1. Қасддан одам ўлдириш жиноятининг оғирлаштирувчи ҳолатларини таҳлил қилинг

Haqorat – bu jabrlanuvchi shaxsining noma’qul koʻrinishdagi salbiy bahosi boʻlib, shaxsning sha’ni va qadr-qimmatini yerga uradi, uning ma’naviy qiyofasini ham atrofidagilar nazarida, ham oʻzining nazarida poymol qiladi. Haqorat turli koʻrinishlarda va usullarda namoyon boʻladi. U faqat ogʻzaki, yozma, bevosita tegmasdan tana harakatlari orqali (jabrlanuvchi tarafga qarab tuflash, xunuk qiliqlar bilan va h.k.) va bevosita tegish bilan tana harakatlari orqali, lekin jabrlanuvchiga jismoniy zarar yetkazmasdan (itarib yuborish, kiyimlarini yirtish va h.k.) sodir etilishi mumkin. Koʻpchilik hollarda, haqorat bevosita roʻy beradi, lekin u bilvosita ham boʻlishi mumkin. Bunday hollarda, 140-modda boʻyicha javobgarlik faqat aybdor jabrlanuvchiga haqoratlari etib borishiga ishongan taqdirdagina qoʻllanilishi mumkin. Agar haqorat haqiqat boʻlganida va uyatsiz, noma’qul koʻrinishda ifoda etilgan boʻlsa, haqorat jinoyat tarkibi boʻladi. Aksincha, toʻgʻri ifoda etilgan tanqid haqorat hisoblanmaydi. Haqorat qilishning tarkibi boʻlishi uchun qadr-qimmatning tahqirlanishi albatta uyatsiz va noma’qul koʻrinishda ifoda etilishi kerak, ya’ni sudda aniqlanadigan har bir holat jabrlanuvchiga nisbatan jamiyatda qabul qilingan odob-axloq qoidalariga va muomala madaniyatiga zid tarzda ifodalangan boʻlishi shart. Haqorat uchun javobgarlik masalasining hal qilinishida faqatgina haqoratlangan shaxsning reaksiyasidan kelib chiqib boʻlmaydi, bu reaksiya oʻzini yuqori darajada yaxshi koʻrishi sababli vujudga kelishi mumkin. Har qanday tahqirlash haqoratni tashkil etavermaydi, faqatgina
sha’n va qadr-qimmatni tahqirlasa va noma’qul koʻrinishda ifodalan-sagina haqorat hisoblanishi mumkin.

27. Фуқароларнинг тенг ҳуқуқлилигини бузиш нималардан иборат?
Fuqarolarning huquqlarini bevosita yoki bilvosita buzish yoki cheklash yoxud fuqarolarga bevosita yoki bilvosita imtiyozlar berish deyilganda, diskriminatsiya, fuqarolarning birini boshqasidan ustun qoʻyish tushuniladi. Diskriminatsiya, ya’ni muayyan bir shaxsning jinsi, irqi, millati, tili, dini, ijtimoiy kelib chiqishi, shaxsiy yoki ijtimoiy holatidan kelib chiqqan holda davlat, jamiyat, madaniy ishlar yoxud boshqa faoliyatda ishtirok etishi uchun toʻsqinlik qilish yoki oʻz huquq va erkinliklaridan foydalanishiga yoki ularni amalga oshirishiga toʻsqinlik qilishda namoyon boʻladi. Masalan, ishdan boʻshatish, roʻyxatga olishdan bosh tortish, ishga olishda, oʻqishga kirishda irqi, jinsi, millatidan kelib chiqib va hokazo. Koʻrilayotgan jinoyat harakat orqali ham, harakatsizlik orqali ham sodir etilishi mumkin.
Harakat orqali sodir etilgan jinoyatga qasddan fuqarolarning qonuniy huquq va erkinliklaridan foydalanishga toʻsqinlik qilish kiradi. Harakatsizlik orqali sodir etilgan jinoyatga esa xuddi shu huquq va erkinliklardan foydalanishga koʻmak bermaslik kiradi. Fuqarolarning teng huquqliligini zoʻrlik ishlatib buzish deganda, kaltaklash, doʻpposlash, badanga yengil yoki oʻrtacha ogʻir shikast yetkazish tushuniladi.