1. Atom tuzilishi to‘g‘risidagi tasavvurlarning rivojlanishi. Atom tuzilishi. Rezerford tajribasi va


  2-сурет. Vodorod atomining spektral seriyalari. Orbitalarni kvantlash



Download 0,84 Mb.
bet4/5
Sana06.07.2021
Hajmi0,84 Mb.
#110233
1   2   3   4   5
Bog'liq
YUNON FAYLASUFLARINİNG ATOM VA ELEMENT TO’G’RİSİDAGİ TUSHUNCHALARNİ XOZİRGİ ZAMON MA’LUMOTLARİ BİLAN TAQQOSLASH

d  2Sind -elementar fazaviy burchak.





2-сурет.




Vodorod atomining spektral seriyalari. Orbitalarni kvantlash

Atom tuzilishini щrganishda 1860 yilda nemis olimlari G.Kirxgof (1824-1887) va R.Bunzen (184-1898) ochgan spektral analiz usuli mu`im rolp щynadi. 1885 yilda shveytsariyalik maktab fizika uqtuvchisi Balmer kuzga kurinadigan sohada vodorod atomining spektral chiziqlarining joylashish vaziyatida maolum qonuniyat borligini sezdi. Balmerning aniqlashicha tulqin uzunlikni kamayishi bilan ular orasidagi masofa ham kamayib borar ekan. Kup yillik izlanishlardan sung tulqin uzunliklari aniq bulgan bu turtta spektral chiziqlarini bitta umumiy formula bilan ifodalash mumkinligi aniqlandi:


2
   n


n 0 n2  4

(4.4)


bu formulada  =3646 0 , formuladagi n ga 3,4,5 va 6 qiymatlar berib, vodorod atomining kuzga

0 А

kurinadigan sohadagi turtala spektral chiziqlarining tulqin uzunligini hisoblashimiz mumkin. quyidagi birinchi jadvalda tajribada kuzatilgan tuluin uzunlik bilan (2.1) formula yordamida hisoblab topilgan tulqin uzunlikni mos kelishi kursatilgan.

1-jadval


Chiziular

n

Hisoblab topilgan

to`lqin uzunlik , 0



А

Kuzatilgan to`lqin

uzunlik , 0



А

N- qizil N - yashil

N - ko`k N- binafsha



3

4

5



6

6562,80

4861,38


4340,51

4101,78


6562,79

4861,33


4340,47

410174

(4.4) formuladagi 0 Balpmer seriyasidagi eng kichik tulqin uzunlik ekanligi maolum buldi. Yaoni,

0


n 0
im 3646A

n

Spektrdagi uonuniyatni to`lqin uzunlik orqali emas, balki to`lqin chastotasi bilan ifodalash qulayroqdir. Chastota bilan to`lqin uzunlik orasidagi bog`lanishni xisobga olib, Balmer formulasini yorug`lik chastotasi uchun yozamiz



  c 4 1 1 cR

1 1 R1 1


(4.5)






22

n2

H 22

n2

22



n2









(4.5) formuladagi Rn = =(10967758,1  0,8) m bulib, u vodorod spektridagi barcha chiziqlar

uchun tegishli bulib, Ridberg doimiysi deb ataladi. R=cRn ham Ridberg doimiysi deb yuritiladi va uni qiymati R=3,29 . 1015 s-1 ekanligi aniqlangan.

Keyinchalik vodorod atomi spektrida kuzga kurinadigan ulptrabinafsha (UB) va infraqizil (IЫ) sohalarda ham spektral chiziqlar topildi. Spektral chiziqlar tuplamiga spektral seriyalar deyiladi. Bu topilgan chiziular ham Balmer formulasi orqali ifodalanadi. Faqat chegaraviy tulqin uzunligi va (4.5) ifodaning qavsi ichidagi kasrlari bilan farqlanadi. Balmer formulasi umumiy holda


min

cR

1



H m2

1


n2

(4.6)


kurinishda ifodalanadi.(4.6) formulasidagi m va n ning uiymatiga qarab, vodorod atomidagi turli

spektral seriyalarini hosil qilish mumkin:




Download 0,84 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish