1. Animatsiya madaniy dam olish faoliyati sifatida. "Bo'sh vaqt", "dam olish", "rekreatsiya", "turistik faoliyat"

11-Modul. Animatorlik uchun talablar. 
Reja: 
 
1. Animatorlik xizmatlarida xodimlarni ishga qabul qilish va boshqarish 
usullari. 
 
2. Xodimlarni tanlash. 
 
3. Xodimlarni baholash. 
 
4. Xodimlarni qabul qilish. 
 
5. Xodimlar professionalligining o’sishi uchun imkoniyatlar. 
 
6. Animatorga qo’yiladigan talablar. 
 
1.
Animatorlik xizmatlarida xodimlari ishga qabul qilish va boshqarish 
usullari
Bugungi kunda jamiyatda animatsiya faoliyatiga katta ahamiyat 
berilayotganligi, animatsiya faoliyati turistik majmualar uchun yuqori daromad 
manbasi (turistlarning yuqori talablarini qondirish bo’yicha yuqori darajali sifatli 
xizmatlarga, sifatli turistik mahsulotlarga talabning ortib borishi) ekanligi tufayli 
ushbu faoliyatga jiddiy e'tibor berilishi kerak.
Mehmonxona va turistik majmualarda animatsiya xizmatlarini ko’rsatuvchi 
xodimlar faoliyatiga doimiy e’tibor qaratish, ushbu soha uchun malakali 
mutaxassislar tayyorlash, xodimlarni to'g'ri yollash lozim bo’ladi. Keling, ushbu 
jarayonlarning har-birini alohida-alohida ko'rib chiqaylik: 
2. Xodimlarni tanlash 
 

---

Animatsiya xizmatiga xodimlarni tanlash bir qator mezonlar va ishchilarning 
hususiyatlarini inobatga olgan holda amalga oshiriladi. Animatorlik xizmatlarining 
samarali ko’rsatilishi animatorlik jamoasining faoliyatiga, ularning ish uyg’unligiga 
bog'liq. Turli turistik majmualari va turli mehmonxonalarning ishga qabul qilish 
bo’yicha yondashuvlari ba'zan butunlay qarama-qarshi bo’adi. Misol uchun, ayrim 
nufuzli turistik majmualar va mehmonxonalarda professional dasturlarni bajarish 
uchun bu sohada hech qanday tajribaga ega bo’lmagan yoshlarni ishga qabul qilish 
tizimi mavjud. Yana boshqa bir turistik majmualar tajribali animatorlarni ishga 
qabul qilishdan mamnun bo’lishadi. 
Shu bilan birga barcha animatsiya xizmatlari tomonidan qabul qilingan aniq 
talablar mavjud. Bu talablar eng avvalo, animatorning shaxsiy hislatlari va fazilatlari 
bilan bog’liq. Bular: 
- kirishimlilik, odamlar bilan muloqot qilish iste’dodi; 
- tug’ma liderlik sifatlari; 
- bajaruv xohishi; 
- sabr; 
- mas'uliyat; 
- bilimdonlik; 
- diplomatik; 
- xushmuomalalik; 
- tartib-intizom. 
Shu bilan birga, ushbu hususiyatlar animatsiya jamoasining oddiy a'zolaridan 
ko'ra, turistik animatsiya xizmati rahbarlarida bo'lishi shart. Bu sohada ishlashga 
qaror qilgan har bir insonda odamlar bilan yoqimli munosabatda bo’luvchi til, ijodiy 
yondashuv, texnika va IJTIMOIY MUNOSABATLAR (PABLIC RELATIONS) 
bo'lishi kerak, chunki mehmonxona va mehmonlar boshqaruvi o'rtasida 
bog'liqliklar mavjud. 
Animatorning shaxsiy fazilatlari bilan bir qatorda, sog'lig’i holati va jismoniy 
formasi yaxshi bo’lishi lozim.
Turistik majmualarda animatorning boshqa xodimlarga nisbatan uzoq vaqt 
xizmat qilishlari (nonushta paytida ular ertalabdan mehmonlarni xushnud etishi, 
yarim kechasidan o’tib, diskotekalardan eng so’nggi mijoz ketgandan so’nggina 
yotib dam olishi kerak) ularning aqliy hamda jismoniy jihatdan sog’lom bo’lishlarini 
talab etadi. Bunday holatlarda albatta har qanday sharoitda ham animator 
alkogolizm (ba’zi hollarda animatorlarga kam miqdorda spirtli ichimliklar ichishga 
ruhsat beriladi) va giyohvandlik bilan shug’ullanmasligi lozim.
Animatorlar quyosh nuri tig’ida juda ko'p vaqt sarflashlari lozim bo’ladi, 
shuning uchun ham ularning quyosh nuriga allergiyasi bo’lmasligi lozim. Ishga 
qabul qilishda ushbu holat ham alohida hisobga olinadi.
Animatorlar ko'pincha sport o'yinlari va aerobika bilan shug'ullanishlari, 
sahnada tomosha ko’rsatishlari lozim, bu esa o’z navbatida ularning yaxshi jismoniy 
formada bo’lishini talab etadi. Eng muhimi, u yaxshi raqqos bo’lishi 
lozim. Ko'pchilik mehmonxonalar animatorlik xarajatlarning 10% dan ortig’i 
raqqoslar bilan bog’liq kutilmagan xarajatlarga ketib qoladi, bunday holatlarda 
ko’pincha ushbu mablag’ animatorlarning ish haqidan undiriladi.

---

Odatda, animatorlikda yosh va hatto ijtimoiy maqom yuzasidan cheklovlar 
mavjud. Animator sifatida xodimlarni ishga qabul qilishda bo’ydoq (turmushga 
chiqmagan) hamda 30 yoshdan katta bo’lmagan yoshlar afzal ko’riladi. 
Nihoyat, eng muhim narsa mehmonxona va turistik majmuaning nufuzini 
hamda yuqori standartlarini saqlab qolish uchun mahoratli va malakali mutaxassislar 
tanlashdir. Turanimatorda qanday bilim va ko’nikmalar bo'lishi kerak? 
- Turli millatdagi odamlar bilan muloqot qilishlari uchun 1-2 ta xorijiy tillarni 
bilishi shart.
- Turistlarning turli yosh guruhlari bilan ishlash bo’yicha psixologiya va 
pedagogikani tushunish talab qilinadi.
- Turli faoliyatlar (sport, raqs, shou dasturlarida ishlash, bolalar bilan ishlash 
va hokazo) bo’yicha ko'nikma va malakalarni o'zlashtirishga majbur.
Shunday qilib, animatorlar ko'p tomonlama bilimli va turli xil shakllardagi 
animatsion dasturlarni yuqori darajada tashkil etish ko'nikmalariga ega bo'lishi 
kerak. Buning uchun, animatorlar o’quv muassasalarida tegishli ta'lim olishlari va 
mehmonxona (turistik majmua)larda bilim va tajribalarini oshirishlari kerak. Bu 
ideal shakl, lekin rivojlangan xorijiy davlatlarda animatorlarni tayyorlash bo’yicha 
maxsus ta'lim tizimi mavjud ekan, mamlakatiomizda ham buni amalga oshirish 
lozim. Bu yo’nalishda kadrlarni tayyorlash davomida ularning shaxsiy fazilatlari 
muhim o’rin tutadi.