3-sinf Oʻqish darslarida " Ulugʻlarni oʻrganmoq-oqillik" boʻlimi yuzasidan berilgan mavzularni tahlil qilish.
3- sinf Oʻqish darsligida berilgan "Ulugʻlarni oʻrganmoq-oqillik" boʻlimi yuzasiga oid 14 ta mavzu berilgan. Bu mavzular quyidagilar "Qutadgʻu bilik" hikmatlari, Jaloliddin Manguberdi, Buyuk bobomizning buyuk hikmatlari, Xudoyberdi Toʻxtaboyev, Alpomishning bolaligi, Soʻnggi damgacha, Ibn Sinoning hikmatlari, Bolari bilan pashsha, Donolarning donosi, Bolam, Baxilning yomonligi, Lol boʻlgan tulki, Saylida va Boʻlim yuzasidan takrorlash. Mavzular nomidan koʻrinib turibdiki, ushbu boʻlimda buyuk ajdodlarimizning hikmatli soʻzlari, ularning hayotlariga oid hikoya va ertaklar orqali oʻquvchilarga yurtga sadoqat tuygʻularini shakllantirish nazarda tutilgan.
"Ulugʻlarni oʻrganmoq-oqillik" boʻlimining birinchi mavzusi "Qutadgʻu bilik" hikmatlari. "Qutadgʻu bilik" hikmatlari oʻquvchilarga tushunarli boʻlishi uchun sheʼriy tarzda sodda tilda ifodalangan. Bilamizki, "Qutadgʻu bilik" asari Yusuf Hos Xojib qalamiga mansub boʻlib, asarda turli mavzularga oid hikmatli soʻzlar, pand-nasihadlar berilgan. Asardan olingan ushbu parchada bilim haqida, toʻgʻri soʻzlik, yolgʻon soʻzlamaslik, tilni tiyishlik, shoshqaloqlik qilmaslik hamda sabr boʻlish haqida jumlalar keltirilgan.
Boʻlimning ikkinchi mavzusi Mirkarim Osim qalamiga mansub "Jaloliddin Manguberdi" hikoyasi. Hikoya taʼsirli tarzda ifodalanib, oʻquvchilar uchun juda katta tarbiyaviy ahamiyatga ega. Oʻquvchilar hihoyani oʻqish davomida koʻngillarida buyuk ajdodlarimizga faxr-iftixor tuygʻularini his qiladilar. Hikoya soʻngida berilgan quyidagi savollarga javob berishadi. Chingizxon qanday hiyla ishlatdi? Jaloliddinning moʻgʻullarga qarshi kurashini soʻzlab bering. Qaysi voqea sizni hayajonga soldi? kabi savollar berish orqali bahs-munozaralar yuritishadi.
Navbatdagi asar "Buyuk bobomizning buyuk hikmatli" deb nomlanadi. Xudoyberdi Toʻxtaboyev qalamiga mansub boʻlib, hikoya janrida yozilgan. Hikoyada buyuk sarkarda Amir Temur bobomiz haqida soʻz boradi. Ushbu boʻlimdan oʻrin olgan qolgan mavzular ham buyuk ajdodlarimizning haqiqatparvarligi, mardligi, fidokorligi va yurti uchun jon berishga shay ekanligi chiroyli tasvirlarda ifodalangan.
Biz ushbu boʻlimda turli janrlardagi asarlarni uchratishimiz mumkin. Masalan, hikoya, masal, sheʼr, ertak hamda rivoyat. Masal janriga oid 2 ta: "Bolari bilan pashsha" nasriy usulda, "Lol boʻlgan tulki" sheʼriy usulda berilgan. Bundan tashqari sheʼr janrida Berdaqning "Bolam" nomli sheʼri oʻquvchilar uchun berilgan. Sheʼrda yaxshiliklar qil, mard boʻl, yomonlarga yaqinlashma, oq koʻngil boʻl, ertangi kuningni oʻyla kabi nasihatlar berilgan.
“Boʻlim soʻnggida boʻlim yuzasidan takrorlashga oid quyidagicha savollar berilgan:
Ushbu boʻlimda sizga qaysi asar koʻproq yoqdi?
Boʻlimdan qaysi ajdodlarimiz haqida soʻz bordi?
"Shoshilma har ishda, sabr qil, sabr" jumlasi haqida oʻz fikringizni bildiring.
Boʻlimda qaysi buyuk insonning Ona bilan suhbati berilgan?
"Ulugʻ bobolarimiz hayoti biz uchun oʻrnak" mavzusida sinf ichida suhbat oʻtkazing.”18
Oʻquvchilar ushbu savollarga javob berish orqali olgan bilimlarini yana bir karra mustahkamlab oladilar.
Do'stlaringiz bilan baham: |