1 Biofizikaning predmeti, vazifalari. Biofizikaning biologik fanlar orasida tutgan o’rni va boshqa fan soxalari bilan aloqasi

.19 Avtotebranmali jarayonlar
- Avtotebranmali j tebranishlar tushunchasi. O'z-o'zidan tebranuvchi tizimning faza tekisligidagi xatti-harakati tasviri. Tsikllarni cheklash. Cheklangan davrlarning mavjudligi shartlari. Cheklangan tsiklning tug'ilishi. Andronov-Xopf bifurkatsiyasi. Barqaror fokusning barqaror chegara tsiklining tug'ilishi bilan beqarorga o'tishi. Yumshoq va qattiq tebranish qo'zg'alishi. Dalgalanishlar tizimda teskari aloqa mavjudligi bilan bog'liq. Fikr-mulohazalarga misollar. Biokimyoviy tizimlardagi tebranish hodisalarining asosiy modeli brusselator modelidir. Kubik nochiziqlilikning roli.

Tirik tizimlardagi jarayonlarning o'z-o'zidan tebranish modellariga misollar. Fotosintezning qorong'u jarayonlaridagi tebranishlar. Glikoliz modelidagi o'z-o'zidan tebranishlar. Avtokatalitik jarayonlar va teskari aloqaning roli. Kaltsiy konsentratsiyasining hujayra ichidagi tebranishlari. Hujayra osti bo'linmalarida kaltsiyning qayta taqsimlanishi.

16. Makromolekulalarning fazoviy strukturasi va struktura shakllanishida ishtirok etuvchi bog’lar va ulardagi ta’sirlanuvchi kuchlar- Biopolimerlarga hujayrani tashkil qiluvchi asosiy modda oqsillarni olamiz, oqsillar uglerod vodorod, kislorod, azot, fosfordan iborat. Оқсилларнинг асосий функциялари
Каталитик
Қисқариш
Нафас
Структура ёки тузилиш
Регулятор ёки бошқариш
Ҳимоя
Захира
Функциясига кўра оқсилларнинг фарқланиши:
Структура оқсиллари- Мас-н: коллаген, кератин (соч,суяк, тирноқ, шох, пат).
2. Каталитик оқсиллар— липаза,трипсин ва баъзи катализаторлар. Улар организмдаги борадиган кимёвий реакцияларни амалга ошишида қатнашадилар.
3. Гормон оқсиллар — инсулин, гликоген, триотропин. Улар организмда борадиган моддалар алмашинувини бошқариб тури-шади. Mас-н: инсулин қондаги глюкоза миқдорини бошқариб туради. 4. Транспорт оқсиллар —гемоглобин, миоглобин. Қонда ва мускулларда O2 ёки СO2 ни ташийди, Ҳимоя оқсиллари —анти таначалар. Организмдаги ёт моддалар (antigеn) туш-ганда уларни зарарсизлантиришда қатна-шадилар.
6. Қисқарувчи оқсиллар —актин, миозин-нинг фаолияти туфайли мускулларнинг қисқариши содир бўлади.
7. Заҳира озиқ модда оқсиллари —тухум альбумини, сут казеини мисол бўлади. Oqsillarni 4 xil strukturasi bor 1 lamchi 2 lamchi 3 lamchu va 4 lamchi va ular quyidagi boglar bilan boglangan - Бирламчи структурани таъминловчи ковалент боғлар - 146-680 кДж/моль
- Дисульфид боғлар учламчи структурани стабиллашда ва суббирликларни бир-бирига боғлашда иштирок этади - 210 кДж/моль
Ноковалент боғлар:
- Ион боғлар - 40-400 кДж/моль
- Ион-дипол ва дипол-дипол боғланишлар - 4-40 кДж/моль
- Водород боғлар - 8-25 кДж/моль
- Гидрофоб боғланишлар - 4-2,5 кДж/моль
- Ван-дер-Ваалс боғланишлар – қисқа масофодаги ўзаро тортилиш ёки итарилиш - Е = 4-40 кДж/моль.
17.Vandervals kuchlar, elektrostatik, gidrofob tahsirlanish, vodorod bog’lar- Ван-дер-Ваалс боғланишлар – қисқа масофодаги ўзаро тортилиш ёки итарилиш - Е = 4-40 кДж/моль. Ван-дер-ваальс таъсирлашиш кучлари 4-40 кж/молни ташкил этади ва макромолекулада электромагнит хусусиятга эга бўлади. Бу таъсирлашишлар таъсир остида қутбланган қобиқ ҳосил қилувчи атомлар гуруҳлари ўртасида ҳосил бўлади. Сув билан макромолекула ўртасидаги тортишишидан юзага келади. Биополимерларнинг қисмлари, маълум бир гуруҳлари орасидаги тортиши, итарилиш ва бошқа кучларга ҳарорат таъсир қилади.
Ҳароратнинг кўтарилиши гуруҳлар, қисмлар ёки мономерлар оарсидаги ўзаро итарилиш кучини оширади, аксинча, ҳароратнинг пасайиши эса уларнинг бир-бирига тортилишини кучайтиради.
Маълум бир ҳароратда итарилиш кучи ва тортишиш кучи билан тенглашиб, бу икки қарама-қарши таъсирланишлар компенсацияланади. Бундай ҳарорат критик ҳарорат деб аталади.
Манфий ва мусбат зарядларнинг тортишиши натижасида ҳосил бўлади. Бу кучлар биотузилмаларда барқарорликни сақловчи алоҳида боғланишларни келтириб чиқаради