1. Asbob va uskunalarning tuzilishi bilan tanishtirish. Tsirkulga mos yog’och tanlash va undan brusok tayyorlash ishlari

1-rasm. Durodgarlik dastgohi va uning yordamida bajariladigan ishlar:

1-oldingi iskanja – (yon tishga); 2-ish taxtasi; 3- nav; 4-orqa iskanja – (bo’ylami tishga); 5- asboblar tochkasi; I – ponalar orasiga o’rnatib randalash; II,IV – oldingi iskanjaga qistirib randalash; III – orqa iskanjaga qistirib tilish.1-tonalar orasiga o’rnatib randalash: II, IҮ-oldingi iskanjaga qistirib randalash: III-orqa iskanjaga qistirib bilish.

Har bir ish o’rniga tegishli individal asbob-uskunalar, yog’och materiallar, dastgoh naviga xavfsizlik texnikasi qoydalariga amal qilgan holda o’rnatiladi. Dasta arra, randa, iskana, bolg’a kabi asboblarning dastalari ishloviga qaratilib terildi. Individual asboblarni devorga osilgan maxsus asboblar tochkasiga yoki dastgoh oyoqlarini biriktiruvchi bo’ylama kashakalarga taglik taxta o’rnatib, unga terib qo’yilishi mumkin. Dastgohdan foydalanib arralashda taxta materiallarining uzun-qisqaligiga, enlik-ensizligiga qarab tilish va qirqish turli hollarda olib boriladi. Qisqa va ensiz yog’och-taxtalarni arralashda ular bo’ylama diskaga qistirib olinadi. Enlik taxtalar ish taxtasi ustidagi ponalar orasiga o’rnatib tilinadi. Bu holda taxtaning tilib olinadigan ish taxtasidan chetga chiqarib o’rnatiladi. Uzun o’lchamdagi taxta materiallar ish taxtasi ustida qo’zg’almas ponaga tirab arralanadi.

Taxtalarni randalashda ularning uzun-qisqaligiga qarab ko’chirib olish-qo’yiladigan ponalar orasiga o’rnatiladi. Taxtani ponalar orasiga o’rnatishda bo’ylama diskani ketiga qarab rez’basi uzilib, diski ishdan chiqishi mumkin. Agar randalanadigan taxta ponalar orasiga sig’masa, pona oldingilarga ko’chirib o’rnatiladi. Enli taxtalarning cheti (qirrasi) ko’ndalang diskasi o’rnatilib randalanadi. Taxtaning ikkinchi uchi yon ponalar yoki tirgaklar ustiga qo’yiladi.
O’yish-teshish ishlarini bajarishda teshiladigan taxta material ish taxtasi ustiga ponalar orasiga o’rnatilib, bo’ylama diski yordamida qatirib qo’yiladi. Teshik ochishda dastgoh ish taxtasi o’yilib qolmasligi maqsadida teshiladigan taxta ostiga ehtiyot taxtasi o’rnatilib olish tavsiya etiladi.
Ehtiyot taxtasidan foydalanib arralab qirqish ishlarini olib borish bo’ylama diskaga qistirib arralashga qaraganda ancha qulay. Bu taxtani bo’ylama diskaga qistirib o’rnatish va undan bo’shatib olish ishlaridan holi qiladi.
Ehtiyot taxtasidan foydalanib o’yish-teshish ishlari olib borilganda verstagning ish taxtasi o’yilishdan saqlanadi. Natijada uning sifati buzilmaydi. Xizmat muddati ortadi. Agarda ehtiyot taxtasiga o’yilib-teshilib sifati buziladigan bo’lsa, uni yangilab olish mumkin. Buning uchun ortiqcha material va mehnat talab etilmaydi.
Durodgarlik dastgohidan foydalanishda o’quvchilar qiynalmasligi va charchab qolmasligi maqsadida ish o’rni (dastgoh)ning balandligini o’quvchining bo’y pastiga qarab moslanadi.