1 Amaliy mashg’ulot yuzasidan topshiriq

1 – Amaliy mashg’ulot yuzasidan topshiriq

1. Boshlang’ich sinf tabiatshunoslik darsliklaridan O’rta Osiyolik allomalari berilgan

mavzularni topib yozing.

2. Mavzuga oid yangi metod yaratib biror mavzu asosida metodingizni izohlang.

1. 4- sinf “Tabiatshunoslik” darsligida O’rta Osiyolik buyuk allomalarning tabiatshunoslik faniga qo’shgan hissalari haqida ma’lumotlar berilgan.

- Mirzo Ulug’bek va uning “Ziji Ko’ragoniy” asari haqida to’xtalib, o’quvchilarga 1018 ta yulduzning joylashuvi haqida ma’lumot berigani to’g’risida ma’lumot berilgan.

- Abu Rayhon Beruniy yerning diametrini qiyosiy o’lchagani va dastlabki globusni yaratgan haqida ma’lumot berilgan. U yaratgan globus diametric 5 metrga teng bo’lgani haqida aytib o’tilgan.

2. Bolalarning individual kuzatishlar, shuningdek, ekskursiya, predmetli darslar davomida olgan atrof tabiat jismlar va hodisalari to'g'risidagi tasawurlarini o'qish va nutqni rivojlantirish darslarida umumlashtirish va rivojlantirish kerak, bu tabiatshunoslikka oid bilimlarni kengaytirishga va ilmiy dunyoqarashni shakllantirishga yordam beradi. O'qish uchun berilgan matndan foydalanib, tabiatshunoslikka oid bilimlarni to'plash maqsadida o'qituvchi bolalarning kuzatishlarini izohli o'qish bilan almashtirmasligi kerak. Faqat kuzatishlar vaqtida olingan tasawurlami umumlashtirishda ularga ko'maklashish, ular e’tiborini kuzatishlar jarayonida payqa- magan hodisalarga qaratmoq lozim.

1- sinfda shakllantirilishi kerak bo'lgan asosiy tushunchalar — «tabiat», «jonli va jonsiz tabiat», «erta gullaydigan o'simliklar», «darrandalar», «qushlar», «baliqlar», «hasharotlar» tushun chalaridir. Bu tushunchalar mazmun jihatidan murakkabdii shunga ko'ra 1- sinf o'quvchisida tabiatdagi kuzatishlar asosid ular to'g'risida faqat oddiy tasawurlami shakllantirish kifoyadir. Masalan, bolalar hasharotlar to'g'risida ularning tanasi, bosh ko'krak va qorin qismlar haqida, ularning uch juftdan oyoqlai borligi to'g'risida tasavvur olishi kerak. Materialni oson o'zlashtiri olishlari uchun o'quvchilar uncha katta bo'lmagan guruhlarg bo'linib, ular bilan dastur bo'yicha muntazam kuzatishla o'tkazilishi zarur.Kuzatishlar bilan bog'liq bo'lgan birinchi mashg'ulotni maktal o'quv-tajriba maydonida o'tkazish mumkin. Mashg'ulot maqsad — tabiat ustidan tashkiliy kuzatishlarni boshlash, atrof tabia obyektlari to'g'risida oddiy tushunchalar berishdir. Birinch mashg'ulotni qiziqarli hikoya bilan boshlash lozim, undan bolala tabiat nima ekanligi to'g'risida dastlabki tasawurni olishlari odamning tabiatda yashashligi, unda hayot uchun zarur bo'lgai barcha sharoitlar borligi, ko'p ming yillar davomida odam tabia ne’matlari hisobiga yashab kelganligi va faqat yaqindagina tabiatda bo'lmagan narsalar (paravoz, paraxod, kosmik yo'ldosh, raket: va hokazolar) ni ishlab chiqara boshlaganliklarini bilib oladilar.

Kuzatuvchanlikni rivojlantirishda ekskursiyalar katta ahamiyatga ega. Bahor oylarida o'quvchilar chinor, shumtol, qayrag'och, tut, terak shoxlarida kurtaklarning yozilishini kuzatadilar. O'qituvchi o'quvchilarning kuzatishlariga rahbarlik qilib, ularning diqqatini barcha daraxtlarda kurtaklar katta-kichik bo'lishi (terak va chinorda kurtaklar yirik, qayrag'ochda — ancha mayda, akatsiyada — po'stlog'idan zo'rg'a ko'rinib turadi) va shakl jihatidan (terakda ular cho'ziq, qayrag'ochda sharsimon, nastarinda tuxumsimon) bir-biridan farq qilishiga qaratadi. Kuzatishlar natijasida o'quvchilar daraxtlaming barglari bo'lmasa ham kurtaklariga qarab farq qilish mumkinligiga ishonch hosil qiladilar.