1 Arxitektura qachon va qanday shakllandi?

73 Labi Hovuz ansamblidagi Ko'kaldosh madrasasi arxitekturasi haqida batafsil ma'lumot bering. Sxematik chizmalar b ma'lumotlarni to'ldiring.

Javob: Ko’kaldosh madrasasi – Buxoro shahridagi Labihovuz ansambliga kiruvchi arxitektura yodgorliklaridan biri, 1568-1569 yillari qurilgan. Buxoro amirining vaziri Qulbobo Ko’kaldosh qurdirgan ikki qavatli imorat hisoblanib, bosh tarsi ansambl maydoniga qaratilgan. Madrasada 160 ta hujra bo’lib, ularda nafaqat Buxoro amirligi, balki butun O’rta Osiyo, Orenburg, Qozon, hatto Qrimdan kelgan talabalar tahsil olganlar. Minoraning dekorativ gumbazlari noyob silliqlangan g’ishtdan “o’rgimchak inisimon ” qilib terilgan. Peshtoqini bezatib turgan koshinlar saqlanib qolmagan. Madrasa peshtoqidagi darvoza islomiy naqshlar bilan bezatilgan. Xotamqori uslubida terib mahkamlangan pilakchalardan yasalgan darvoza tabaqasi yaxlit taxtadan tayyorlangandek koʻrinadi. Madrasa hovlisiga 5 gumbazli miyonsaroy orqali kiriladi. Miyonsaroyning ichki gumbazlari va bagʻallari, shipi oʻziga xos turli shakldagi murakkab toʻrsimon yulduzsimon, qolibqori va iroqi uslubida pishiq gʻishtdan ganch qorishmasida terilgan. Madrasa hovlisi uzun (42x37 m). Hovli tomondagi 2 qanatli ravoqlar qatorini yuzma-yuz qilib solingan peshtoqli baland ayvonlar ajratib turadi. Har bir ravoqdan alohida hujraga kiriladi. Hovli atrofi 2 qanatli 160 hujra bilan oʻralgan. Yon tomonidagi hujralarning pastki qanatiga (tashqi devorlarida) xonani yoritish uchun panjaralar oʻrnatilgan. Yuqori qanatiga esa qator qilib chuqur ravoklar ishlangan. Ravoqlar tepasini va baʼzi darcha panjaralarini bezatishda koshin ancha tejab ishlatilgan. Bosh tarzidagi peshtoq kitobasida yozuvlar saqlangan. Peshtoqining ikki yonidagi masjid va darsxona oldiga 2 qavatli 3 qismga ajratilgan chuqur ravoqlar va burchaklaridagi guldastalarda Buxoro meʼmorligiga xos qad. Milliy anʼanalar aks ettirilgan. Koʻkaldosh madrasasida S. Ayniy tahsil koʻrgan, u yashagan hujra muzeygaaylantirilgan va eksponatlar bilan jihozlangan. 1960— 70 va 1995—97 yillarda taʼmirlangan.