1. Axborot xavfsizligi va axborotni muhofaza qilishning zaruriyati. Tarmoq xavfsizligi vazifalari. Kompyuter tarmoqlarida xavfsizlik tushunchasi

Berilganlarning maxfiyligi bu, berilganlarga taqdim etilgan va ularni himoya qilish talab etilgan darajani aniqlaydigan maqomdir.
Tizim sub’ekti tizimning tashkil etuvchisi bo‘lib, u ob’ektdan ob’ektga axborot oqishining yoki tizim holatini o‘zgartirishni sababchisi bo‘lishi mumkin.
Tizim ob’ekti tizimning axborotni saqlaydigan, qabul qiladigan yoki uzatadigan sust tashkil etuvchisidir.
Telekommunikatsiya tizimlariga xujum bu tizimning u yoki bu bog‘liqligini qidirish va ishlatish ma’nosini bildiradigan, yomon niyatli odam tomonidan bajariladigan harakatdir.
Xavfsiz yoki himoya qilingan tizim xavfsizlik xavflariga muvaffaqiyatli va samarali qarshi turadigan, zarur himoya qilish vositalariga ega bo‘lgan tizimdir.
Xavfsizlik siyosati bu himoya qilish vositalarining ishlashini axborot xavfsizligining xavfi berilgan to‘plamidan me’yor, qoida va amaliy tavsiyanomalarning yig‘indisidir.
Zamonaviy telekommunikatsiya tizimlari va tarmoqlarida axborotni himoya qilish deganda uzatilayotgan, saqlanayotgan va qayta ishlanayotgan axborotning ishonchliligi va butunligini ta’minlash maqsadida turli xil vosita va usullarni ishlatish, choralarni ko‘rish va tadbirlarni o‘tkazish tushuniladi.
Axborotni ximoya qilish – bu:
axborotning fizik butunligini ta’minlash, ya’ni axborot elementlarini xalaqitlarga uchrashi va yo‘qolishiga yo‘l qo‘ymaslik;
axborot butunligini saqlashda uning elementlarini almashtirishga (modifikatsiyaga) yo‘l qo‘ymaslik;
mos vakolatlarga ega bo‘lmagan shaxslar yoki jarayonlar tomonidan axborotni ruxsat etilmagan olinishiga yo‘l qo‘ymaslik;
egalariga uzatilayotgan resurslar faqatgina tomonlar kelishgan shartlarga mos ravishda ishlatilishiga ishonch hosil qilinishi kerak, demakdir.


Axborotga ruxsat etilmagan murojaat qilishni usullari

• 
  berilganlarni nusxalash va almashtirish;
  
• 
  yo‘l va aloqa kanallariga ulanish natijasida yolg‘on dastur va xabarlarni kiritish;
  
• 
  sozlovchi va halokatli dasturlarni ishlatish;
  
• 
  axborotni uning tashuvchilaridagi qoldiqlarini o‘qish;
  
• 
  elektromagnit nurlanishli va to‘lqin xarakterli
  

xabarlarni qabul qilish;

• 
  maxsus dasturli va apparatli so‘ndirgichlarni ishlatish.