|
SNMP protokoli ASN1 formatida matn fayllari ko'rinishida tarmoq qurilmalari haqidagi axborotni saqlaydi, deb hisoblanadi, ulardan har bin MIB (Management Information Base — baza upravlyayuhey informatsii — boshqarish axborotlar bazasi) nomi bilan ataladi.
Masalan, idrokli konsentratorlar bo'lgan holda ulardan har bir portdan uzatilgan va qabul qilingan paketlar sonini o'qish mumkin va shuningdek, har bir portni aloqadan uzib va yana ulash mumkin. Bular SNMP yordamida amalga oshirilishi mumkin bo'lgan ishlarning hammasi emas.
Tarmoq qurilmalarini boshqarish uchun, bu qurilma kontrolyori SNMP agentining dasturini bajarishi kerak. Agent dasturi qo'yilgan sistemadagi tarmoq haqidagi axborotni yig'adi va bu sistema obyektlarini boshqaradi. Tarmoqni boshqaradigan ishchi stansiya (NMS — Network Management Station) — bu tarmoqqa ulangan kompyuterlardan biri bo'lib, bu kompyuterga maxsus amaliy dastur paketi joylashtirilgan va qulay grafik ko'rinishda tarmoq qurilmalarining holatini aks ettirib turadi hamda ularni boshqarish imkonini beradi.
SNMP protokoli uch turdagi buyruqlarni qo'llaydi:
GET buyrug'i erkin tartibda axborot obyektlari qurilmasining qiymatlarini o'qiydi (MIBdan);
GET NEXT buyrug'i tartib bo'yicha keyingi axborot obyekti qurilmasining qiymatlarini o'qiydi;
SET buyrug'i axborot obyekt qurilmasining qiymatini o'zgartirish uchun ishlatiladi.
SNMP protokolining buyruqlari deytogramma tarkibidagi (PDU — Protocol Data Unit) axborotlar moduli yordamida uzatiladi. Shuningdek, protokolda MIB kodlashtirish tipi haqidagi axborotni ham uzatishi ko'zda tutilgan, shuning uchun turli qurilmalarda MIB turli formatga ega bo'lishi mumkin. Qator firma va standart MIB formatlari mavjud, ularni SNMP tarmoq adapterlari uchun (MIB-II), konsentratorlar, ko'priklar va butun tarmoq uchun (RMON MIB) qo'llaydi.
Ulovchi konsentratorlar (Switched Hubs — kommutiruyuhie konsentratoro’) ularni yana ulovchilar deb ham ataladi va yana oddiy, juda tezkor ko'prik ham, deb qarash mumkin. Ular tarmoq uzunligini ixchamlashtirish uchun, yaxlit tarmoqni bir necha kichik tarmoqlarga ajratishda ishlatiladi yoki tarmoqning alohida qismlaridagi yuklamani (trafika) kamaytirishda foydalaniladi.
Ulovchi konsentratorlar kelayotgan paketlarni qabul qilmaydi, faqat ularni tarmoqning bir qismidan ikkinchi qismiga uzatadi, albatta, bu uzatishga zarurat bo'lganda. Ular bitlar kelayotgan oqimni to'xtatmay qabul qiluvchi qurilmaning manzilini aniqlab, bu paketni jo'natish haqida qaror qabul qiladi, agar paket jo'natiladigan bo'lsa, kimgaligini ham aniqlaydi. Paketlarga hech qanday ishlov berilmaydi, shuning uchun konsentratorlar amalda tarmoqdagi axborot almashinuvini sekinlatmaydi, lekin ular paket va tarmoq protokollarining formatlarini o'zgartira olmaydi. Chunki kommutatorlar kadr ichidagi axborotlar bilan ishlaydilar, ko'pin- cha ular xuddi repiterli konsentratorlar kabi kadrlarni qayta tiklaydi, paketlarni emas, deb hisoblanadi.
Kolliziya holati kommutator tomonidan tarqatilmaydi, bu esa, ancha sodda repiterli konsentratorga nisbatan afzalligi yuqori ekanidan dalolat beradi. Kommutatorning mantiqiy tuzilishi ancha sodda. Ular o'z tarkibiga chorraha matritsasini (crossbar matrix — perekrestnaya matritsa) oladi, matritsaning hamma kesishish nuqtalarida paket uzatish vaqtida aloqa o'rnatish mumkin. Natijada, xohlagan bir segmentdan uzatilayotgan paket xohlagan boshqa segmentga uzatilishi mumkin (7.6-rasm) yoki hamma segmentlarga bir vaqtning o'zida uzatilishni tashkil qilish mumkin (7.7-rasm).
7.6-rasm. Kommutatorning mantiqiy chizmasi.
Kommutatorlar turlicha portlar soniga mo'ljallab ishlab chiqa- riladi. Ko'pincha 6, 8, 12, 16 va 24 portli kommutatorlar uchrab turadi. Aytib o'tish kerakki, ko'priklar kam holda 4 tadan ortiq portni qo'llab tura oladi. Ba'zi bir kommutatorlarda portlarni guruhlash imkoni mavjud, ular bir-biriga bog'liq bo'lmagan holda ishlay oladi, ya'ni bir kommutatordan ikki va uchta kommutator kabi foydalanish imkonini beradi.
Kommutatorlarning ish unumdorligi ikki ko'rsatkich bilan xarakterlanadi: maksimal va jamlangan paketni qaytadan uzatish tezliklari. Qaytadan uzatishning maksimal tezligini paketlarni bir portdan ikkinchi portga uzatilganda o'lchanadi, o'lchash davrida qolgan hamma portlar o'chiq bo'lishi kerak. Jamlangan tezlikni hamma portlar aktiv ishlab turgan holda o'lchanadi. Jamlangan tezlik maksimal tezlikdan kattadir, lekin maksimal tezlik hamma portlarda bir vaqtning o'zida ta'minlana olmaydi, vaholanki, kommutatorlar bir vaqtning o'zida bir necha paketlarga ishlov bera oladi (ko'priklarda bunday imkon yo'q).
Tarmoqlarni qismlarga kommutator yordamida bo'lishda amal qilinadigan eng asosiy qoida «80G’20 qoida», deb nomlanadi. Faqat shu qoidaga rioya qilinganda kommutator unumli ishlaydi. Bu qoidaga binoan, tarmoqning bir qismidagi hamma uzatishlarning 80 % bir segmentga to'g'ri kelishini ta'minlash kerak. Faqat hamma uzatishlarning 20 % tarmog'i qolgan segmentlar o'rtasida bo'lishi kerak, ya'ni 20 % uzatishlar kommutator orqali o'tadi. Amalda, odatda, server va u bilan aktiv ishlovchi ish stansiyalarini (mijoz) bitta segmentga joylashtirish orqali 80G’20 qoidasini amalga oshiriladi. Bu qoidani ko'priklarga ham qo'llash mumkin.
Kommutatorlarning ikki toifasi mavjud, ular bir-biridan intellekt darajasi va ulash usuli bilan farqlanadi:
jamlovchi va qayta tiklovchi kommutatorlar (Store-and- Forward, SAF);
sodda va tez ishlovchi kommutator (Cut-Trough).
Qisqacha ularning xususiyatini ko'rib chiqamiz.
7.3.1. Kommutatorlar
Do'stlaringiz bilan baham: |
