1. Amaliy mashg'ulotlarga tayorgarlik. O’quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni

Umumiy va o’quv ishlari turlari bo’yicha xajmi
Fanga umumiy 132 soat ajratilgan bo’lib, shundan auditoriya mashg’ulotlari 88 soat bo’lib, haftasiga 4 soatdan o’tiladi.


Semestr(lar) bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatning taqsimoti

Semestr	Yuklama	Auditoriya mashg’ulotlari turi bo’yicha o’quv yuklamasi taqsimoti (soat)				Mustaqil ta’lim
		Jami	Ma’ruza	Amaliy mashg’ulot
7	60	40	18	22	20
8	72	48	20	28	24
Jami	132	88	38	50	44

ASOSIY QISM
Ma’ruza mashg’ulotlari mazmuni va unga ajratilgan soatlar
VII-semest

№	Mavzular	Qisqacha tarkibi	Soati
1	Kirish. “Inson va tabiat”fani,uning ,uning tadqiqot ob’ekti va predmeti.	”Inson va tabiat” fanining ilmiy nazariy asoslari “Tabiatdan foydalanishning geografik asoslari” fani, uning tadqiqot ob’ekti va predmeti. Fanning maqsadi va vazifalari, qisqacha rivojlanish tarixi. O’quv fanining boshqa tabiiy fanlar bilan bog’liqligi.	2
2	Tabiat va jamiyat .	Tabiat va jamiyat. Ularning bir butun hosila ekanligi. Tabiat bilan inson o’rtasidagi aloqadorlik. Modda va energiya almashinuvi.	2
3	Insonning tabiatga ta’siri haqida umumiy tushuncha	Insonning tabiatdan foydalanishi. Insonning tabiatga ta’siri, uning turlari. Insonning tabiatga ta’sirining oqibatlari. Tabiatning ifloslanishi, tabiiy-texnogen muhit.	2
4	Tabiatdan foydalanishning geografik asoslari.	Umumiy tabiiy geografik qonuniyatlar. Tabiatdan foydalanishning geografik asoslari. Tabiatdan foydalanishning maqsadi va istiqbolllari.	2
5	Insonning tabiatga ta’siri turlari	Insonning tabiatga ta’siri. Ta’sir turlari. Tabiatni muhofaza qilish va o’zgartirish. Barqarorlashtirish. Saqlash va boyitish. Tabiatni e’zozlash va muhofaza qilish har bir kishining burchi ekanligi.	2
6	Tabiatdan foydalanishda hisobga olinishi zarur bo’lgan qonuniyatlar.	Tabiatdan foydalanishda, uni o’zgartirishda hisobga olinishi zarur bo’lgan qonuniyatlar. Tabiat qonuniyatlarining ob’ektiv qonunlar ekanligi, ularni o’rganish zarurligi. Ilm-fanning rivojlanishi bilan tabiat qonunlari haqidagi bilimlarning ham chuqurlashib borishi	1
7	Tabiat taraqqiyotining asosiy qonunlari.	Er landshaft qobig’ining bir butunligi va muayyan muvozanatda turishi. Biror bir tabiat komponenti va elementining o’zgarishi bilan butun landshaft qobig’ida o’zgarish ro’y berishi, miqdoriy, muvozanat o’zgarishining tabiatda sifat o’zgarishiga olib kelishi. Landshaft komponentlarining o’zaro modda va energiya almashinishi orqali bog’langanligi. .Insonning xo’jalik faoliyati ta’sirida tabiatdagi aylanma harakatning buzilishi va buning oldini olish.	1
8	Zonallik va hududiylik qonuniyatlari,	Zonallik va hududiylik qonuniyatlari. Geografik qobiqdagi barcha jarayonlarning ikkta energiya manbai borligi: Quyosh energiyasi va Yerning ichki energiyasi. Ularning geografik qobiqda taqsimlanishi.Zonallik va xududiylikning tarkib topishi.Tabiatdan foydalanishda bu xususiyatlarni xisobga olishni zarurligi.	2
9	Geografik qobiqdagi jarayonlarning davriylik qonuniyatlari	Tabiat xodisalarida davriylik.Ritmiklik va tsikllik.Sutkalik davriylik,uning sababi va oqibatlari.Fasliy davriylik uning sababi va oqibatlari.Quyosh faolligi tsikilligi. Quyosh magnetizmi davriyligi. 33-35 yillik, 98-100 yillik va h.k. davriyliklar. Muddatsiz ro’y beruvchi hodisalar, ularning inson hayoti, xo’jaligiga, tabiatga ta’siri.	2
10	Inson xo’jalik faoliyatining tabiatga ta’sirining geografik oqibatlari	Fan va texnikaning rivojlanishi bilan insonning tabiatga ta’sirining kuchayib borishi. Tog’-kon sanoati, metellurgiya, kimyo sanoati hamda transportning tabiiy muhitga ta’sirining ortib borayotgani. Ayrim hududlarda ekologik muammolarning ortib borishi. Tabiatda tog’ jinslari o’rnining o’zgarishi. Konlarning ochiq usulda qazib olinishi, yirik suv omborlarining qurilishi oqibatida tabiiy muhitda muvozanatning o’zgarishi, uning geografik va ekologik oqibatlari. Inson xo’jalik faoliyati va tabiiy muhitda yer osti va yer usti suvlari rejimining o’zgaritirilishi hamda uning oqibatlari: cho’llashish va tuproqlarning sho’r bosishi.	2
11	Tabiiy geografik jarayonlar va ularni oldini olish	Geologik (seysmik,karst,suffozion,kriogen) jarayonlar, geomorfologik (tosh qulashi ko’chki,surilma,sel,eol,tuproq eroziyasi)jarayonlar,meteorologik (atmosfera yog’inlari, atmosfera bosimi,shamol,xarorat,tuman,radiatsiya balansi v x.) jarayonlar,biologic jarayonlar va va ularni oqibqti.Ularni oldini olish chora tadbirlari.
		Jami:	18s