1-A`meliy jumis oqi`wshilardin` fizikaliq rawajlani`win gigienaliq bahalaw

Sirtqi qaplam.. Terinin’ elastikligin biliw ushin bas ha’m ko‘rsetkish barmaqlar menen teri joqarida tartip qoyip jiberiledi.

Bulshiq etler. Bulshiq etlerdi uslap ko’rip onin’ jaqsi rawajlang’an yamasa jaqsi rawajlanbag’anin biliw mu’mkin.

Su’yek skeleti. Su’yeklerdi uslap ko’rip joqari rawajlang’anlig’in yaki nazik ekenligin biliw kerek.

Ayaqlar formasi. Ayaqlar formasi N, O ha’m X formasinda boladi. Normal ayaqlarda san, baltirlar, dizeler bir-birine tiyip turadi. O- formasinda dize menen ayaq pa’nje bir-birine tuwri kelmeydi. X- formasinda dize ishke qaray bu’gilgen boladi.

Ko‘kirek quwislig’I formasi. U’sh tu’rli ko‘kirek quwislig’I formasi parq qiladi. 1-konik, 2-silindrik, 3-jalpaq.

Konus ta’rizli ko’kirek quwislig’I bulshiq etleri rawajlang’an adamlarda boladi.Jalpaq ko’kirek quwislig’I bulshiq etleri jaqsi rawajlanbag’an adamlarda gu’zetiledi.Silindirik ko’kirek quwislig’I normal esaplanadi.
6.Qaddi-qa’wmet. Qaddi-qa’wmet bas, jelke kamari, ko‘kirek quwislig’inin’ formasi, omirtqa bag’anasi , qarin, to’s belbewi, bulshiq et ha’m nerv sistemasina baylanisli boladi.
Normal qaddi-qawmetde bas tuwri jaylasadi, jelke biraz arqada, omirtqa bag’anasi normal iyiliwlerge iye, ko‘kirek quwislig’i silindr yo’ki konus formasinda boladi.


FIZIOMETRIYA

1. 
   Jelke aldi bulshiq etler ku’shin o’lshew ushin dinamometr asbabinan paydalaniladi. Dinamometr aldin on’ qolda alinip bir urinista bar ku’shi menen sig’iladi, son’ shep qol menen de baaaar ku’shi menen sig’iladi. Na’tiyje da’pterge jazilip 2-keste menen salistiriladi. 2.O‘kpenin’ tirishilik siyimlilig’in o’lshew
   
2. 
   Jumistan maqset: o‘kpenin’ tirishilik siyimlilig’I aniqlanatug’in pkaning spirometr menen tanisiw ha’m o‘kpenin’ tirishilik siyimlilig’in o’lshew usilin u’yreniwden ibarat.
   
3. 
   Adam normal dem alg’anda, o‘kpege 500-600 ml. hawa kiredi ha’m usinday hawa ja’ne sirtqa shig’adi. Bul hawa dem aliw hawasi delinedi. Normal dem aling’annan keyin, ja’ne 1500 ml. hawa aliw mu’mkin. Bul qosimsha hawa delinedi. Sonday-aq, normal dem shig’arilg’annan keyin ja’ne 1500 ml. hawa shig’ariw mu’mkin. Bul hawa zapas ya’ki rezerv hawa delinedi. Shuqir dem shig’arilg’annan keyin shuqir dem aling’anda okpege kirgen hawa mug’dari o‘kpenin’ tirishilik siyimlilig’I delinedi.
   

O‘kpenin’ tirishilik siyimlilig’i- dem aliw hawasi, qosimsha ha’m rezerv hawa jiyindisi (500+1500+1500)nan ibarat bolip, ol ortasha 3500 ml. ge ten’. O‘kpenin’ tirishilik siyimlilig’I insannin’ jinisina, ka’sibine ha’m sawlig’ina qarap o’zgerip turadi.Qanshaliq shuqir dem shig’arilmasin o’kpedegi hawanin’ ha’mmesi shig’ip ketpeydi.onin’ bir bo’limi o’kpede qaladi. Bul hawa qaldiq hawa delinedi. Onin’ mug’dari shama menen 1000ml ge ten’ boladi.O’kpenin’ tirishilik siyimlilig’in o’lshew ushin spirometrden paydalaniladi. Spirometr eki tsilindrdan du’zilgen bolip, onin’ u’lkenine suw toltirilg’an, kishisi bolsa u’lken tsilindr ishine kiritilgen. Kishi tsilindr u’lken tsilindr ishinde an’sat ha’reketleniw ushin onin’ joqarg’I jawiq ta’repi tas asilg’an jip arqali haltakka birlestirilgen. U’lken tsilindr tu’binin’ ortasinda temir naysha ornatilg’an bolip, onin’ joqarg’I ushi tsilindrdag’I suwdan biraz ko’terilip turadi, ekinshi ushi bolsa tsilindr tu’binen sirtqa shig’arilip, rezina naysha menen birlestirilgen.Eger rezina naysha arqali hawa u’plense, kishi tsilindr joqarig’a ko’teriledi, kirgen hawa mug’dari shkalag’a jazilg’an sanlardan biliw mu’mkin.