha tuz bo’lsa yaroqli hisoblanadi? +litr suvda 1- tuz bo’lsa ichishga yaroqli hisoblanadi. -litr suvda 10-15 gr/l bo’lsa yaroqli . -litr suvda 3-5 gr/l bo’lsa yaroqli . -litr suvda 5-10 gr/l bo’lsa yaroqli .
285.Paxta sanoatida ishlash jarayonida atrof- muhit ifloslanishi? +Chang ajralib chiqadi. -Suv ajralib chiqadi. -Gaz ajralib chiqadi. -Qurim ajralib chiqadi.
286.Paxtani qayta ishlash jarayonnida atrof-muhitni ifloslantiruvchi moddalarning hosil bo’lishi sabablari? +3 fraksiyadan iborat iflos zarrachalar g’o’zaning maydalangan bo’lagi tolali va mineral zarrachalar changning iflos va tolali zarrachalari. -1 fraksiyadan iborat iflos mayda zarrachalar. -Mineral zarrachalar. -G’o’zaning maydalangan zarrachalari . 287.Sanoat kroxonalaridan atrof- muhitga iflosliklarni nazorat qilish va ularning sanitariya me’yorlari? +Sanitariya me’yorlari u yoki bu aholi punktlari atmosfera havosi tarkibidagi zararli moddalarning chegaraviy yo’l qo’yiladigan miqdori YKBK bu joyda odamlar uzoq va doimiy bo’lsa zararli bo’lmasa. -Moddalarning umumiy miqdori. -Atmosferada bir necha moddalar bo’lsa ularning umumiy miqdori -Zararli moddalarning chegaraviy yo’l qo’yiladigan miqdori(YKBK).
288.Paxta tozalash korxonalarida ishlovchilar havfsizligi uchun sanitariya normasi belgilangan? +Binolar ish joylarida bu moddalarning YKBK -si 30% gacha changda kremniy 2 oksidi miqdori 2 dan 10% bo’lsa, chang bu korxonalarda YKBK 4 mg/m3 qabul qilingan demak, sanitoriya normasi havoda changi 4.30:100=1,2 mg/m3 dan oshmasligi kerak. -430:100=<1,2 mg/m3 bulsa. -430:100>1,2 mg/m3 bulsa. -Bu ko’rsatgichlardan oshib ketsa.
289.Havoni chang va zaharli moddalardan tozalash? +Chang, zaharli gazlar, zaharlar, yuqori harorat , havoning namligi, shovqin , tebranish, material iflosliklari. -Chang va boshqalar.
-Zaharli gazlar. -Qattiq yoki suyuq moddalarning juda mayda zararachalari.
+Quruk usul, xul usul ,moyli va elektr usullar. -Chan tutgich. -Kurik usul. -Fil’trlar.
291.Quruqlikning qanchasini muzliklar? +11%.
-10-12%.
-5-10%
-18-20%.
atmosfera havosini ifloslantirmoqda? +4,5 mln.t. qattiq va gazsimon zararli moddalarning 35% atmosferaga chiqib kimyo korxonalarida 120 ming t.uglevodorod 40-50 ming t.SO-is gazi, chang 20- 25 ming t.S-gazi chiqib respublika shaharlari ifloslantirmoqda. -15 mln.t.15% kimyo korxonalarida yiliga 420 ming t. uch ming vodorod 90-100 ming tonna SO-4S gazi chang 40-50 ming T.S -gazi gazlarini chiqarmoqda. -2,5 mln. t.qattiq va gazsimon zararli mahsulotlar kimyo korxonalarida 240 ming t.uglevodorod 40 -50 ming t. SO - is gazi 20-45 ming t.S-gazi chiqarib Respublika shaharlarni -Respublika sanoat korxonalarida yiliga qattiq, gazsimon, zararli moddalar atmosfera havosini ifloslantirmoqda?
293.havosini toza saqlashda avtotransportga benzin o’rniga boshqa yoqilg’i quyish? +Gaz propan- butan. -Solyarka. -Spirt va boshqalar -Gaz elektromobillar.
294.Shaxar atmosfera xavosini soglomlashtirishda ishonchli usullar? +Yashil o’simliklar bargi havoni fil’trlaydi barglar changni ushlab qoladi, havo haroratini mikroiqlim yaratib fotosintez orqali SO2-ni yutib, O2 -ni insonlarga yetkazib beradi, shahar changini -80%ni sul’fat angidridning 60% ushlab qoladi. -Qishin - yozinda ham yashil ninabargli daraxtlar ekish. -Yashil daraxtlar o’simliklar havoni tozalashdan tashqari insonlarga psixofiziologik ta’sir etadi. -Yashil o’simliklardan foydalanish.
295.Litosferani sanoat ifloslanishidan himoyalash? +Keyingi 100 - yillikda sanoat ham-ashyosi iste’mol qilish 1000,0 milliard tonnadan oshdi. -Keyingi 100- yillikda sanoat rivojlanishi mineral xom-ashyo iste’mol qilish hajmi 1000 mln t.-dan oshdi. -Keyingi 100 yillikda sanoat rivojlanishi mineral xom -ashyo iste’mol qilish 100 mln. dan oshdi. -Keyingi 100- yillikda sanoat xom-ashyosi iste’moli 100,0 mln. tonnadan.
296.Atrof - muhitga tushadigan qattiq chiqindilar? +3-toifaga sanoat, qishloq xo’jaligi va shahar xo’jaligi maishiy chiqindilari. -2-toifaga -5-toifaga. -4-toifaga.
297.O’zbekiston Respublikasida tabiiy muhit o’lchamlarini nazorat qilish? +Respublikadagi tabiatni muhofaza qilish qo’mitasi nazorati ostida monitor (o’rganish tahlil qilish va bashorot qilishni tashkillashtiradi suv, havo, tuproq nazoratini amalga oshiradi.) -Tuproqdagi turli moddalari, muhit, pestisidlar zaharli moddalar aniqladi. -Respublikadagi qishloq xo’jaligi vazirligi amalga oshiradi.
-Respublika yer -kadastri qo’mitasi.
298.Sanoat chiqindilaridan -gidrosferani himoyalash? +Okean va dengizlar yer sharining 94% ni egallagan. -Okean va dengizlar yer sharining 80% ni egaallagan. -Okean va dengizlar yer sharining 70% ni egaallagan -Sanoat chiqindilaridan -gidrosferani himoyalash?
299.Ko’ llar va daryolar quruqlikning necha % ni egallagan? +3% ni egallagan. -10-12% ni egallagan. -15-18%ni egallagan. -5-8% ni egallagan.
300.Quruqlikning qanchasini muzliklar? +11%. -10-12%. -5-10% -18-20%. Download 261,89 Kb. Do'stlaringiz bilan baham:
|
Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha
yuklab olish