1. Audio formatlar haqida izoh bering. Javob

31.
 
Prosadiya nima va uni ovoz sintezidagi o‘rni 
Javob:
Prosodiya so'zlovchining yoki nutqning xususiyatlarini aks ettirishi 
mumkin: ularning hissiy holati; gap shakli (bayon, savol yoki buyruq); ironiya 
yoki kinoyaning mavjudligi; urg'u, qarama-qarshilik va diqqat. U grammatika 
yoki lug'at tanlash bilan kodlanmagan til elementlarini aks ettirishi mumkin. 
Prosodiyaning atributlari 
Nutqning prozodik jihatlarini o'rganishda eshitish o'lchovlari (tinglovchilar 
ongida hosil bo'lgan sub'ektiv taassurotlar) va ob'ektiv o'lchovlar (tovush 
to'lqinining fizik xususiyatlari va ob'ektiv ravishda o'lchanishi mumkin bo'lgan 
artikulyatsiyaning fiziologik xususiyatlari) o'rtasida farqlash odatiy holdir. 
Prosodiyaning eshitish (sub'ektiv) va ob'ektiv (akustik va artikulyatsion) 
o'lchovlari chiziqli tarzda mos kelmaydi.[4] Prosodiya bo'yicha ko'pgina 
tadqiqotlar eshitish shkalasi yordamida eshitish tahliliga asoslangan. 
Prozodik o'zgaruvchilarning kelishilgan soni yo'q. Eshitish nuqtai nazaridan, 
asosiy o'zgaruvchilar: 
ovoz balandligi (past va baland o'rtasida farq qiladi) 
tovushlar uzunligi (qisqa va uzun o'rtasida farq qiladi) 
ovoz balandligi yoki balandligi (yumshoq va baland ovozda farqlanadi) 
tembr yoki fonativ sifat (ovoz sifati) 
Akustik nuqtai nazardan, ular quyidagilarga mos keladi: 
asosiy chastota (gerts yoki sekundiga aylanishlarda o'lchanadi) 
davomiylik (millisekundlar yoki soniyalar kabi vaqt birliklarida o'lchanadi) 
intensivlik yoki tovush bosimi darajasi (desibellarda o'lchanadi) 
spektral xarakteristikalar (eshitish mumkin bo'lgan chastota diapazonining turli 
qismlarida energiya taqsimoti) 
32.
 
Audio kirish-chiqish turlari va qurilmalari 
Javob:
Audio studiya qurilmalari 
- ovozni qabul qilib oluvchi qurilmalar - mikrofonlar, ovoz olib beruvchi 
(zvukosnimateli); 
- ovozga ishlov beruvchi qurilmalar - dastlabki kuchaytirgich, dinamik va 
chastotaviy ishlov beruvchi uskunalar - miksherlar, signal va effekt-prosessolari 
prosessorlari, plaginlar…); 
- ovozni yozuvchi qurilmalar - analogli yoki raqamli magnitofonlar, qattiq 
disklar, analogli ovoz yozuvchi qurilmalar; 
- monitoring tizimi (signal marshrutizatori, ovoz kuchaytirgich, passiv yoki aktiv 
monitorlar, bosh telefonlar). 
Studiyaning yuragi - ovoz yozuvchi tizimdir, uning vazifasini ovoz yozish 
tarixida va hozir ham ba’zi studiyalarda magnitofonlar bajarib kelgan, ularni 
hozirgi vaqtda raqamli ovoz yozish tizimlari siqib chiqarmoqda. 

---

Yaxshi ovoz degani bu faqat sifatli ovoz kartasi bilan cheklanib qolmaydi. Sifatli 
ovozning chiqishi mikrofondan tortib, inson qulog‘iga yetib borishida ishtirok 
etuvchi barcha qurilmalar sifatli bo‘lishi kerak. Bunda naushniklar va monitorlar 
ham muhim rol o‘ynaydi. Monitorlar nafaqat ovozni chiqarib berish, balki 
musiqa sifatini monitoring qilishdan ham iboratdir. Barcha qurilmalarning 
sifatlisini tanlab, naushnik yoki monitorning sifatsizini xarid qilsak, kerakli 
sifatdagi ovozni eshita olmaymiz. 
Mikrofonlar 
– 
akustik 
to‘lqinlarni 
yoki 
tebranishlarni 
elektr 
tebranishlar/signallarga aylantirib beradi. Mikrofonlarning ko‘pdan-ko‘p turlari 
mavjud bo‘lib, ular radioeshittirish va televideniye tizimlarida, telefoniyada, 
ovozlashtirish, tovush kuchaytirish, ovoz yozish va b.q. qo‘llaniladi. Mikrofon 
har qanday elektroakustik va radioeshittirish traktlarining birinchi va eng asosiy 
elementlaridan hisoblanib, u eshittirish kanalining sifat ko‘rsatkichini belgilaydi. 
Miksher pultlari yoki miksherli konsol – ovoz yozuvchi studiyaning nerv 
markazi hisoblanadi. U bir nechta audio kirish, chiqish va kommutatorlardan 
iborat qurilma bo‘lib, barcha ovoz manbaalaridan kelgan signallarni kerakli 
garmonikada yig‘ilishini ta’minlab, ovozni tahrirlash imkonini beradi