1-amaliy mashg‘ulot. Qoramollarning go‘sht mahsuldorligi va go‘shtning sifati, uning ozuqaviy hamda energetik qiymati Mashg‘ulotning maqsadi

Qoramollar go‘sht mahsuldorligining hisob-kitobi. Qoramollar go‘sht mahsuldorligi hayotlik davrida tirik vazn, tez yetiluvchanlik va I kg vazn ortishiga sarflangan oziqa birligi bilan inobatga olinadi. So‘yim ko‘rsatkichlari nimta og‘irligi, so‘yim chiqimi, go‘shtning morfologik, kimyoviy tarkibi va mazaligi bilan belgilanadi. Qoramollar go‘sht mahsuldorligi nazorat so‘yim o‘tkazilishi bilan aniqlanadi, uning natijalari naslchilik ishlarida foydalaniladi.
Qoramollar tirik vazni (nimta og‘irligi, uning sifatiga) jinsi, yoshi, semizligiga qarab xarid idoralari tomonidan qabul qilib olinadi. Ular quyidagi yosh va jins guruhlariga bo‘linadi:

1. xo‘kizlar, sigirlar, buqalar;

2. 
   3 yoshgacha bir tuqqan sigirlar;
   

III - 3 oydan 3 yoshgacha yosh qoramollar;
IV - 14 kunlikdan 3 oygacha buzoqlar.
Qoramollar sYemizligi ularning tirikligida tanasining tuzilishi, mushaklarning rivojlanishi, teri ostida yog‘ning to‘planishi, so‘ygandan keyin esa gavda go‘shtiga, ichki a’zolar atrofida to‘plangan yog‘ va muskul tolalar orasidagi yog‘ qatlamiga qarab baholanadi. Sigirlar, xo‘kizlar va yosh qoramollar o‘rtadan yuqori, o‘rta va o‘rtada past semizlikga bo‘linadi. Buqalar va buzoqlar semizligi faqat 2 kategoriyaga bo‘linadi: I va II kategoriya.
Yuqoridagi talablarga javob bermaydigan hayvonlar oriq hisoblanadi.
Voyaga yetgan qoramollar gavda go‘shti 12 qismga, buzoqlar go‘shti esa 9 qismga bo‘linadi. Turli qism go‘shtlari tarkibi va to‘yimligi bilan farq qiladi, chunki ular tarkibidagi to‘qimalar nisbati har xil bo‘ladi.
Respublikamizda aholi iste’mol qiladigan go‘shtning eng asosiy qismini 60 % dan ko‘prog‘ini qoramol go‘shti tashkil qiladi. Qolgan qismini boshqa chorva hayvonlari qo‘y, echki, parranda, ot va boshqalar. Hayvonlarning go‘sht mahsuldorligi miqdor (son) va sifat ko‘rsatkichlari bilan baholanadi.
Go‘sht mahsuldorligining miqdor (son) ko‘rsatkichlariga quyidagilar kiradi.
Tirik vazni, so‘yim og‘irligi (so‘yim vazni), so‘yim chiqimi.
Hayvonlarning go‘sht mahsuldorligi baholashda paypaslab ko‘rish (tananing turli yog‘ to‘planadigan qismlarini) ushlab ko‘rish, tana tuzilishi indekslarini hisoblash orqali ham hayvonlarning go‘sht mahsuldorligiga baho berish mumkin. Lekin ushbu usullar hayvonlarning go‘sht mahsuldorligini baholashda aniq ma’lumot bermaydi.


Nazorat savollari:
1. Go‘sht mahsuldorligining miqdor (son) ko‘rsatkichlariga nimalar kiradi?
2. Respublikamizda aholi iste’mol qiladigan go‘shtning eng asosiy qismini qaysi hayvon go‘shti tashkil qiladi?
3. Qoramollar go‘sht mahsuldorligining qanday hisob-kitob qilinadi?
4. Qoramollar go‘sht mahsuldorligiga oziqlantirish qanday tasir qiladi?