1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

34 Jarqo'rg'on minorasi arxitekturasini ta'riflang.

Jarqo'rg'on minorasi - Surxondaryo viloyatining Jarqo'rg'on tumanida Minor qishlogida joylashgan me'moriy yodgorlik hisoblanadi. U O’rta asrlardagi CHarmangan qishlog'i hududida memor Ali ibn Muhammad Sarahsiy tomonidan 1109-yilda qurilgan va O'rta Osiyo hududidagi yagona qirrali minora hisoblanadi. Jarqo’rg’on minorasining bir paytlar ikki oshiyonasi bor bo’lgan va hozir ham ushbu oshiyona yahshi holatda saqlanib qolgan. Uning tanasi 16 qirra bilan bir-biriga tutashgan holda yarimdoira tarzida bezatilgan. Archasimon shaklida mahorat bilan terilgan qirralar quyida bir-biridan ko'chib, yuqoriga ko’tarilgan sayin bir-biriga yaqinlashib boradi. Ular 20 metr balandlikda gorizontal epigrafik belbog bilan tutashgan. Bu yerda minora tanasining saqlanib qolmagan qismida Qur`oniy lavh tugamagan epigrafik naqshli yana bir belbog' bo’lgan. Minoraning 21,6 metrli qismi saqlanib qolgan. Quyi diametri 5,4 metr, yuqorisi — 4,1 metr. Minora g’ishti royat puhtalik bilan naqshinkor terilgan. Bu minorada aylanma zina bo’lib, muazzin turishiga mo’ljallangan maydoncha — qafasga olib chiqqan. Dastavval bu maydoncha tahminan 16-18 metr balandlikda bo’lgan. Tanasining rishtin yuzasi bo'rtma epigrafik bezakdan iborat bo’lgan to’rtta belbog' bilan bezatilgan. G’isht bilan juft-juft qilib terilgan belbog'lar minoraning yuzasida ajralib ko'rinib turadi. Bu monumental hattotlikning ilk variantlari bo’lib, taroshlangan g’ishtlardan terilgan ko'fiy lavhalar sodda va birmun-cha handasaviy hususiyatga ega. Me'moriy-badiiy yechimiga ko'ra, Jarqo’rg’on minorasi Shimoliy Hindiston va Huroson minoralariga yaqin turadi.