1. Аргуметлаш (далиллаш) ва ишонч-эътиқоднинг шаклланиши

4. Исботлаш ва рад этиш қоидалари, уларни бузганда келиб чиқадиган мантиқий хатолар.
Тезисга алоқадор қоидалар;
1. Тезис мантиқан аниқ ва равшан бўлиши керак.
2. Тезис исботлаш ёки рад этишнинг бошидан охиригача ўзгартирилмаслиги керак.
Аргументларга нисбатан қоидалар;
1. Тезисни асослаш учун келтирилган аргументлар чин ҳукмлар бўлиши ва бир-бирига зид бўлмаслиги лозим.
2. Аргументлар тезисни асослаш учун етарли бўлиши керак.
3. Аргументлар тезисдан мустақил ҳолда чинлиги исботланган ҳукмлар бўлиши лозим.
Исботлаш усулининг қоидаси:
1. Тезис аргументлардан мантиқий тарзда келиб чиқадиган хулоса бўлиши лозим.
Исботлаш ва рад этиш қоидаларининг бузилиши мантиқий хатоларга олиб келади. Бу хатоликлар уч турга бўлинади:
I. Исботланаётган тезисга алоқадор хатоликлар
Тезисни алмаштириш. Тезис исботлаш ёки рад этиш давомида ўзгармаслиги шарт, деган қоиданинг бузилиши тезиснинг алмаштирилишига сабаб бўлади.
Инсонинг шахсий сифатини баҳона қилиб тезисни алмаштириш.
Ортиқча ёки кам исботлашга уриниш натижасида тезиснинг алмашиниши.
II. Аргумент (асос) ларга тааллуқли хатолар.
Асосларнинг хатолиги. Тезис исботланганда ёки рад этилганда хато аргументларга чин деб асосланиш натижасида атайлаб ёки билмасдан мантиқий хатога йўл қўйилади.
Асосларни аввалдан тахминлаш шаклидаги хато.
«Айланма исбот этиш» деб номланувчи хато. Тезиснинг чинлиги аргументлар орқали, аргументларнинг чинлиги тезис орқали исботланса мантиқий хатога йўл қўйилади.

III. Исботлаш усули (демонстрация) билан боғлиқ хатолар.

«Ёлғон (сохта) исботлаш».
Шартланган фикрдан, шартланмаган фикрга ўтиш.
Хулоса чиқариш қоидаларининг бузилиши билан боғлиқ бўлган хатолар:
а) дедуктив хулоса чиқаришда учраши мумкин бўлган мантиқий хатолар.
б) Индуктив хулоса чиқаришда учраши мумкин бўлган мантиқий хатолар.
в) Аналогияда учраши мумкин бўлган мантиқий хатолар. Булар «ёлғон аналогия» билан боғлиқ хатолардир.
Мантиқий хатолар. Мантиқ тарихида исботлаш жараёнида атайлаб (қасддан) хатога йўл қўйувчилар софистлар деб, уларнинг таълимоти эса софизм (грек.-айёрлик) деб аталади. Чинлигини ҳам, хатолигини ҳам бирдай исботлаш мумкин бўлган фикрлар эса, парадокс деб аталади.
Баҳс юритиш санъати (эристика) ўзига хос қонун-қоидаларга амал қилишни талаб этади.
Буларга асосан қуйидагилар киради:
заруриятсиз баҳслашмаслик;
мавзусиз баҳс юритмаслик ва баҳс давомида мавзудан четга чиқмаслик ёки мавзуни ўзгартирмаслик;
баҳс мавзуси юзасидан ўзаро зид ёки қарама-қарши фикрлар бўлмаса, баҳсни тўхтатиш;
мавзуни яхши биладиган, ақлли одамлар билангина баҳслашиш;
бир баҳс доирасида баҳслашиш усулларини аралаштириб юбормаслик.
Аргументлашнинг мантиқий асосларини билиш ва баҳс юритиш қоидаларига амал қилиш тафаккур маданиятини юқори даражага кўтариш имконини беради.