1-Amaliy mashg’ulot Mavzu

BIOS quyidagi vazifalarni bajaradi:
— kompyuterni faollashtirish, barcha elementlarini boshlang’ich holatga keltirish;
— kompyuter qurilmalarini dastlabki tekshiruvini amalga oshiradi(POST-test);
— kompyuter qurilma qismini dastlabki sozlash ishlarini amalga oshiradi;
— tizim resurslarini taqsimlaydi;
— PCI qurilmalarini ro’yxatdan o’tkazish va sozlash;
— operatsion tizimni dastlabki yuklanishini amalga oshiradi(bootmgr);
— qurilmalarni bir-biri bilan moslashuvini tekshiradi;
— elektr ta‘minotini boshqarish, kompyuterni o’chirish, uxlash holatiga o’tkazish.
BIOSni to’g’ri sozlash, kompyuter ishlashiga ta’sir ko’rsatadi, shuning uchun dastlab shu dasturchani yaxshi o’rganib olish lozim. Har xil turdagi motherboar‘lar har xil BIOS turlarini ishlatishadi, shuning uchun bitta yagona qo’llanma qilishning iloji yo’q, lekin asosi baribir bir xil. Protsessorlarning turi rivojlangan sari, BIOS sozlashlari ham qiyinlashib bormoqda. Bu esa, qo’shimcha qiyinchiliklar tug’dirmoqda. 8 BIOS dasturini asosan quyidagi firmalar ishlab chiqishadi:
1. American Megatrends (AMI);
2. Award Software;
3. Phoenix Technologies.
BIOSturiga qarab, uning ko’rinishi ham o’zgarib boradi, uning turidan tashqari bir necha versiyalari ham mavjud, bu versiyalar ham yangilanib borishi lozim. Award Software tomonidan ishlab chiqilgan BIOS dasturlari eng ommalashgan turi. Sal tushunarli bo’lishi uchun BIOSning ba‘zi versiyalarini rasmlarda ko’rsatib o’tamiz.



Award BIOS versiyasi 4.51
PG AWARD BIOS versiyasi 6,0 AWARD + PHOENIX. Birgalikda ishlagan, zamonaviy platalarda shunaqa.
BIOS versiyasi va ishlab chiqgan firmasini Windows operatsion tizim orqali quyidagicha ko’rish mumkin:
Пуск → Выполнить → msinfo32
Bundan tashqari, Everest, Sandra, siw kabi utilitalar orqali ham kompyuteringizga o’rnatilgan BIOS haqida ma‘lumot olishingiz mumkin bo’ladi. Foydalanuvchi dastur va apparat qismlarini farqlay olmaydi. Buni yuqori darajadagi komponentlar sistemasi orqali tushuntirish mumkin. To’liq ma‘lumotni bizga BIOS tushunchasi beradi. Doimiy xotira kompyuter vositalarini tekshirish, operatsion sistema (OS, misol uchun Windows) ni yuklanishini amalga oshirish va kompyuter qurilmalariga xizmat ko’rsatuvchi ichki (baza) funksiyalarini bajaradi. Bu funksiyalarning asosiy qismini kiritish-chiqarish xizmatidagi dasturlar tashkil yetgani uchun mazkur dasturni BIOS (Basic Input Output System yoki bazali kiritish-chikarish sistemasi) deyiladi. BIOS da shuningdek kompyuter konfiguratsiyasini sozlovchi SETUP dasturi ham joylashgan bo’ladi. Bu dastur qurilmalarning ba‘zi bir xarakteristikalarini o’rnatish (videokontroller, qattik disk va disk yurituvchi qurilma, undan tashqari parollar o’rnatish va boshqalar) ga xizmat qiladi. Bu dastur ishlashini, kompyuterni har safar yuklashda va qayta yuklashlarda ko’rish mumkin. BIOS dastur va apparat qismlari sistemasi o’rtasida «oraliq qatlamni» hosil qiladi. Ko’pchilik foydalanuvchilar BIOS ostida drayver uskunalarini tushunishadi.